Cây tổ phượng

CÂY TỔ PHƯỢNG – TRỊ BONG GÂN, TỤ MÁU BẦM, GÃY XƯƠNG, ĐAU LƯNG

Cây tổ phượng hay còn được biết đến với cái tên cây tổ rồng, cây tắc ké đá. Theo đông y, cây tổ phượng có tác dụng bổ thận, kích thích lưu thông máu, giảm đau, chống sưng, tiếp cốt, khu phong, trừ thấp. Cây có tên khoa học là Aglaomorpha Coronans (Mett.) Cop, thuộc họ Ráng – Polypodiaceae.

Cây tổ phượng trị bong gân, tụ máu bầm, gãy xương, đau lưng, ù tai.

MÔ TẢ:

Cây tổ phượng thuộc loại cây sống lâu năm, cao từ 0.8 – 1,4 mét. Thân rễ rất dày, dạng mầm, thường bao phủ một lớp vảy bên ngoài.

Lá mọc sát gốc, không có cuống và dưới gốc lá thường phình to hơn. Lá xẻ nhiều thùy tròn, phía đầu thu hẹp lại thành hình mũi nhọn.

Các thùy sinh sản hơi co lại, các ổ túi thường xếp dàn thành 1 hàng ở mỗi bên gân chính. Bao tử không màu nhẵn nhụi, có hình dáng như quả thận. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây thường mọc hoang sống ký sinh trên các cây khác. Phát triển ven bờ suối trong rừng hoặc mọc trên các vách núi đá. Cây được tìm thấy ở các khu rừng ẩm như Lạng Sơn, Lào Cai hay Bắc Thái.

Ngoài ra cây còn phân bố ở Ấn Độ, Myanma, Malaysia, Nêpan và các nước trong khu vực Đông Dương.

BỘ PHẬN DÙNG:

Thân rễ là bộ phận chính được sử dụng làm thuốc trong Đông y.

THU HÁI:

Thường thu hái thân rễ cây quanh năm.

CHẾ BIẾN:

Đem về rửa qua nhiều lần nước cho sạch đất cát và tạp chất. Sau đó đem bóc bỏ lá và mang thân rễ phơi khô ngay sau đó.

Sau khi được phơi khô kiệt nước hoàn toàn, thì mang đi hơ lửa để loại bỏ hết các lông nhỏ bao phủ xung quanh thân rễ. Khi sử dụng thì thái thành những lát mỏng vừa dùng.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, cây tổ phượng có tính ấm, vị đắng nhẹ và hơi chát.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng điều trị đau nhức xương khớp, mỏi gối trong các trường hợp bị thận hư. Chữa chảy máu chân răng, răng yếu lung lay do thận hư. Trị bong gân, tụ máu bầm, gãy xương, đau lưng, ù tai. Chữa mỏi gối do thận hư, ê ẩm, đau mình do té ngã.

Cây tổ phượng chữa mỏi gối do thận hư, ê ẩm, đau mình do té ngã.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Điều trị đau nhức xương khớp và mỏi gối:

Lấy 20g cẩu tích, 20g hoài sơn, 16g tổ phượng, 16g bạt kế, 16g đỗ trọng, rễ ngưu tất nam, khoan cân đằng, rễ gối hạc, ngọc nữ, mỗi vị 12g. Đem sắc cùng 550ml nước, đến khi cạn còn 1/2 thì dừng. Mỗi ngày chia làm 2 lần uống và dùng liên tục 10 ngày.

Trị ê ẩm, đau mình do té ngã:

Dùng 15g tổ phượng, 10g địa hoàng, 10g lá sen và 10g trắc bách diệp tươi. Đem sắc tất cả với 500ml, đến cạn còn 250ml, đem chia làm 2 lần uống vào sáng và buổi tối. Dùng liên tục trong 5 ngày liền, nếu chưa khỏi thì dùng thêm.

Chữa bệnh ù tai, đau lưng do ảnh hưởng của bệnh thận hư:

Sử dụng 4 – 6g cây tổ phượng và 1 cái bầu dục lợn cỡ vừa. Đem cây đi phơi khô, tán bột, rồi cho vào bên trong bầu dục đã được sơ chế sạch sẽ. Sau đó đem đi hấp cách thủy hoặc đem nướng chín ăn mỗi ngày 1 quả. Cứ cách 2 ngày lại ăn 1 lần, mỗi liệu trình dùng khoảng 5 quả.

Điều trị đau nhức, chảy máu chân răng, răng yếu:

Bài 1: Lấy tổ phượng khô bỏ vào chảo nóng sao đen, nghiền thành bột mịn. Đem cất bột vào hũ, vặn chặt nắp lại, khi dùng lấy thuốc sát vào chỗ bị bệnh. Mỗi ngày dùng 2 lần vào sáng và tối, nên chải răng sạch sẽ trước khi bôi thuốc.

Bài 2: Dùng 2,4g kim bồn thảo, 16g cây tổ phượng, 16g địa hoàng thán, đơn bì, hoài sơn, phục linh, mã đề nước, sơn thù, mỗi vị 12g. Đem sắc chung với 700ml nước, đến cạn còn 250ml. Rồi gạn ra uống 2 lần trong ngày và dùng trong 10 ngày liên tục.