THÁI TỬ SÂM – TRỊ TỲ VỊ HƯ YẾU, GAN VIÊM MẠN

Thái tử sâm bổ khí sinh tân, chủ trị chứng tỳ hư vị âm bất túc, phế hư khái thấu, khí âm bất túc, tân dịch tổn thương, mồm khát, hồi hộp, mất ngủ.

Thái tử sâm trị viêm phổi trẻ em kéo dài không khỏi

Thái tử sâm có tên gọi khác sâm thái tử, Hài nhi sâm…

Tên khoa học: Pseudostellaria heterophylla

Bộ phận dùng:

Dùng rễ.

Thu hoạch:

Khoảng tháng 7 đào, rửa sạch đất, bỏ vào trong nước sôi ngâm nóng, độ 3 ~ 5 phút lấy ra phơi khô, lúc rễ râu khô, thì xoa nhẵn rễ râu, sau đó phơi đến khô hoàn toàn. Cũng có thể không ngâm qua nước nóng, sau khi bỏ đi rễ râu phơi khô trực tiếp.

Thái tử sâm là loại sâm có củ nhỏ nhất, nên chọn loại gần bằng đầu đũa đường kính 0,3-0,3 cm, dài khoảng 3-5 cm, màu vàng nâu có mùi thơm, chắc mịn, dẻo là tốt. Liều Dùng: 9 – 30g.

Phân bố:

Thái tử sâm ít trồng và khai thác ở Việt Nam, chủ yếu được nhập từ các nước phương Bắc, Trung Quốc.

Tính vị qui kinh:

Vị ngọt, hơi đắng, tính bình. Qui kinh Tỳ phế.

Công dụng:

Bổ khí, dưỡng Phế, sinh tân.

Chủ trị:

Tỳ khí hư, Vị âm hư, miệng khô khát, biếng ăn. Thái tử sâm so với Nhân sâm có dược tính tương tự nhưng yếu hơn.

Thành phần hóa học:

Chủ yếu có Heterophyllin A, B; glycerol l-monolinolate, saponins, starch, sugars…

Trị chứng tỳ vị hư yếu sau khi mắc bệnh

Một số bài thuốc:

Trị tỳ Vị hư yếu, Gan viêm mạn:

Thái tử sâm 16g , Bạch truật 12g, Cam thảo 6g, Hoàng bì thụ diệp 16g, Phục linh 16g, Tỳ giải 10g. Sắc uống trong ngày.

Trị chứng ăn kém mệt mỏi, tự ra mồ hôi do:

Thái tử sâm, Hoài sơn, Bạch biển đậu, Mạch nha, Mạch môn, Ngũ vị, Phù tiểu mạch, Hoàng kỳ, mỗi vị 10-12g. Sắc uống trong ngày.

Hỗ trợ trị ho lao người hư nhược:

Thái tử sâm 12g, Sa sâm 12g, Mạch môn 12g, Bách hợp 12g, Bối mẫu 12g. Sắc uống trong ngày.

Trị tiêu khát tiểu đường:

Thái tử sâm 16g, Thục địa 12g, Sơn dược 20g, Ngũ vị tử 8g. trong ngày.

Trị ôn bệnh thời kỳ hồi phục:

Thái tử sâm, Sinh địa, Tri mẫu, Mạch môn, Ngũ vị tử, Toan táo nhân, Bá tử nhân, mỗi vị 10-12g. Sắc uống trong ngày.

Trị viêm phổi trẻ em kéo dài:

Thái tử sâm, Hoàng kỳ, Mạch môn, Ngũ vị, Bạch truật, Tử uyển, Khoản đông hoa, liều vừa đủ. Tán bột trộn uống.

Trị chứng tỳ vị hư yếu sau khi mắc bệnh:

Có triệu chứng mệt mỏi, tự ra mồ hôi, ăn ít, thường kết hợp với các vị Hoài sơn, Bạch biển đậu, Mạch nha. Trường hợp hư nhược nặng, ra mồ hôi nhiều phối hợp với Mạch môn, Ngũ vị, Phù tiểu mạch, Hoàng kỳ.

Trị ho lao lâu ngày gây nên phế khí âm đều hư:

Ho khó thở, đờm ít dùng Thái tử sâm ích khí sinh tân nhuận phế, kết hợp với Sa sâm, Mạch môn, Bách hợp, Bối mẫu.

Trị bệnh nhiễm thời kỳ hồi phục:

Khí hư dịch hao tổn, mồm khát, mạch tế, chất lưỡi đỏ. cùng dùng với Sinh địa, Tri mẫu, Mạch môn, Ngũ vị tử, Toan táo nhân, Bá tử nhân. Trường hợp trẻ em sốt kéo dài không rõ nguyên nhân dùng với Sa nhân, Thạch hộc, Thanh hao để ích khí, dưỡng âm, thối nhiệt.

Trị viêm phổi trẻ em kéo dài không khỏi:

Tỳ phế lưỡng hư dùng Hoàng kỳ, Mạch môn, Ngũ vị, Bạch truật, Chích Tử uyển, chích Khoản đông hoa tán bột trộn uống kiên trì điều trị hơn 1 tháng,

Liều lượng thường dùng:

Liều: 10 – 30g.

Trị trẻ em mồ hôi trộm kém ăn với liều 8 – 12g/ngày.