Xoan nhừ

XOAN NHỪ – GIÚP LÀM TIÊU VIÊM, GIẢI ĐỘC, GIẢM ĐAU VÀ CẦM MÁU

Xoan nhừ hay còn được gọi là xoan trà, nhừ, xoan rừng, lát xoan, xuyên cóc, nam toan táo. Theo đông y, xoan nhừ có tác dụng tiêu viêm, giải độc, chỉ huyết chỉ thống, trợ tiêu hóa, giúp kháng khuẩn với tụ cầu vàng và Bacillus subtilis. Cây có tên khoa học là Choerospondias axillaris (Roxb.) Burtt et Hill, thuộc họ Ðào lộn hột – Anacardiaceae.

Xoan nhừ điều trị tiêu hóa bất lương, cam tích, bệnh sa nang.

MÔ TẢ:

Xoan nhừ thuộc loại thân gỗ lớn, chiều cao có thể lên đến 20m. Mùa lá rụng thường vào mùa khô. Lá kép lông chim lẻ, chiều dài trung bình từ 20 – 30cm và rộng khoảng 5 – 10cm.

Lá chét mọc đối, khoảng 7 – 15 cặp, dài từ 4 – 10cm và rộng 2 – 4,5cm. Có cuống ngắn màu lục và dạng tròn. Chùy hoa cao đến 20cm ở ngọn cành hoặc nách lá. Hoa nhỏ, tạp tính, mỗi bông gồm 5 cánh và cao khoảng 3mm. Mỗi bông có đến 10 nhị, có đĩa mật cùng với bầu 5 ô.

Quả hạch dạng cứng, hình trái xoan dài tới 3cm. Vỏ bên ngoài màu vàng và chứa khoảng 5 ô. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Ở nước ta, cây mọc hoang dại ở nhiều nơi, chủ yếu là các vùng núi phía Bắc. Phổ biến là các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Lào Cai, Hà Giang.

Cây còn mọc nhiều ở các tỉnh Trung Quốc như Hồ Bắc, Hổ Nam, Quảng Đông, Quảng Tây. Ngoài ra ta còn tìm thấy loài thực vật này ở Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ.

BỘ PHẬN DÙNG:

Vỏ thân, quả ( Cortex et Fructus Choerospondiatis Axillaris) được dùng làm thuốc.

THU HÁI:

Vỏ thân có thể thu hái quanh năm.

CHẾ BIẾN:

Ta có thể dùng ở dạng tươi hay dạng khô đều được. Sau khi lấy dược liệu về, đem lột từng mảnh rồi phơi sấy khô.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Trong xoan nhừ có chứa tanin với tỷ lệ:

Vỏ thân 13,7%

Gỗ thân 1%

Vỏ rễ 44,8%

Gỗ rễ 1,9%

Lá 2,5%

Ngoài ra trong vỏ thân có nhiều các chất flavon, quinon, gôm nhựa cùng với dầu béo.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, quả có vị chua, ngọt, tính bình, còn vỏ thân có vị chua, tính hàn.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng thanh nhiệt giải độc, chỉ huyết, chỉ thống, chỉ thổ. Trị tỳ vị hư yếu, ăn uống không tiêu, đau bụng, ngoại thương xuất huyết. Trị bỏng lửa, mụn nhọt lở loét và bệnh sa nang. Điều trị tiêu hóa bất lương, cam tích, bệnh sa nang. Giúp làm tiêu viêm, giải độc, giảm đau và cầm máu.

Xoan nhừ trị bỏng lửa, mụn nhọt lở loét và bệnh sa nang.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Khi bị bỏng:

Cần có 10kg vỏ xoan nhừ nấu lấy 400ml cao đặc. Dùng bôi trực tiếp vào vết bỏng, cao sẽ tạo ra một màng che phủ không bị nứt rạn và bám chặt vết thương.

Cách làm cao xoan nhừ chữa bệnh:

Đầu tiên rửa sạch vỏ cây rồi cho vào nồi, đổ nước ngang vỏ. Tiếp đến đun cho cạn, rồi chắt lấy phần còn lại. Sau đổ tiếp tục đổ thêm nước ngang mức cũ. Đun cho đến khi nước cạn còn một nửa thì thôi. Cuối cùng lấy hai phần nước đó lọc qua gạc, cô thành cao sánh.