Cây ngọt nghẹo

CÂY NGỌT NGHẸO – CHỮA RẮN CẮN, BỆNH NGOÀI DA DO KÝ SINH TRÙNG

Cây ngọt nghẹo hay còn được biết đến với tên nghẽo ngọt, cỏ cú nhú nhoái, phan ma ha, vả sleng đông đang. Theo đông y ngọt nghẹo có tác dụng lợi mật, trừ giun, kích thích dạ dày ruột nên gây xổ. Ngọt nghẹo có tên khoa học là Gloriosa superba L, thuộc họ hành tỏi Liliaceae.+

Cây ngọt nghẹo chữa trị khi bị rắn cắn, bọ cạp, côn trùng đốt, trĩ, bệnh ngoài da do ký sinh trùng, hùi

MÔ TẢ:

Ngọt nghẹo là loài thân rễ bò, sống lâu năm leo cao 1 – 1,5m. Thân rễ gồm một chuỗi củ mẫm có hình cung, thân nhẵn mềm, phía đỉnh có cạnh.

Lá không cuống hay cuống ngắn, mọc đối, đôi khi mọc vòng. Phiến lá có hình mác tận cùng bằng một tua cuộn lại thành hình xoắn ốc. Toàn bộ dài đến 7 – 12cm, rộng khoảng 2 – 3cm và có gân dọc rất xít nhau.

Hoa to mọc đơn độc hoặc gần nhau thành ngù giả ở đầu cành. Hoa rất đẹp có cuống dài từ 10-15cm có dáng đặc biệt. Cánh hoa có màu vàng đỏ ở 2/3 phía trên, còn phía dưới có màu vàng tươi.

Quả nang hình chùy chứa nhiều hạt, có 3 ô, mở vách, dài khoảng 6cm. Khi chín quả có màu đỏ tươi, cây ra hoa vào tháng 5 đến 11. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Ở nước ta, cây thường mọc ở những nơi có nhiều ánh sang như: Huế, Đà Nẵng, Phan Thiết, Quảng Trị. Ngoài ra cây còn phân bố ở các nước như Ấn Độ, Miến Điện, Malaysia, Indonesia.

BỘ PHẬN DÙNG:

Thân rễ và lá của ngọt nghẹo được sử dụng để làm thuốc.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo các nhà khoa học thì trong thân rễ của ngọt nghẹo có chứa 0,3% alcaloid colchicin, tinh bột, acid tannic, gloriosin, đường khử. Còn trong lá có chứa colchicin, N formyldeacetylcolchicin, dimethylcolchicin, lumicolchicin và hai alcaloid khác có liên quan.

TÍNH VỊ:

Ngọt nghẹo có vị đắng và rất độc.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng tẩy giun cho gia súc, trâu bò, chữa rắn cắn, bọ cạp, côn trùng đốt. Điều trị trĩ, bệnh ngoài da do ký sinh trùng, hùi, chữa lậu và để thúc đẻ gây sẩy thai làm cho rau thai chóng ra.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Khi bị lậu:

Lấy rễ củ ngọt nghẹo, tán thành bột và rửa nhiều lần. Đem phơi khô thu được bột trắng, mỗi lần dùng lấy 0,75g trộn với mật ong.

Dùng để tẩy giun cho gia súc, trâu bò:

Lấy bột rễ củ ngọt nghẹo, cho uống một lượng khoảng 0,3 – 0,6g. Chú ý uống với lượng lớn hơn dễ gây ngộ độc.

Dùng để thúc đẻ gây sẩy thai làm cho rau thai chóng ra:

Lấy rễ củ ngọt nghẽo đem tán thành bột, chế thành bột nhão. Rồi đắp trực tiếp vào vùng rốn phía trên xương mu âm hộ hoặc hai lòng bàn tay bàn chân để thúc đẻ hoặc gây sẩy thai.

Trường hợp sót rau thì lấy bột nhão rễ củ đắp vào lòng bàn tay hoặc gan bàn chân. Đồng thời kết hợp uống bột hạt cây đen với hạt tiêu và rượu vang.

Khi bị rắn cắn, bọ cạp, côn trùng đốt, trĩ, bệnh ngoài da do ký sinh trùng, hùi:

Lấy bột nhão rễ củ ngọt nghẹo đem trộn với nước rồi đắp trực tiếp lên vết thương để giảm đau.

Khi bị rắn hổ mang cắn :

Lấy rễ củ ngọt nghẹo thái thành lát mỏng, đem ngâm trong sữa có muối và bơ. Rồi phơi trong 5 ngày (phơi ngày, đêm ngâm) để làm giảm độc tính, sau đó phơi đến khô. Hoặc có thể ăn 1 – 2 miếng ngọt nghẹo. Chú ý người lớn không được dung quá 0,5g rễ củ khô một ngày.

CHÚ Ý:

Rễ củ và lá ngọt nghẽo rất độc, người không có kinh nghiệm tuyệt đối không được dùng, nhất là dưới dạng uống. Ngoài ra củ ngọt nghẽo tươi thái mỏng rất giống miếng gừng, đã có trường hợp ngộ độc chết người do ăn nhầm.