Đại hoàng tinh

ĐẠI HOÀNG TINH – BỔ MÁU, ĐIỀU TRỊ SUY NHƯỢC CƠ THỂ

Đại hoàng tinh là một vị thuốc có nhiều công năng. Đại hoàng tinh có tác dụng điều trị bệnh rất hay như: bổ âm ích khí, nhuận phế kiện tỳ, cường kiện cân. Trong đông y, được sử dụng nhiều để chữa bệnh ho ra máu, tiểu đường, ăn uống không ngon.

Đại hoàng tinh có tác dụng bổ âm dưỡng khí kiện tỳ

Đại hoàng tinh có tên gọi khác: hoàng tinh dạng gừng, củ cây cơm nếp, cây hoàng tinh, hoàng tinh đầu gà, cây hoàng tinh đỏ, hoàng tinh lá mọc vòng.

Tên khoa học: Polygonatum kingianum Coll. et Hemsl. Thuộc họ Mạch môn đông (Convallariaceae).

Bộ phận dùng:

Thân rễ phơi hay sấy khô. Sau khi thu hoạch, thân rễ hoàng tinh được loại bỏ lông con, rửa sạch rồi cho vào nồi nước đun sôi, chần sơ qua, sau đó mang ra phơi hoặc sấy khô và bảo quản.

Mô tả đại hoàng tinh:

Cây hoàng tinh là loại cây thân thảo sống lâu năm. Cao khoảng 1 – 2, thân to 1cm, nhẵn bóng và rỗng. Thân rễ mọc ngang thành củ to, chia thành đốt hoặc phân nhánh, màu trắng ngà; hơi dẹt nên có sẹo lõm là vết thâm. Củ có chiều dài tới 30-35cm, rộng tới 6-7cm và dày tới 2-3cm. Có lá chụm 6-10 lá, dài khoảng 12cm, đầu lá nhọn, dài cuốn lại. Hoa mọc ở kẽ lá rũ xuống, mang 8-10 hoa, có màu đỏ hoặc hồng, dài khoảng 2cm, mọc rủ xuống mặt đất. Quả mọng, hình cầu hay hình trái xoan, màu tím lam.

Cần phân biệt đại hoàng tinh với củ Dong hay cây bình tinh. Vì có nhiều nơi cũng gọi củ Dong là cây hoàng tinh nhưng đó là loại cây thực phẩm và không có tác dụng làm thuốc chữa bệnh.

Phân bố và thu hái:

Cây thường mọc ở vùng đất ẩm, đất có nhiều mùn, vùng núi có không khí lạnh với độ cao trên 1200 mét như Lào Cai, Sơn La, Yên bái, Lai Châu.

Đại hoàng tinh được thu hái vào mùa đông hoặc mùa thu do vào mùa này cây hoàng tinh chứa ít nước nên chế biến và bảo quản sẽ dễ dàng hơn.

Thành phần hóa học:

Chất nhầy, tinh bột, đường.

Tính vị:

Cây hoàng tinh có vị ngọt, tính bình vào 3 kinh tỳ, phế và vị.

Tác dụng:

Có tác dụng bổ âm dưỡng khí, kiện tỳ, nhuận phế, ích thận. Thường được sử dụng làm thuốc chữa ho, ho ra máu, tiểu đường, huyết áp cao, cường gân cốt, hoa mắt, ù tai…

Cách dùng và liều lượng:

– Ngày dùng 12-16g hoàng tinh sắc với 300ml nước chia làm 2- 3 lần uống trong ngày hoặc có thể uống ở dạng bột, viên. Có thể dùng phối hợp với các vị thuốc khác

Được sử dụng nhiều để chữa bệnh ho ra máu, tiểu đường, ăn uống không ngon.

Một số bài thuốc:

– Hỗ trợ điều trị tiểu đường:

Lấy 300g đại hoàng tinh kết hợp với 200g gương sen, đem tán nhuyễn thành bột mịn, trộn với nước cháo loãng, sau đó vo tròn lại thành những viên nhỏ như hạt ngô rồi đem phơi khô. Mỗi lần 15 viên, ngày uống 3 lần với nước sôi để nguội.

– Hỗ trợ chữa ho ra máu:

Lấy 1kg đại hoàng tinh, 300g bách bộ, 500g bạch lập, đem sấy khô, tán nhỏ thành bột rồi vo lại thành viên nhỏ bằng hạt ngô, đem phơi khô và dùng mỗi lần 15 viên, ngày dùng 3 lần.

– Điều trị suy nhược cơ thể, tăng lượng hồng cầu trong máu, kích thích ăn ngon miệng:

+ Lấy đại hoàng tinh 180g, đảng sâm 100g, hoàng kỳ 120g, củ mài 150g. Tất cả các thành phần đem sấy khô, tán nhỏ, trộn với mật ong và vo tròn tạo thành viên nhỏ như hạt ngô, đem phơi khô để dùng. Dùng một ngày 3ba lần, mỗi lần 15 viên.

+ Hoàng tinh nấu và phơi 9 lần, nhai ăn hoặc tán bột ăn với cháo.

– Mạnh gân xương và làm đen tóc:

Hoàng tinh, phối hợp với Thương truật, Địa cốt bì, lá Trắc bá, Thiên môn để ngâm rượu.

-Trị chứng lipid huyết cao:

Dùng viên hạ mỡ ( Hoàng tinh, Hà thủ ô, Tang ký sinh) uống liên tục trong 2 tháng.

– Trị chứng huyết áp thấp:

Dùng Hoàng tinh 30g, Đảng sâm 30g, Chích thảo 10g, sắc nước uống, ngày 1 thang.

-Trị lao phổi:

Hoàng tinh chế thành cao lỏng mỗi ml có 5g thuốc, mỗi lần uống 10ml, ngày 4 lần.

-Trị chứng cận thị học sinh:

Dùng Hoàng tinh 90 cân, Đậu đen 10 cân, Đường trắng 15 cân, chế thành sirô mỗi ml có 1g Hoàng tinh. Mỗi người uống mỗi lần 20ml, ngày 2 lần, hoặc mỗi ngày, mỗi người Hoàng tinh 50g, Đậu đen 10g, chia 2 lần, sắc uống, trước khi uống cho thêm rượu vàng 10ml.

-Trị nấm chân tay:

Dùng Hoàng tinh 100g xắt nhỏ cho vào lọ thêm cồn 75% 250ml, bịt kín ngâm trong 15 ngày, lọc qua gạc 4 lớp, vắt hết nước bỏ xác, thêm dấm thường 150ml trộn đều. Rửa sạch vùng bị nấm lau khô, bôi thuốc ngày 3 lần.

Lưu ý:

Người mắc trường hợp như tỳ hư có thấp, ho có đờm nhiều, đầy bụng, tích trệ hoặc tiêu phân lỏng, tỳ vị hư hàn thì không nên dùng vị thuốc cây hoàng tinh.