THIÊN MÔN ĐÔNG – THANH NHIỆT HÓA ĐỜM

Thiên môn đông theo đông y hay còn gọi gọi là Điên hách, Địa môn đông, Duyên môn đông, Dâm Dương hoắc, Quan tùng, Bách bộ, Cán Thảo, Dây tóc tiên. Trong y học cổ truyền có rất nhiều vị thuốc, mỗi vị lại có một tác dụng, công dụng tuyệt vời khác nhau.

Thiên môn đông có tác dụng dưỡng âm, nhuận táo

Thiên Môn Đông tên khoa học: Asparagus cocjinchinensis (Lour.) Merr.

Họ khoa học: Hành Tỏi (Liliaceae).

Mô tả:

Thiên môn đông là loài thảo dược dây leo dài từ 1-2m có nơi dài 4-5m thường được người ta mang trồng trong chậu làm cảnh treo, loài dây leo này sống lâu năm có rất nhiều rễ củ mẫm hình thoi, thân mang nhiều cành 3 cạnh, dài nhọn, biến đổi thành lá giả hình lưỡi liềm. Lá thật rất nhỏ, trông như vẩy, hoa nở vào mùa hạ ở kẽ lá có màu trắng nhỏ, quả mọng khi chín có màu đỏ (có cây khi quả chín có màu tím đen).

Phân bố và thu hái:

Người ta thu hoạch Thiên Môn đông vào khoảng tháng 10-12 hàng năm khi cây đã đủ 2 năm tuổi, bộ phận dùng làm thuốc của Cây Thiên Môn đông là Rễ (củ) chọn loại củ béo mập, cứng, mịn màu trắng vàng hơi trong là loại tốt, củ dài gầy màu nâu vàng không sáng là loại vừa sau khi thu hoạch rửa sạch đồ chín, rút lõi, đem phơi hoặc sấy khô.

Sau khi phơi khô đem bảo quản ta thu được Thiên môn đông: Củ hình thoi, tròn dài, hai đầu nhỏ nhưng tầy, dài 6-20cm. Mầu trắng vàng hoặc nâu, vàng nhạt, có chất dầu hơi trong. Mặt ngoài có vằn dọc nhỏ hoặc rãnh dọc. Khi khô, chất cứng nhưng dòn. Chưa khô thì chất mềm, dính, chỗ vết bẻ như chất sáp, mầu trắng vàng, hơi trong, giữa có nhân trắng, không trong vị ngọt, hơi đắng.

Dùng chữa phế ung hư lao, thổ huyết ho ra máu

Tính vị:

Theo đông y Thiên môn đông có Vị đắng, tính bình, Vị ngọt, tính rất hàn, không độc, Vị ngọt, đắng, tính hàn.

Công dụng:

Vào hai kinh phế và thận. Có tác dụng dưỡng âm, nhuận táo, thanh nhiệt hóa đờm. Dùng chữa phế ung hư lao, thổ huyết ho ra máu, tiêu khát (đái tháo đường). Nhiệt bệnh tâm nhiệt hao tổn, tiện bí. Những người tỳ vị hư hàn tiết tả (đi tiêu phân lỏng) không dùng được.