Chi liên – Chữa sưng đau mắt, đỏ mắt và đi tiểu nhiều lần

Chi Liên – Công Dụng Bất Ngờ ?

CHI LIÊN – TRỊ NỔI MỀ ĐAY, CHÀM DA VÀ GIUN CHUI ỐNG MẬT

Chi liên hay còn được biết đến với cái tên hoàng liên , vượng thảo, vận liên, xuyên nhã liên, chích đởm chi. Theo đông y, chi liên liên có tác dụng an thần, trấn can, giải độc kinh phấn, trừ thấp nhiệt ờ tỳ vị, khử nhiệt độc, chữa lo âu, đầu óc phiền muộn, hay hồi hợp, hoảng sợ. Cây có tên khoa học là Coptis teeta Wall, thuộc họ Hoàng liên – Ranunculaceae.

Chi liên chữa sưng đau mắt, đỏ mắt, đi tiểu nhiều lần, bỏng, viêm gan.

MÔ TẢ:

Hoàng liên thuộc loại thân thảo nhỏ, sống nhiều năm, cao từ 30 – 40cm. Thân mọc thẳng, phân nhiều nhánh phía trên. Lá mọc so le, ngoài mép có răng cưa, cuống lá dài từ 8 – 18 cm và có 3 – 5 lá chét.

Rễ hình trụ, màu vàng nhạt hoặc màu nâu, có nhiều rễ con. Rễ phình ra thành củ dài, hình dáng giống như chân gà. Mặt cắt của rễ màu vàng, bên trong có vị đắng.

Hoa màu trắng, có cán dài mọc lên từ rễ và thường ra hoa từ tháng 10 – 2 năm sau. Quả to, có cuống, khi chín sẽ có màu vàng, bên trong chứa khoảng 10 hạt màu nâu đen hay lục xám. Cây thường kết quả từ tháng 3 – 6 hàng năm. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây thường mọc hoang ở các vùng núi cao như Sapa, Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn.

BỘ PHẬN DÙNG:

Rễ củ được sử dụng phổ biến để điều chế dược liệu chữa bệnh trong y học.

THU HÁI:

Mùa thu hái chính là vào mùa đông, đào những cây hoàng liên lên, cắt phần rễ chính đem rửa sạch, rồi phơi khô.

Sau khi đào rễ về, đem rửa cho sạch bụi bẩn, ủ một lúc cho mềm rồi xắt thành lát mỏng. Mang đi phơi trong bóng râm cho khô, rồi dùng sống hoặc sao qua với rượu trước khi dùng.

CÔNG DỤNG:

Theo y học cổ truyền, chi liên có vị đắng, tính hàn và không chứa độc. Có tác dụng điều trị lở loét, nổi mề đay, chàm da, đau mắt đỏ. Chữa mờ mắt, kiết lỵ, lở miệng, phiền táo, tiêu chảy do nhiệt, viêm họng. Trị đau bụng, giun chui ống mật, thủy đậu, nhọt độc, ho gà. Chữa sưng đau mắt, đỏ mắt, đi tiểu nhiều lần, bỏng, viêm gan virus cấp tính.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Khi bị nổi mề đay, chàm da:

Chuẩn bị chi liên, khổ sâm, ngưu bàng tử, hoàng bá, mộc thông, mỗi vị 12g. Thêm 4g bạc hà, 16g mã đề, 16g sinh địa, bạch tiễn bì, phục linh, thương truật, mỗi vị 8g. Đem tất cả đi sắc thuốc, chia làm 3 lần uống trong ngày.

Khi bị giun chui ống mật:

Cần có chi liên, nghiệt bì, đảng sâm, vân quy, mỗi vị 12g. Thêm 2g tế tân, 5 quả ô mai, quế chi, hoàng liệt, can khương, mỗi loại 8g. Rồi sắc cùng 1 lít nước, đem chia làm 3 lần uống trong ngày.

CHÚ Ý:

Những trường hợp không nên dùng:

Khí hư, thiếu máu, suy nhược tỳ vị, mất ngủ sau sinh, phiền nhiệt táo khát, huyết hư gây sốt. Còn có trẻ em bị lên đậu, âm hư, chân âm bất túc, hư tiết tả, phụ nữ mang thai và người đang cho con bú.

Dược liệu kiêng kỵ với những vị sau:

Thịt lợn, cúc hoa, bạch cương tàm, huyền sâm, ngưu tất, nguyên hoa, bạch tiễn bì.