Hải Cáp Xác

HẢI CÁP XÁC – ĐIỀU TRỊ BỆNH SUYỄN VÀ ĐAU TIM DO ĐÀM ẨM

Hải cáp xác hay còn được biết đến với cái tên vỏ sò biển, hải cáp phấn, đoàn cáp xác. Theo đông y, hải cáp xác có tác dụng thanh nhiệt ở phế và trừ đờm, nhuyễn kiên, tán kết. Loài này có tên khoa học là Ngao dầu thuộc họ Bivalia (hai mảnh vỏ). Ở lớp Pelecypoda (chân rìu) thuộc nghành thân mềm (Mollusca).

Hải cáp xác điều trị ho do nội thương, hư hỏa bốc lên.

MÔ TẢ:

Hải cáp xác thực chất là vỏ của con Ngao dầu. Vỏ của chúng có màu xanh gần như hình tròn. Chất mỏng, có chiều dài trung bình khoảng 20mm – 35mm.

Tuyến sinh trưởng của nó biểu hiện theo tâm của đường vòng tròn. Càng ở gần đỉnh thì càng dày, mặt vỏ màu vàng hoặc đỏ vàng. Bề ngoài hơi bóng loáng, bên trong có màu trắng trơn sáng. (không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Môi trường sống là ở các quần thể trong bùn nơi bể cạn. Phân bố rải rác ở các tỉnh ven biển của nước ta.

BỘ PHẬN DÙNG:

Vỏ xác của con ngao, cần chọn con to nhặt ở biển hoặc ngao sống ăn thịt lấy vỏ.

THU HÁI:

Người dân thường thu bắt chúng vào mùa xuân và mùa thu ở hai bên đất cát.

BÀO CHẾ:

Sau khi bắt chúng về, tách vỏ rửa sạch, rồi bỏ vào nồi đất nung. Cho đến khi chuyển sang màu trắng vôi, rồi giã ra dùng dần.

Hoặc một số nơi còn giã nát thành những khối nhỏ. Dùng nước lạnh lọc sạch rồi đem đi phơi khô. Đôi khi còn được dùng ở dạng tươi sống.

BẢO QUẢN:

Để ở nơi khô ráo, thoáng mát trong túi nilong.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, hải cáp xác có vị đắng mặn và tính bình.

QUY KINH:

Vị thuốc đi vào 2 kinh là Phế và Thận.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng thanh nhiệt, trừ đờm, nhuyễn kiên, trị ho có đờm. Chữa bướu cổ, loa lịch, ho do đàm nhiệt, khạc đờm vàng đặc. Điều trị bệnh suyễn, đau ngực, chữa đau tim do đàm ẩm. Chữa trị phù thũng bụng dưới cứng, tay chân teo rút. Điều trị ho do nội thương, hư hỏa bốc lên, ngực sườn đau, chữa phù thũng.

Hải cáp xác chữa phù thũng bụng dưới cứng.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Chữa đau tim do đàm ẩm:

Cần có hải cáp xác, qua lâu, với lượng bằng nhau. Sau đó đem hai vị đi tán bột làm thành hoàn, mỗi ngày uống 3 lần mỗi lần 12 – 14g.

Trị phù thũng, tay chân teo rút:

Chuẩn bị hải cáp, phòng kỷ, đình lịch, xích linh, tang bì, trần bì cùng úc lý nhân. Sau đó đem tất cả đi tán bột làm thành hoàn mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần lấy 10 – 12g.

Chữa ho do nội thương:

Sử dụng hải cáp xác 240g cùng thanh đại 240g. Mang đi tán bột, mỗi ngày dùng khoảng 20 – 30g bột để uống.

Điều trị phù thũng:

Lấy hải cáp, mộc thông, trư linh, trạch tả, hoạt thạch, hoàng quỳ tử, tang bạch bì, đăng tâm với lượng bằng nhau. Sau đó đem đi tán nhỏ, mỗi ngày dùng 3 lần, mỗi lần uồng 12 – 14g.

Kiêng kỵ:

Đối với người có tỳ vị hư hàn thì không được dùng.

Tránh kết hợp vị thuốc với mật chó, cam toại, nguyên hoa, thục tất.