Thương lục

THƯƠNG LỤC – TRỊ TUYẾN VÚ TĂNG SINH, NGÃ SƯNG ĐAU VÀ NGỰC BỤNG ĐẦY CHƯỚNG

Thương lục hay còn được biết đến với cái tên kim thất nương, thương lục nhỏ, sơn la bạc, bạch mẫu kê, dã la bạc hoặc trưởng bất lão. Theo đông y, thương lục có tác dụng chữa cổ đau, phù nề, khó thở hoặc ngực bụng đầy trướng, lợi tiểu, đại tả và thùy ẩm ở phủ tạng. Cây có tên khoa học là Phytolacca acinosa Roxb (P. esculenta Van Houtte), thuộc họ thương lục Phytolaccaceae.

Thương lục trị tuyến vú tăng sinh, ngã sưng đau, trong bụng có hòn cứng đau.

MÔ TẢ:

Thương lục thuộc loại cây thảo sống lâu năm, có chiều cao trung bình từ 1,5 m. Thân hình trụ nhẵn, ít phân nhánh và có màu xanh lục hay pha đỏ tím. Lá mọc so le, có phiến lá to hình trứng tròn. Hai mặt nhẵn, có chiều dài từ 10 – 30 cm và rộng khoảng 13 – 14 cm.

Hoa màu trắng, thường mọc thành chùm, gồm nhiều hoa mẫu 5, có chiều dài từ 15 – 20 cm. Rễ củ mập nhìn gần giống với củ nhân sâm. Quả mọng, có màu đỏ tím, thường mọc thành cụm, nhìn giống quả mùng tơi. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây có nguồn gốc ở Trung Quốc và di thực vào nước ta từ 10 năm trước. Hiện nay, dược liệu được trồng ở một số nơi ở nước ta nhưng không phổ biến.

BỘ PHẬN DÙNG:

Rễ được ứng dụng trong đông y để làm dược liệu chữa bệnh.

THU HÁI:

Theo kinh nghiệm dân gian, nên thu hoạch rễ sau 6 – 7 tháng kể từ thời điểm bắt đầu trồng.

CHẾ BIẾN:

Đem đào rễ về, cắt bỏ rễ con, rửa sạch và để nguyên phơi trong râm mát cho khô.

Để chế biến cho rễ thương lục có mùi giống nhâm sâm thì ta làm theo cách sau. Đem ngâm rễ trong mật ong và rượu 40% theo tỷ lệ 1 kg rễ : 250 ml rượu : 250 ml mật ong. Sau khi rễ ngấm đều thì mang đi sấy hoặc phơi khô dùng dần.

BẢO QUẢN:

Dược liệu đã sơ chế cần để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm ướt.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo các nhà khoa học thì trong rễ chứa một lượng lớn thành phần hóa học Saponin. Trong đó bao gồm Esculentoside M và Esculentoside A. Ngoài ra, cây chứa kali nitrat, Axit Oxymiristinic và Phytolaccatoxin C24HJ0O9.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, thương lục có vị đắng, tính hàn và đặc biệt là có chứa độc.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng chữa cổ đau, phù nề, khó thở hoặc ngực bụng đầy trướng. Chữa mụn nhọt sưng đau, viêm thận cấp và mạn. Trị tuyến vú tăng sinh, ngã sưng đau, trong bụng có hòn cứng đau.

Thương lục chữa mụn nhọt sưng đau, viêm thận cấp và mạn.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Chữa đau cổ họng:

Lấy rễ cây thương lục, mang đi hơ nóng rồi bọc vải chườm vào cổ. Thực hiện 2 – 3 lần một ngày và dùng trong 1 tuần triệu chứng sẽ thuyên giảm. Không nên chườm quá nóng, vì vùng da ở cổ rất nhạy cảm có thể dẫn đến bị bỏng.

Trị viêm thận cấp và mạn:

Sử dụng 10g thương lục và 60g thịt lợn, đem nấu chín, rồi chia làm 3 ăn trong ngày.

Điều trị cổ trướng:

Chuẩn bị 30g đậu đỏ, 30 g bí đao, 20g phục linh và 12g trạch tả, 6g thương lục. Sắc tất cả lấy nước uống trong ngày và kiên trì trong 5 – 7 ngày.

Chữa mụn nhọt, mụn đầu đinh, mủ da:

Dùng 15g thương lục, 60g bồ công anh. Mang đi nấu nước, rửa vùng da bị bệnh sẽ giúp làm se cồi mụn.

Chữa trị tuyến vú tăng sinh:

Dùng một thương lục tươi vừa đủ, đem chế thành viên uống. Khi mới uống, mỗi ngày dùng 6 viên (lượng là 0.5 gram). Sau một thời gian, tăng dần lên 20 viên và tăng số lần uống lên 3 lần một ngày.

Hỗ trợ điều trị trong bụng có hòn cứng đau:

Đem rễ thương lục tươi đi giã nát rồi vắt nước tẩm vào bông. Rồi đắp bông lên bụng, đắp liên tục, cứ thấy lạnh lại thay cho đến khi khỏi hẳn thì thôi.

Đối với ngã sưng đau:

Chuẩn bị rễ thương lục, khổ sâm với lượng bằng nhau. Đem đi rửa sạch, giã nát, rồi đắp thường xuyên lên vùng bị sưng.

Chú ý:

Phụ nữ có thai không được dùng vì có thể dẫn đến sẩy thai.

Người già, người có tỳ vị hư nhược không nên dùng.

Không dùng quá liều hoặc quá thời gian quy định. Bởi vì có thể gây tổn thương đến thận, diệt tinh trùng gây vô sinh và yếu xương.

Sau khoảng 20 phút đến 3 giờ, nếu thấy biểu hiện đau bụng, nôn mửa, thân nhiệt tặng, khó thở, tụt huyết áp hoặc tinh thần hoảng hốt, thì đến ngay cơ sở y tế để thăm khám.