Cây hoa dẻ

CÂY HOA DẺ – TRỊ MỤN NHỌT, NGỘ ĐỘC, ĐAU NHỨC XƯƠNG, PHÙ THŨNG

Cây hoa dẻ hay còn được biết đến với cái tên hoa dẻ thơm, nồi côi, chập chại, giổi tanh. Theo đông y, cây hoa dẻ có tác dụng trị các bệnh đường tiêu hóa, trướng bụng, tiêu chảy, đau dạ dày, chữa đau bụng thống kinh, xuất huyết trước khi sinh. Cây có tên khoa học là Desmos chinensis Lour, thuộc họ Na (Annonaceae).

Cây hoa dẻ trị mụn nhọt, ngộ độc, đau nhức xương, phù thũng.

MÔ TẢ:

Cây hoa dẻ thuộc loại cây bụi, sống lâu năm, cao khoảng 1 – 3m. Thân và cành mảnh và mọc trườn. Lúc đầu có một lớp lông màu trắng nhạt, về sau nhẵn và có màu đen cùng những nốt sần nhỏ.

Lá hình trái xoan hay bầu dục thuôn và mọc so le nhau. Ở phần gốc lá tròn và có phần đầu lá nhọn. Lá dài từ 8 – 10cm, rộng khoảng 3 – 5cm. Có mặt trên nhẵn bóng, còn mặt dưới thì phủ lông tơ màu vàng nhạt. Phần cuống lá ngắn và được phủ đầy lông.

Hoa màu vàng nhạt, thường mọc đơn độc ở kẽ lá hay đối diện với lá. Lá đài có hình tam giác, có lông ở mặt ngoài và có 6 cánh hoa. Quả hình chuỗi dài, có khoảng 1 – 4 hạt. Cây ra hoa từ tháng 4 – 6 hàng năm. ( không copy dưới mọi hình thức)

BỘ PHẬN DÙNG:

Rễ và hoa được dùng khá phổ biến để làm vị thuốc.

PHÂN BỐ:

Thuộc loại cây ưa sáng thường mọc trên các đồi cây bụi hay bờ nương rẫy, ven rừng. Ở nước ta, cây mọc ở nhiều tỉnh thuộc vùng trung du, núi thấp và đồng bằng từ miền Bắc đến miền Nam. Ngoài ra cây còn phân bố ở Nepan, Ấn Độ, Trung Quốc, Philippin.

THU HÁI

Cần thu hái khi hoa mới nở, còn rễ thì có thể thu hái quanh năm.

CHẾ BIẾN:

Sau khi hái hoa về, đem phơi nắng nhẹ hay sấy nhiệt độ thấp cho khô. Còn rễ đem về rửa sạch và thái mỏng và có thể phơi hay sấy khô đều được.

BẢO QUẢN:

Sau khi đã được sơ chế khô cần bảo quản vào trong túi kín. Để nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp và mối mọt.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo các nhà khoa học thì trong cây hoa dẻ có chứa 5 – methoxy – 7 hydroxy – flavanon, 8 – formyl – 2, 5, 7 – trihydroxy – 6 — methyl – flavanon. Còn có 7 – dihydroxy – 5 – methoxy – 6 – methyl – 8 – formylflavan, 5, 7 – dihydroxy – 6, 8 – dimethyl – dihydroflavon

TÍNH VỊ:

Theo đông y, cây hoa dẻ có vị cay và tính hơi ấm.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng chữa tê thấp, chân tay tê bại, đau nhức gân xương. Giúp trấn kinh, an thần, chữa mất ngủ, mẩn ngứa. Trị mụn nhọt, ngộ độc, đau nhức xương, phù thũng. Chữa viêm thận, trị đòn ngã tổn thương, trướng bụng, tiêu chảy, đau dạ dày.

Cây hoa dẻ chữa viêm thận, trị đòn ngã tổn thương, trướng bụng, tiêu chảy, đau dạ dày.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Chữa tê thấp, chân tay tê bại và đau nhức gân xương:

Lấy 80g rễ hoa dẻ, 80g rễ gắm, 80g vỏ thân ngũ gia bì chân chim, 80g rễ rung rúc, 80g rễ bướm bung. Thêm 40g rễ sâm nam, 40g rễ cỏ xước, 40g rễ ô thược, 40g rễ tầm xuân, 40g tầm gửi, 40g rễ bướu bạc, 40g cây dâu, 40g rễ bạch đồng tử. Cùng với 20g cây roi ngựa, 20g rễ chỉ thiên và 2 lít rượu trắng.

Đem tất cả đi rửa sạch, thái nhỏ, phơi khô dưới trời nắng nhẹ. Sau đó cho vào bình thủy tinh rồi đổ ngập 2 lít rượu lên, đem ngâm trong ít nhất 30 ngày. Mỗi lần lấy 10 – 15ml uống trực tiếp, dùng 2 lần một ngày.

Giúp trấn kinh, an thần, chữa mất ngủ:

Sử dụng 16g hoa dẻ khô, đem hãm với 200ml nước sôi nóng. Hãm như hãm trà, mỗi ngày uống 2 lần trước khi đi ngủ.

Chữa mẩn ngứa, mụn nhọt và ngộ độc:

Lấy 30g rễ hoa dẻ, 30g kim ngân hoa, sắc cùng 400ml nước. Sắc lửa nhỏ, đến cạn còn 100ml nước. Uống mỗi ngày 1 thang và đem chia làm nhiều lần uống trong ngày.