Vạng trứng

VẠNG TRỨNG – ĐIỀU TRỊ ĐAU LƯNG ĐÙI, TAY CHÂN TÊ LIỆT

Vạng trứng hay còn có tên khác là vạng còng, có tác dụng khư ứ sinh tân, tiêu thũng trấn thống, thư cân hoạt lạc. Ngoài tác dụng chữa bệnh ra, gỗ vạng trứng còn được ứng dụng nhiều trong ngành thiết kế nội thất. Cây có tên khoa học là Endospermum chinense Benth, thuộc họ Thầu dầu – Euphorbiaceae.

Vạng trứng điều trị đau lưng đùi, tay chân tê liệt.

MÔ TẢ:

Vạng trứng thuộc loại cây gỗ lớn, chiều cao trung bình từ 30 – 35m. Thân có đường kính đạt khoảng 90 – 120cm. Cây phân thành nhiều tán lá rộng. Thân thẳng tròn có vỏ bê ngoài màu vàng sáng. Chứa nhiều vết vòng quanh thân và đôi chỗ có vết nứt dọc. Thịt vỏ bên trong trắng, xốp và dầy.

Cành và cuống lá có nhiều lông hình sao, lá đơn mọc cách. Có cuống mảnh dài gần bằng lá. Lá non dạng tim, chiều dài từ 10 – 25cm có màu xanh vàng. Phần lá già nhỏ hơn có hình trứng gần tròn. Đuôi ở phía các gân bên có tuyến dạng mắt cua.

Hoa đơn tính khác gốc, mọc thành chùm ở đầu cành. Hoa không có cánh tràng, phần hoa đực thường mọc ở nách lá bắc. Hoa cái thường mọc đơn độc ở các nách lá bắc. Chứa vòi nhuỵ ngắn, cùng đầu nhuỵ xẻ tới 2 – 3 thuỳ hình cầu.

Quả của cây mọng, dạng cầu, đường kính từ 1 – 1,5cm. Thường mọc ở phần đầu cành. Toàn thân quả được phủ một lớp lông màu hung vàng. Quả có cuống ngắn, bên trong chứa hạt màu đen hình tròn dẹt. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Tại nước ta, có thể tìm thấy loài cây này ở Yên Bái, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc. Các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Kạn, Hòa Bình, Tuyên Quang.

Ngoài ra đây cũng là loại cây phổ biến tại Campuchia, Lào, Thái Lan, Malaysia cùng miền nam Trung Quốc.

BỘ PHẬN DÙNG:

Vỏ thân, lá ( Cortex et Folium Endospermi Chinensis) được dùng trong đông y, còn gỗ được dùng để thiết kế nội thất.

THU HÁI:

Thu hái vỏ cây quanh năm, hái lá vào đầu mùa hè cho đến giữa mùa thu.

CHẾ BIẾN:

Thường đem vỏ cây và lá đi phơi khô.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Dược liệu có độ pH = 6,4, sẽ xuất hiện phần trăm khác nhau khi ta hòa tan trong:

Nước lạnh: 9,54%

Nước nóng: 11,56%

Cồn + benzen: 5,48%

Naoh 1%: 26,14%

Tro: 0,5%

TÍNH VỊ:

Theo đông y, vạng trứng có vị cay, tính nóng và chứa độc.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng trị gãy xương, đòn ngã tổn thương đến sức lực. Chữa phong hàn tê thấp, khớp xương buốt đau. Điều trị đau lưng đùi, tay chân tê liệt. Dùng để sản xuất ván dán, ván ghép thanh, giấy và bột giấy. Cũng được dùng làm diêm, bút chì, vợt bóng bàn và guốc.