Đạm Trúc Diệp

ĐẠM TRÚC DIỆP – TRỊ VIÊM ĐƯỜNG TIẾT NIỆU, TIỂU TIỆN ĐAU RÁT

Đạm trúc diệp hay còn được là toái cốt tử, trúc diệp mạch đông, mễ thân thảo, sơn kê mễ. Theo đông y, đạm trúc diệp có tác dụng lợi tiểu tiện, thanh tâm hỏa, trừ phiền nhiệt. Cây có tên khoa học là Lophatherum gracile Br, thuộc họ Poaceae.

Đạm trúc diệp chữa miệng lưỡi nứt nẻ, nước tiểu đỏ đậm.

MÔ TẢ:

Đạm trúc diệp thuộc loại cỏ sống dai lâu năm. Chiều dài của thân vào khoảng 0,3 – 0,6m. Phần thân thẳng đứng đôi khi lại hơi bò. Rễ cây phình thành củ có dạng hình chùm.

Lá mềm, thường xếp cách nhau, có hình bầu dục dài. Lá thường nhọn ở đầu, tròn hoặc hình nêm ở gốc. Phiến lá nhìn tương tự như lá tre, nhẵn ở mặt dưới. Còn mặt bên trên thì phủ đầy lông ở gân. Mép lá, bẹ lá đều nhẵn, lá dài mềm đôi khi có lông ở mép. Phần lưỡi bẹ ngắn.

Cụm hoa có dạng hình bông thưa dài tầm 10 – 30cm. Phần bông nhỏ gần giống hình mũi mác. Phần cuống dài mảnh, chứa hoa lưỡng tính 8 – 9 mày nhỏ rỗng và cuộn lại.

Hoa có 2 – 3 nhị, phần bao phấn dạng thoi. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Môi trường sinh sống của loài thực vật này là ở các bờ tường, ven đồi và chân núi đá. Cây ưa ẩm ưa sáng, ở nước ta xuất hiện nhiều ở Lạng Sơn, Bắc Thái, Vĩnh Phú và Ninh Bình.

BỘ PHẬN DÙNG:

Toàn cây đều được sử dụng.

THU HÁI:

Cây ra hoa từ tháng 3 – 11, thường thu hái toàn cây vào khoảng tháng 5 – 6.

BÀO CHẾ:

Khi đã hái toàn cây về thì đem cắt bỏ rễ con, sau đó phơi hoặc sấy khô. Đem bó chúng lại thành các bó nhỏ, khi dùng thì cắt khúc khoảng 2 -3cm.

BẢO QUẢN:

Cần để dược liệu ở nơi khô ráo, thoáng gió.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, đạm trúc diệp có vị ngọt, nhạt và tính hàn.

QUY KINH:

Dược liệu đi vào kinh tâm và tiểu trường.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng lợi tiểu tiện, thanh tâm hoả, trừ phiền nhiệt. Điều trị sốt nóng âm ỉ, mắt mờ, mặt đỏ nhức đầu. Chữa tâm phiền, tiểu tiện đỏ và tiểu tiện khó khăn. Trị viêm đường tiết niệu, tiểu tiện đau rát. Chữa miệng lưỡi nứt nẻ, tiểu ít, nước tiểu đỏ đậm.

Đạm trúc diệp trị viêm đường tiết niệu, tiểu tiện đau rát.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Trị sốt nóng âm ỉ, mắt mờ:

Đem đạm trúc diệp 12g, thanh hao 9g đi sắc uống hết trong ngày.

Chữa viêm đường tiết niệu, tiểu tiện đau rát:

Cần có đạm trúc diệp 12g, mộc thông 3,5g, cam thảo 5 phân, qua lâu căn 3,5g, hoàng bá 3,5g. Sau đó đem tất cả các vị đi sắc cùng 3 chén nước, đến cạn còn còn 8 phân, chia ra ngày 3 lần uống.

Đối với tiểu ít, nước tiểu đỏ đậm:

Chuẩn bị đạm trúc diệp 12g, mộc thông 6g, sinh địa 9g, cam thảo mút 3,5g, rồi sắc uống hàng ngày.

Kiêng kỵ:

Đối với phụ nữ đang có thai tuyệt đối không được dùng.

Chú ý:

Một số nơi thay thế đạm trúc diệp bằng cỏ Thài lài trắng (Commelina communis L.,) thuộc họ Commelinaceae

Đạm trúc diệp đôi khi còn là tên gọi của cây trúc cần câu (Phyllotachys puberula Mak). Loài cây này phổ biến ở Cao Bằng, Bắc Thái, Hà Giang, Hà Bắc. Cả ở vùng Lạng Sơn, Tuyên Quang, Vĩnh Phú, Quảng Ninh. Có tác dụng chữa sốt, chống khát nước, thổ huyết và cảm cúm.