Cây đước

CÂY ĐƯỚC – HỖ TRỢ ĐIỀU TRỊ BỆNH TIỂU ĐƯỜNG VÀ VIÊM HỌNG

Cây đước có tác dụng chữa tiêu chảy, tiểu tiện ra máu, viêm họng, chứng băng huyết ở phụ nữ. Loại cây vệ sĩ bờ biển này còn được gọi với cái tên trang, vẹt, sú, đước bợp, đước xanh. Cây có tên khoa học là Rhizophora apiculata Blume, thuộc họ Đước (Rhizophoraceae).

Cây đước gây se xoắn mạnh, dịch chiết từ rễ có tác dụng kháng nấm rõ rệt.

MÔ TẢ:

Cây đước thuộc loại thân gỗ lớn có chiều cao trong khoảng 10 – 20m. Còn nếu ở môi trường thích hợp thì loài cây này còn có thể cao đến 30m. Cây có nhiều rễ chống dài, có lỗ bì ở phía trên. Cành cây dài, sần sùi, vặn vẹo có màu mốc.

Lá hình mác, mọc đối nhau với chiều dài từ 7 – 13cm và chiều rộng 4 – 6cm. Gốc lá hình nêm có cuống mập dài từ 1 – 3cm. Lá có đầu tròn hay tù, cùng các lá kèm hay rụng sớm. Ở phía mặt trên có gân chính lõm xuống và hằn rõ ở mặt dưới. Đôi khi bên trên điểm những chấm đen và nhỏ.

Cụm hoa mọc thành hình xim, phân nhánh nhiều ở kẽ các lá. Hoa màu vàng kèm theo 2 lá bắc con, lá bắc có dạng tam giác dài. Tràng gồm 4 phiến dày hình mác và phủ kín lông ở mép nhị 8. Có khoảng 4 cánh ở trên tràng, 4 cánh trên đài và bầu bửa hạ có 2 ô.

Quả dài, dạng trứng, phần đầu kéo dài còn đài tồn tại. Quả màu nâu lục nhạt, bên trong chỉ chứa 1 hạt. Hoa quả thường đơm vào khoảng tháng 10 – 12 hàng năm. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây sinh trưởng trên đất bùn nhão hay những phần đất mới ở khu vực cửa sông. Riêng ở nước ta, loại cây này tập trung ở khắp các tỉnh từ Quảng Ninh cho tới Kiên Giang và cả đảo Phú Quốc.

Ngoài ra cây cũng có mặt tại Trung Quốc, Campuchia, Thái Lan, Ấn Độ. Tại những biển ở Đông Phi, đảo Moris, Ceisel và Mangas, Bắc Australia.

BỘ PHẬN DÙNG:

Rễ, vỏ thân và lá đều là những bộ phận có thể sử dụng để làm thuốc.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Trong toàn thể bộ phận của cây đước có chứa nhiều thành phần hóa học đa dạng như:

Vỏ thân:

Là một nguồn cung cấp hàm lượng tanin ngưng tụ tương đối lớn. Chứa nhiều pentosan, furfurol cùng các acid béo ở dạng ester. Tro thu được từ vỏ thân sẽ chứa 70% Ca carbonat và 18% vôi.

Lá: Gồm các loại alcol, acid béo, parafin.

Rễ: Chứa nhiều các hợp chất phenol và các acid béo dưới dạng ester.

TÍNH VỊ:

Đa phần các nghiên cứu ghi nhận, cây đước có vị chát và có tác dụng hoạt huyết, thu liễm.

TÁC DỤNG VỀ MẶT DƯỢC LÝ:

Vỏ thẫm cây đước có tác dụng gây se xoắn mạnh, còn dịch chiết từ rễ có tác dụng kháng nấm rõ rệt.

Dạng chiết từ đước có công dụng chống mối hiệu quả, trong đó hoạt chất được xác định là 1.2 – dithiolan 1 – oxid.

Cây đước ngoài tác dụng chữa bệnh, còn được dùng làm rau ăn hàng ngày.

MỘT SỐ CÔNG DỤNG:

Vỏ đước có thể chữa tiêu chảy, vết thương chảy máu, tiểu tiện ra máu, viêm họng. Cùng các chứng băng huyết ở phụ nữ khi sinh.

Ở Ấn Độ, phần vỏ thân còn được biết đến như một vị thuốc quan trọng để điều trị bệnh tiểu đường.

Ở Malaysia, nước sắc từ vỏ thân và lá được dùng cho phụ nữ khi sinh đẻ và trẻ sơ sinh.

Ngoài tác dụng chữa bệnh, chồi non còn được dùng làm rau ăn hàng ngày. Nước ép từ quả đước có thể dùng để chế thành rượu vang nhẹ.

Ngoài tác dụng về y học, đước còn có công dụng về mặt sinh thái rất lớn như:

Đước cùng với một số loài thực vật khác ở ven biển đã tạo nên một hệ sinh thái rừng ngập mặn nhiệt đới (mangrove). Nhờ đó lớp bùn nhão sẽ được bồi đắp, nâng cao dần lên, mở rộng thêm ra phía biển. Quá trình này là bước đầu của diễn thể nguyên sinh. Nhằm tạo ra thảm thực vật nhiệt đới bền vững trong tương lai.

Ngoài ra, rừng ngập mặn còn là nơi cư trú của nhiều loại tôm, cua, cá, bò sát chim và thú (khỉ).

Tuy nhiên gần đây, một số rừng đước đã bị tàn phá để tạo nên thủy vực nuôi trồng thủy sản. Việc bảo vệ phát triển thêm các rừng ngập mặn nên là vấn đề cần được ưu tiên trước mắt cũng như lâu dài.

CHÚ Ý KHI SỬ DỤNG:

Cần tránh việc tự ý sử dụng dược liệu cho mục đích chữa bệnh khi chưa trao đổi với bác sĩ. Việc dùng không đúng cách có thể dẫn đến tác dụng phụ mà một số đề không mong muốn phát sinh.