Sơn hoắc hương

SƠN HOẮC HƯƠNG – ĐIỀU TRỊ LOÉT DẠ DÀY CẤP TÍNH, SẢN HẬU Ứ HUYẾT BỤNG ĐAU

Sơn hoắc hương còn gọi là bố địa cầm, xung thiên bào, dã bạc hà, giả tử tô, tiêu đạm thảo, thủy tô ma, giả hương thái. Theo đông y, sơn hoắc hương có tác dụng lương huyết chỉ huyết, tán ứ tiêu thũng, chỉ thống giải độc. Cây có tên tiếng trung là 山藿香,còn tên khoa học Teucrium viscidum Bl, thuộc họ hoa môi Labiatae.

Sơn hoắc hương trị bong gân trật khớp, ung sang, trĩ loét, rắn rết độc cắn.

MÔ TẢ:

Sơn hoắc hương thuộc loài thân cỏ sống lâu năm. Cao từ 30 – 70cm, thân vuông, thẳng đứng. Phần thân trên được bao phủ bởi một tuyến lông ngắn mềm. Còn phần thân dưới thì lại bò rạp.

Lá mọc đối nhau, cuống có chiều dài từ 1 – 3cm. Bên trên có chứa tuyến lông che hoặc gần như không lông. Phiến lá dạng noãn tròn, dài khoảng 3 -10cm và rộng tầm 2 – 4cm. Ở phía đỉnh của lá thì nhọn hơi rủ xuống. Đáy lá hình chiêm tròn, bờ lá có răng cưa không đều. Cả 2 mặt không lông hoặc có vi lông che phủ.

Cụm hoa dạng bông mọc đối xứng thành đôi. Thường tụ tập thành nhiều dạng giả bông. Hoa mọc trên thân và đỉnh hay trên các cành ngắn. Cụm hoa dài 3 – 7cm bên trên có tuyến lông dày đặc.

Chồi lộc hình kim, cành hoa ngắn và nhiều tuyến lông mềm dài. Đài hình chuông ngoài viền răng có lông. Gồm 10 mạch, xỉ đài có 5 cái, môi trên có 3 xỉ đài hình tam giác. Đầu cùn, môi dưới chứa 2 xỉ đài hình tam giác. Còn đoạn trên hơi nhọn cùn, vành hoa màu trắng hay đỏ nhạt hoặc tím nhạt.

Ống vành:

Ống vành dài khoảng 3mm, phiến môi và ống vành tạo thành hình góc sắc. Phiến cánh giữa hình tròn, phiến cánh bên dạng noãn tròn. Nhụy đực có 4 cái, đôi trước và vành hoa đều dài. Bao phấn mở, chậu hoa dạng chậu, có 4 khe nông. Bầu nhụy hình cầu, ống nhị mọc tại đỉnh bầu nhụy.

Quả dạng cầu nhỏ cứng dẹp, dài tầm 1, 2mm. Vỏ ngoài có tông màu vàng. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây sinh sống ở độ cao từ 120 – 1500m so với mặt nước biển. Thường mọc ở vùng rừng núi, đồi hoang hay bờ ruộng bãi cỏ.

Xuất hiện nhiều tại Trung Quốc, như ở Giang Tô, Triết Giang, Giang Tây, Phúc Kiến, Đài Loan.

THU HÁI:

Cây có mùa hoa từ tháng 7 – 9 và kết quả giữa tháng 9 đến cuối tháng 10.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Nghiên cứu từ các nhà khoa học cho thấy toàn cây đều chứa teucvin, norclerdone. Cùng các loại phenol, các loại aminoacid, acid vô cơ và cả đường.

TÍNH VỊ:

Theo y dược cổ truyền, sơn hoắc hương có vị cay và tính lương.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng lương huyết chỉ huyết, tán ứ tiêu thũng. Chữa chảy máu mũi, thư cân hoạt lạc, chỉ thống giải độc. Trị nôn ra máu, trường phong đại tiện máu, phế ung. Điều trị loét dạ dày cấp tính, thông kinh, sản hậu ứ huyết bụng đau. Chữa hầu họng sưng đau, viêm khớp phong thấp. Trị bong gân trật khớp, ung sang, trĩ loét, rắn rết độc cắn.