Ty tướng

TY TƯỚNG – CHỮA CÁC KHỚP ĐAU NHỨC, PHẾ QUẢN VIÊM CẤP VÀ PHỔI VIÊM

Ty tướng có tên gọi khác là là ty diêm, long sa, xích căn, đậu nị thảo, cẩu cốt, ma hoàng. Theo đông y, Ty tướng có tác dụng khứ tà nhiệt khí, giải biểu, khứ phong, phát biểu, bình suyễn, tiêu phù. Trị hen suyễn, sốt cao, ôn dịch, trúng phong, ngoại cảm phong hàn. Cây có tên khoa học là Ephedra sinica Stapf (Thảo ma hoàng), Ephedra equisetina Bge (Mộc tặc ma hoàng). Ephedra intermedia Scherenk (Trung ma hoàng). Thuộc họ Ma hoàng – Ephedraceae và có tên dược là Herba Ephedrae.

Ty tướng trị sốt cao không hạ, khát, ho suyễn, viêm cầu thận cấp.

MÔ TẢ:

Có 3 loại ma hoàng:

Mộc tặc ty tướng cao khoảng 2m, có thân mọc thẳng đứng. Toàn thân được phủ màu xanh xám hơi trắng. Đốt dài từ 1 – 3cm, lá màu tím và dài khoảng 2mm. Quả có hình cầu, hoa đực và hoa cái thường mọc khác cành nhau.

Thảo ty tướng thuộc loại thân thảo, thân thẳng đứng và cao khoảng 30 – 70cm. Đốt dài khoảng 3 – 6cm và trên thân có nhiều rãnh dọc. Lá mọc vòng cứ 3 lá một hoặc mọc đối xứng. Lá thường tiêu biến thành những vảy nhỏ. Đầu lá nhọn và cong, mặt trên có màu tro trắng còn mặt dưới có màu hồng nâu. Quả thịt màu đỏ, hoa đực và cái mọc khác cành. Cụm hoa đực thường có nhiều hoa hơn hoa cái.

Trung ty tướng có chiều cao và đốt dài bằng thảo ma hoàng. Nhưng có cành lớn hơn và có đường kính 2mm. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Hiện nay cây ty tướng mọc phổ biến ở Trung Quốc còn ở nước ta không có nhiều vẫn phải nhập khẩu từ nước ngoài.

BỘ PHẬN DÙNG:

Thân ty tướng (bỏ đốt) được sử dụng để làm thuốc, chỉ chọn thân có màu xanh nhạt, to, chắc và ít gốc.

THU HÁI:

Thường thu hoạch ty tướng vào cuối mùa thu.

CHẾ BIẾN:

Sau khi cắt lấy thân thì đem phơi khô, hoặc có thể bào chế theo cách sau:

Đem nấu với giấm cho sôi, rồi mang đi phơi khô dùng dần.

Cắt từng khúc khoảng 1 – 2cm, rồi dùng sống. Ngoài ra có thể tẩm giấm hoặc mật, rồi đem đi sao qua dùng dần.

BẢO QUẢN:

Tránh ánh nắng trực tiếp, bảo quản ở nơi khô ráo và thoáng mát, tránh mối mọt.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo các nhà khoa học thì trong ma hoàng chứa Ephedroxane, Ephedrine, Norephedrine, b-Terpineol. Còn có p-Hydroxebenzoic acid, Pseudoephedrine, Norpseudoephedrine. Thêm Methylpseudoephedrine, 2,3,5,6-Tetramethylpyrazine, Cinnaic acid, Protocatechuic acid.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, ty tướng có vị cay, đắng và có tính ấm.

CÔNG DỤNG:

ty tướng có tác dụng trị thận viêm, sốt, tiểu ít không thông, bụng dưới đầy, tay chân co rút. Chữa các khớp đau nhức, phế quản viêm cấp và phổi viêm. Trị sốt cao không hạ, khát, ho suyễn, viêm cầu thận cấp. Chữa nhiễm trùng ngoài da, hoàng đản do viêm gan siêu vi trùng.

Ty tướng chữa nhiễm trùng ngoài da, hoàng đản do viêm gan siêu vi trùng.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Trị ngoại cảm phong hàn, biểu thực:

Lấy 12g hạnh nhân, 8g Ty tướng, 8g quế chi, 4g cam thảo, rồi đem sắc uống.

Trị thận viêm và thủy thủng cấp tính có nội nhiệt:

Dùng 40g thạch cao (sống), 12g đại táo, 8g Ty tướng, 8g sinh khương, 4g cam thảo, rồi sắc uống.

Chữa thận viêm, thủy thủng cấp:

Sử dụng 8g Ty tướng, 12g liên kiều, 20g xích tiểu đậu, 12g tang bạch bì, 12g hạnh nhân. Thêm 4g cam thảo, 4g sinh khương, 3 trái đại táo rồi sắc uống trong ngày.

Trị sốt mà ho, tiểu ít không thông, bụng dưới đầy, suyễn:

Lấy Ty tướng, thược dược, tế tân, can khương, cam thảo (chích), quế chi (bỏ vỏ) mỗi vị 3 lạng. Thêm nửa thăng ngũ vị tử và bán hạ (cho vào trước), rồi đem đi sắc uống.

Khi dưới tim hồi hộp:

Dùng bán hạ, Ty tướng, với lượng vừa đủ, đem đi tán bột. Trộn mật làm thành viên to bằng hạt đậu lớn. Mỗi lần lấy 3 viên uống cùng nước sô để nguội và mỗi ngày dùng 3 lần.

Trị bệnh về thủy, mạch trầm:

Lấy 90g Ty tướng, 60g cam thảo, 1 củ phụ tử (nướng), rồi sắc uống.

Trị tay chân co rút, các khớp đau nhức, không muốn ăn uống:

Sử dụng 30 thù Ty tướng, 18 thù hoàng cầm, 12 thù hoàng kỳ, 12 thù tế tân, 30g độc hoạt, rồi đem sắc uống.