Xương rồng ông

XƯƠNG RỒNG ÔNG – TRỊ MỤN NHỌT, VIÊM DA MỦ, CHỮA ĐAU LƯNG, CỨNG XƯƠNG SỐNG

Xương rồng ông hay còn gọi là xương rồng ba cạnh, xương rồng, bá vương tiêm, hóa ương lặc. Theo đông y, xương rồng ông có tác dụng tiêu thũng, thông tiện, sát trùng, giúp thanh nhiệt, hóa trệ, giải độc hành ứ. Cây có tên khoa học là Euphorbia antiquorum L, thuộc họ Thầu dầu – Euphorbiaceae.

Xương rồng ông trị nhiệt trệ gây tiết tả, trị đòn ngã và đại tiện, tiểu tiện do ứ tích.

MÔ TẢ:

Xương rồng ông thuộc loại cây nhỏ mọng nước, cao từ 1 – 3m. hay hơn. Phần thân thì chia thành nhiều cành, còn thân cành có 3 cạnh lồi.

Lá mọng nước, nhỏ, mọc ở phía trên cạnh lồi của cành. Có cuống rất ngắn, hai lá kèm đều biến thành gai.

Cụm hoa mọc ở những chỗ lõm của mép cành. Hoa chứa khoảng 1 – 7 bao chung, tụ tập thành ngù. Mỗi bao chung nằm trên 2 lá bắc phân thùy rộng. Cùng các tuyến mật chẻ đôi, trong bao chung có nhiều nhị.

Nhị tương ứng với các hoa đực thoái hóa. Mỗi một nhụy đều ứng với một hoa cái. Quả nhỏ, mọng nước, màu xanh chia làm 3 mảnh và mang vòi nhụy tồn tại. Cây thường ra hoa vào tháng 3 và tháng 4. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Đây là loài cổ nhiệt đới, thuộc loại ưa sáng và chịu được khí hậu khô nóng. Vẫn phát triển bình thường trên các vùng cát hoặc trên đất đồi khô cằn.

Ở Việt Nam, cây có nhiều trong quần thể trồng, được dùng làm hàng rào ở nương rẫy, vườn, làm cảnh ở nghĩa địa. Do đó, cây trở nên hoang dại hóa ở các vùng đồi hay nương rẫy.

Ngoài ra còn tìm thấy loại cây này ở Ấn Độ, Xrilanca, Mianma, Lào, Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Philippin và Nam Trung Quốc.

BỘ PHẬN DÙNG:

Thân, lá, nhựa, nhị hoa ( Caulis, Folium, Latex et Stamen Euphorbiae Antiquori) đều được sử dụng.

THU HÁI:

Cây ra hoa quả hàng năm và đặc biệt có khả năng tái sinh dinh dưỡng rất khỏe. Nhựa thì có thể chích trực tiếp từ cây tươi.

CHẾ BIẾN:

Đầu tiên, bóc lấy vỏ và bỏ gai, nướng tới khi có màu nâu. Hoặc có thể rang với gạo cho tới khi có màu nâu.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Nghiên cứu cho thấy trong thân xương rồng ông có chứa các triterpenoid: taraxerol, taraxerone. Cùng với friedelan-3a-ol, friedelan-3b-ol, epifriedelanol. Bên cạnh đó còn có acid citric, tartric cùng fumaric.

Trong nhựa cây goomg nhiều euphorbol, euphol, b-amyrin. Cycloartenol, còn rễ thì chứa taraxerol.

TÍNH VỊ:

Theo dân gian, xương rồng ông có vị đắng, tính hàn và chứa độc.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng chữa viêm dạ dày, ruột cấp tính, chữa đòn ngã sưng đau. Chữa xơ gan cổ trướng, đau răng, sâu răng. Trị mụn nhọt, viêm da mủ, chữa đau lưng, cứng xương sống.

Dùng làm thuốc tẩy xổ, trị viêm dạ dày ruột cấp. Chữa sốt rét, đòn ngã, sưng đau, đinh nhọt, viêm mủ da và bệnh ecpet mảng tròn. Làm thuốc sát trùng, diệt sâu bọ và trị ghẻ.

Trị nhiệt trệ gây tiết tả, trị đòn ngã và đại tiện, tiểu tiện do ứ tích. Chữa đinh sang, xơ gan cổ trướng và nấm ngoài da. Điều trị bệnh thống phong, thần kinh, phù thũng, bại liệt, điếc tai.

Xương rồng ông Làm thuốc sát trùng, diệt sâu bọ và trị ghẻ.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Trị viêm dạ dày, ruột cấp tính:

Cần có 30 – 60g cành xương rồng tươi đã gọt bỏ vỏ và gai. Đem đi cắt thành từng khúc nhỏ, rửa sạch mủ. Để cho khô rồi rang với gạo, cho cháy sém vàng. Cuối cùng đổ 2 chén nước vào rồi sắc uống.

Điều trị đòn ngã sưng đau:

Chuẩn bị 30g cành xương rồng tươi, rồi cắt nhỏ, sao cháy đen. Đổ một lượng nước với rượu bằng nhau, rồi đem đi sắc uống.

Khi bị xơ gan cổ trướng:

Đem hòa nhựa mủ với bột gạo, làm thành viên bằng hạt đậu xanh. Mỗi lần uống tối đa 2 viên, cho tiêu chảy vừa chừng.

Trị đau răng và sâu răng:

Sử dụng 50g cành đã cạo bỏ gai, đem nướng chín vàng hoặc vùi tro trong 1 – 2 giờ. Rồi giã nát, cho thêm chút muối, ép lấy nước. Ngậm trong vòng 10 phút thì nhổ ra, súc miệng sạch với nước. mỗi ngày thực hiện đều đặn 3 – 4 lần sẽ thấy hiệu quả.

Điều trị mụn nhọt, viêm da mủ:

Lấy thân cành xương rồng ông, đem cạo sạch gai. Nướng trên lửa cho chín vàng, rồi đập dập đắp lên chỗ đau. Hoặc ta có thể dùng cành bổ dọc làm đôi rồi hơ nóng, đắp vào da.

Khi bị đau lưng, cứng xương sống:

Dùng cành non xương rồng ông đã bỏ gai, rồi giã nát, xào nóng. Chườm đắp vào chỗ đau, nên nằm ngửa để thuốc ngấm vào để đạt hiệu quả cao hơn.

Dùng làm thuốc tẩy xổ:

Đem tẩm 0,5ml nhựa mủ vào thịt cá trê, rồi nướng lên ăn.

Chú ý:

Nhựa xương rồng có chất rất độc, không được để bắn vào mắt.