Qua lâu

QUA LÂU – CHỦ TRỊ CÁC CHỨNG HO DO PHẾ NHIỆT, NGỰC ĐAU ĐẦY TỨC

Qua lâu có tên là Qua lâu thực, Dược qua, dưa trời, dưa núi, hoa bát, vương qua, dây bạc bát. Dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách Danh y biệt lục. Đây là quả chín phơi hoặc sấy khô của cây Qua lâu. Tên thuốc là: Fructus Trichosanthes Tên khoa học là: Trichosanthes sp. Thuộc Họ Bí (Cucurbitaceae)

Qua lâu điều trị viêm họng mất tiếng

Qua lâu còn có nhiều loài. Tên thực vật khác nhau như Trichosanthes Ririlowii Maxim, Trichosanthes rothrnii Harms, Trichosanthes multiloba Miq v.v.. Nhân của quả chín gọi là Qua lâu nhân. Vỏ quả còn gọi là Qua lâu bì. Người ta dùng cả nhân và bì gọi là Toàn qua lâu. Rễ qua lâu còn gọi là Thiên hoa phấn.

Mô tả:

Cây thảo leo sống nhiều năm, thân có rãnh. Lá mọc so le, phiến dài 5-14cm, rộng 3-5cm, chia 3-5 thuỳ. Lá dày, dai, mặt trên nhám nhám, lá bắc to có răng. Cây có hoa khác chỗ, chùm hoa đực dài 15cm. Hoa rộng 7cm, có màu trắng, cánh hoa cao 2,5cm, nhị 3. Hoa cái mọc đơn độc, bầu có cuống và dài 3cm. Quả mọng tròn, to 9-10cm, quả có màu vàng cam. Hạt tròn dẹp, dài 11-16mm, rộng 7-12mm. Trong có lớp vỏ lụa màu xanh. Ra hoa tháng 6-8, có quả tháng 9-10.

Phân bố:

Mọc ở Cao bằng. Nhưng các vị Qua lâu dùng để làm thuốc phần lớn nhập của Trung quốc.

Bộ phận dùng:

Hột, khô, mẩy, chắc, có vỏ cứng dày, nhân trắng không lép. Phải có nhiều dầu, nguyên hạt, không vụn nát, không ẩm mốc đen là tốt nhất.

Tính vị, quy kinh:

Có vị ngọt tính hàn, qui kinh Phế Vị Đại tràng.

Thành phần hóa học:

Quả Dược qua có saponin, triterponoid, acid hữu cơ, resin, chất đường, sắc tố và dầu béo.

Dược qua nhân (semen Trichosanthis) có dầu béo. Trong đó có nhiều loại cholesterol.

Dược qua bì (pericarpium trichosanthis) có nhiều loại amino acid. Và chất giống alkaloid.

Trong rễ Dược qua (Thiên hoa phấn) có rất nhiều tinh bột. Có chừng 1% saponozit.

Tác dụng:

Qua lâu bì:

Thanh phế hóa đàm, lợi khí khoang hung. Chủ trị các chứng ho do phế nhiệt, chứng hung tý, ngực đau đầy tức, do khí kết tụ, có khi là do khối u.

Qua lâu nhân:

Nhuận phế hóa đàm, nhuận tràng thông tiện. Chủ trị các chứng táo bón do trường táo, nhũ ung, trường ung, ung thư thũng độc.

Toàn qua lâu:

Đều có tác dụng và điều trị các chứng như qua lâu bì và qua lâu nhân.

Trị viêm phế quản thể đàm nhiệt, ngực đau do đàm vàng hoặc ápxe phổi

Một số bài thuốc:

Trị động mạch vành:

Qua lâu nhân chế thành viên, ngày 3 lần mỗi lần 4 viên. Lượng thuốc mỗi ngày tương đương với 31,2g thuốc sống, cá biệt bệnh nhân có cơn đau thắt ngực dùng Nitroglycerine hoặc Quan tâm tô hợp hoàn.

Trị viêm phế quản thể đàm nhiệt, ngực đau do đàm vàng hoặc ápxe phổi:

+ Dược qua thực 12g, Bán hạ 10g, Hoàng liên 4g. Sắc uống hàng ngày.

+ Toàn Dược qua, Ý dĩ nhân đều 15g, Cát cánh 10g, Kim ngân hoa 10g, Bồ công anh 12g, sắc uống.

Trị viêm tuyến vú cấp:

Toàn qua lâu, Kim ngân hoa, Bồ công anh đều 15g. Sắc uống kết hợp rút ngắn thời gian điều trị.

Trị táo bón:

Dược qua thực 15g, Cam thảo 3g. Sắc uống, có thể hòa thêm ít mật ong.