Tam nha khổ

TAM NHA KHỔ – CHỮA CẢM CÚM VÀ NHỨC XƯƠNG TÊ BẠI

Tam nha khổ hay còn được biết đến với cái tên là chè cỏ, cây dầu dầu, bí bía, tam xoa khổ, ba chạc. Theo đông y, tam nha khổ có tác dụng bồi bổ, kích thích ăn ngon, tăng cường tiêu hóa. Cây có tên khoa học là Euodia lepta (Spreing) Merr, thuộc họ Cam – Rutaceae.

Tam nha khổ chữa ghẻ, mọn nhọt, lở ngứa, chốc đầu, ho đau cổ họng.

MÔ TẢ:

Ba chạc thuộc loại cây nhỡ, cao khoảng 2 – 8m và có nhánh màu đỏ tro. Lá có 3 lá chét, cùng với lá chét nguyên. Cụm hoa thường mọc ở nách các lá và thường ngắn hơn lá.

Quả nang mọc thành những cụm thưa, có 1 – 4 hạch nhẵn. Thường nhăn nheo ở cạnh ngoài và chứa mỗi cái một hạt hình cầu. Có đường kính 2mm, đen lam và bóng. Cây thường ra hoa vào tháng 4 – 5 và kết quả từ tháng 6 – 7. ( không copy dưới mọi hình thức).

BỘ PHẬN DÙNG:

Lá và rễ được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh.

PHÂN BỐ:

Cây thường mọc ở những đồi cây bụi, ở rìa rừng và trong rừng thưa, ở cả vùng đất núi và đồng bằng. Ngoài ra cây còn phân bố ở Trung Quốc và Philippin.

THU HÁI:

Người ta thường thu hái rễ và lá quanh năm.

CHẾ BIẾN:

Sau khi thu hái về, đem rửa sạch rễ, thái nhỏ và phơi khô ngoài nắng. Còn lá thì đem đi sấy khô hay phơi trong râm.

THÀNH PHẦN HOÁ HỌC:

Theo các nhà khoa học thì trong rễ chứa alcaloid, còn lá có tinh dầu thơm nhẹ.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, ba chạc có vị đắng, mùi thơm và có tính lạnh.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng trị ghẻ, chốc đầu, bồi bổ, kích thích tiêu hóa. Điều trị đau nhức xương, phong thê thấp, giải độc gan, giải độc lá ngón. Điều hòa kinh nguyệt, xương khớp, nhiễm cảm cúm. Chữa ghẻ, mọn nhọt, lở ngứa, chốc đầu, ho đau cổ họng.

Dùng lá cây tam nha khổ để chữa bệnh

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Khi bị cảm cúm:

Lấy 30g rau má, 15g tam nha khổ, 15g đơn buốt, 15g cúc chỉ thiên. Đem sắc cùng 6 bát con nước, sắc nhỏ lửa trong 30 phút. Còn 3 bát nước thuốc đem chia 2 lần uống trong ngày và dùng liền trong 1 tuần.

Giúp điều hòa kinh nguyệt:

Lấy 12g rễ tam nha khổ, sắc cùng 6 bát con nước, đến cạn còn 3 bát nước thuốc. Đem chia làm 3 lần uống trong ngày, uống trước khi có kinh 15 ngày.

Chữa ghẻ, mọn nhọt, lở ngứa, chốc đầu:

Lấy ba chạc đem đi nấu nước để tắm rửa hoặc xông. Ngoài ra có thể phối hợp với kim ngân hoa (lượng bằng nhau), rồi đem đi nấu nước.

Chữa ho đau cổ họng, mắt mờ, trẻ em sốt cao sinh kinh giật:

Dùng 20 – 40g lá tam nha khổ, đem đi sắc nước uống trong ngày.

Chữa phong thấp, đau gân, nhức xương tê bại, bán thân bất toại:

Dùng 4 – 12g rễ và vỏ khô, đem đi sắc nước uống trong ngày.

Giúp cầm máu vết thương:

Lấy lá tam nha khổ tươi, cỏ nhọ nồi với tỷ lệ 1:2. Rồi đem giã nát, đắp trực tiếp vào nơi cần điều trị rồi băng lại.