CÂY BẠCH CHỈ – CHỮA CẢM LẠNH, VIÊM MŨI, ĐAU ĐẦU

Cây bạch chỉ là vị thuốc nam quý hỗ trợ điều trị các chứng bệnh khác nhau, đặc biệt là bệnh viêm đại tràng. Ngoài ra, dùng vị thuốc này để giúp trị mụn, trị nám và làm đẹp da cho phái đẹp.

Cây bạch chỉ có tác dụng tán phong trừ thấp, thông khiếu, giảm đau

Cây bạch chỉ có tên gọi khác là: Hàng châu bạch chỉ, Hương bạch, Bách chiểu, Chỉ hương, Hương bạch chỉ, Xuyên bạch chỉ. Tên khoa học: Angelica Dahurica Benth. Et Hook. F. Họ khoa học: Apiaceae.

Mô tả:

Cây cỏ cao khoảng 1m hay hơn, sống lâu năm, thân hình trụ rỗng, không phân nhánh. Lá to, có cuống, phần dưới cây phát triển thành bẹ ôm lấy thân, phiến lá xẻ 2-3 lần lông chim, mép khía răng, có lông ở gân lá mặt trên. Cụm hoa tán kép mọc ở ngọn; hoa nhỏ màu trắng và quả bế, dẹt, hình bầu dục hoặc hơi tròn, dài khoảng 6mm và toàn cây có mùi thơm.

Mùa ra hoa vào tháng 5 – 6.

Mùa ra quả vào tháng 7 – 8.

Tính vị, quy kinh:

+ Vị cay, hơi ngọt, tính ấm

Phân bố:

Cây bạch chỉ mọc tốt, cả ở đồng bằng và những vùng núi cao mát. Nhưng giống thì chỉ mới để được ở miền núi cao, lạnh. Ở Tam Đảo trồng vào tháng 1-2, tháng 4-5 năm sau ra hoa, nhưng có những cây trồng vào tháng 7-8 năm trước thì tháng 4-5 năm sau cùng ra hoa một lúc với cây trồng tháng 1-2.

Bào chế:

Sau khi thu hoạch Bạch chỉ về, cạo sạch vỏ, thái nhỏ, lấy Hoàng tinh với số lượng bằng nhau sau đó cho vào nồi, đồ 1 lúc, lấy Bạch chỉ ra, phơi khô. Hoặc hái về, rửa sạch, cắt ra từng khúc, trộn với vôi rồi phơi khô. Khi dùng cho vào thuốc thì sao qua; có thể sao cháy hoặc tẩm với giấm.

Công dụng:

Theo nghiên cứu dược lý, bạch chỉ có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau,…

Theo Đông y, cây bạch chỉ có tác dụng tán phong trừ thấp, thông khiếu, giảm đau, tiêu thũng trừ mủ,… Thường được dùng làm thuốc giảm đau, chữa cảm mạo, viêm xoang, viêm mũi, mụn nhọt sưng đau, viêm tuyến vú, thông kinh nguyệt,…

Một số bài thuốc:

Chữa viêm mũi sinh đau đầu:

Bạch chỉ 9g, thương nhĩ tử 9g, tân di 9g, bạc hà 4,5g. Tán mịn, mỗi lần uống 3g, ngày 2 – 3 lần. Dùng 3 – 5 ngày.

Chữa mụn nhọt đau nhức, mưng mủ, nhưng chưa vỡ:

Bạch chỉ 3g, thanh bì 3g, đương quy 4g, tạo giác thích 2g, xương truật 3g, ý dĩ 6g. Sắc uống ngày 1 thang. Dùng 3 ngày.

Chữa cảm lạnh:

Bạch chỉ 3g, đậu khấu 3g, cam thảo 3g, sinh khương 5g, thông bạch 3g, đại táo 6g. Sắc uống cho ra mồ hôi thì thôi.

Chữa đau bụng kinh:

Bạch chỉ 8g; ngưu tất, đan sâm, mỗi vị 12g; quế chi, can khương, bán hạ chế, uất kim, mỗi vị 8g. Sắc uống trong ngày. Dùng 5 ngày trước kỳ kinh.

Chữa bế kinh do ứ trệ máu:

Bạch chỉ 8g; đan sâm, ngưu tất, mỗi vị 12g; xuyên khung 10g; quế chi, tía tô, uất kim, nga truật, mỗi vị 8g. Sắc uống ngày một thang. Dùng 5 – 7 ngày trước kỳ kinh.

Trị hôi miệng:

Bạch chỉ 30g, xuyên khung 30g. Tán bột, trộn mật làm viên to bằng hạt ngô, ngày ngậm 2 – 3 viên.

Lưu ý: Người có âm hư hỏa uất, nhiệt thịnh không nên dùng.

Bạch chỉ có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau

Công dụng làm đẹp:

Chữa trứng cá:

+ Thuốc rửa ngoài: Dùng bạch chỉ 10 phần, phòng phong 5 phần, cúc hoa 5 phần, đan sâm 5 phần, tất cả tán thành bột mịn, trộn đều, cất vào lọ nút kín dùng dần. Sáng và tối dùng 5g bột thuốc sắc lấy nước đặc, bôi lên da mặt, sau 5 phút thì rửa đi, làm như vậy trong nhiều ngày.

+ Thuốc uống trong: Dùng sài hổ 10g, đương quy và xích thược 10g, phục linh 15g, bạch truật, hồng hoa, đào nhân và bạc hà 10g; bạch chỉ 3g, cam thảo 5g, sinh khương 3 lát, sắc 2 nước lấy 400ml, chia ra 2 lần uống ấm, mỗi tuần uống 6 thang, liên tục trong 1 tháng, kiêng ăn các thứ cay nóng như ớt, tỏi,…

Làm đẹp da, chữa nám da:

Dùng củ bạch chỉ gọt bỏ vỏ thô bên ngoài, nghiền thành bột thật mịn, trộn đều với mỡ lợn sạch; dùng ngày 2 lần sáng sớm và buổi tối trước khi đi ngủ: rửa sạch mặt, sau bôi một lớp mỏng mỡ bạch chỉ lên da. Có tác dụng làm da mặt sáng mịn và trừ các vết nám, vết đen trên mặt.

Chữa rụng tóc:

Dùng bạch chỉ 60g, hậu phác 30g, sắc lấy nước gội đầu ngày 2-3 lần. Có tác dụng trừ phong, trống ngứa, chữa rụng tóc do viêm chân tóc, viêm da.

Canh cá chép bạch chỉ:

Dùng bạch chỉ 15g, cá chép 1 con, nấu canh ăn trong ngày, cách một ngày ăn một lần. Có tác dụng làm cho vú nở nang, da thịt đầy đặn và sáng mịn.