So đũa

SO ĐŨA –ĐIỀU TRỊ BỆNH GOUT, VÀNG DA VÀ ĐAU ĐẦU

So đũa không chỉ dùng để chế biến món ăn mà còn có công dụng bồi bổ sức khỏe và trị bệnh. Theo đông y, so đũa có tác dụng nhuận tràng, tăng lưu thông khí huyết, kích thích tiêu hóa và viêm phế quản. Dược liệu còn được gọi với cái tên điền thanh hoa lớn. Cây có tên khoa học Sesbania grandiflora Pers, thuộc họ Đậu (Fabaceae).

So đũa điều trị viêm họng, cảm cúm, ghẻ lở, viêm ruột, đậu mùa.

MÔ TẢ:

So đũa thuộc loại cây nhỡ có chiều cao khoảng 8 – 10m và phát triển rất nhanh. Cây sống từ 5 – 10 năm, có vỏ ngoài sần sùi, dày và tiết ra chất mủ màu đỏ. Rễ cọc, gồm nhiều rễ non và rễ phụ được vi khuẩn cộng sinh và tạo thành các nốt sần.

Lá kép lông chim mọc so le, mỗi lá chứa từ 20 – 24 đôi lá chét. Lá hình bầu dục thuôn và dài từ 15 – 30cm. Hoa dạng hoa môi, có chiều dài trung bình từ 7 – 8cm. Hoa màu hồng, cam tím hay màu trắng. Có kích thước to và mọc thành chùm. Mỗi chùm hoa gồm khoảng 3 – 5 bông.

Quả dài, nhỏ ở hai đầu, không chia đốt và gần giống quả đậu. Quả có chiều dài từ 30 – 50cm, bên trong chứa hạt dẹt. Bên ngoài có hình thận màu vàng đậm đến nâu. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây có nguồn gốc từ Đông Nam Á hoặc Ấn Độ. Sinh trưởng và phát triển mạnh ở những vùng đất có khí hậu nóng ẩm. Ở nước ta, cây được trồng chủ yếu để làm thức ăn hoặc làm cảnh.

BỘ PHẬN DÙNG:

Nhựa mủ, hạt, hoa, lá, rễ và vỏ cây đều được dùng để bào chế dược liệu.

THU HÁI:

Đây là một loại thảo dược có thể thu hái vỏ rễ, vỏ thân quanh năm. Còn thời điểm thích hợp nhất để thu hái hoa là khi mới nở.

SƠ CHẾ:

Bước đầu khi đem dược liệu về là đem đi rửa sạch, có thể dùng sống hoặc phơi khô, để dùng dần.

BẢO QUẢN:

Dược liệu cần bảo quản nơi khô ráo và thoáng mát tránh ẩm ướt và nhiệt độ cao.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Nghiên cứu hiện nay từ các nhà khoa học cho thấy trong vỏ cây có chứa xanthoagathin, agathin (màu đỏ), tannin, nhựa, basorin. Còn ở hoa, lá và quả gồm có vitamin C, sắc, axit amin, muối canxi, vitamin B.

TÍNH VỊ:

Theo y học cổ truyền, vỏ cây có vị đắng, chát, còn hoa có vị hơi đắng, ngọt và tính mát.

TÁC DỤNG DƯỢC LÝ:

Theo Đông Y:

Loại thực vật này có tác dụng chống thiếu máu và tăng cường sức khỏe. Trị thiếu máu, khối u, đau nhức, viêm phế quản, bệnh quáng gà. Chữa bệnh phong, động kinh, nhiễm giun sán. Điều trị bệnh gout, vàng da, đau đầu, sổ mũi. Ngoài ra còn hỗ trợ điều trị viêm họng, cảm cúm, ghẻ lở, viêm ruột, đậu mùa.

Theo dược lý hiện đại:

Chiết xuất Ethanol trong dược liệu có tác dụng chống ung thư cổ trướng Ehrlich. Đã được thực nghiệm trên chuột bạch tạng.

Ngoài ra hoạt chất Etanolic từ lá của so đũa có tác dụng ngăn chặn nhiễm độc gan. Do sử dụng kháng sinh Eythromycin estolate.

Nước ép từ lá có tác dụng trị sỏi thận, chống viêm và chống oxy hóa.

So đũa điều trị bệnh gout, vàng da, đau đầu, sổ mũi.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Giúp cơ thể khỏe mạnh và tăng cường tiêu hóa:

Chuẩn bị 40g vỏ so đũa và 1 lít rượu ngon. Sau đó đem xắt mỏng vỏ, phơi khô. Ngâm trong rượu khoảng 15 – 30 ngày, mỗi ngày dùng 15 – 30ml trước bữa ăn.

Chữa đau răng và viêm họng:

Dùng1 lượng nhỏ vỏ cây so đũa với ít muối. Đem ngậm trong vòng 5 – 10 phút, mỗi ngày thực hiên khoảng 2 – 3 lần.

Hỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp:

Sử dụng bột rễ cây so đũa, đem trộn với nước. Sau đó chà xát trực tiếp lên khớp sưng đau sẽ thấy tác dụng.

Khi bị lang ben:

Đem 1 ít lá so đũa rửa sạch, để ráo và xát lá lên vùng da bị bệnh. Giữ nguyên trong vòng 30 phút rồi rửa sạch lại với nước. Thực hiện đều đặn 2 lần một ngày cho đến khi khỏi hẳn thì ngưng.

Giúp tẩy giun:

Chuẩn bị từ 10 – 30g bông so đũa, đem phơi khô và sắc uống hết trong ngày.

Điều trị ho khó chịu:

Lấy 6 – 18g rễ tươi, rửa sạch giã nát, rồi cho thêm nước. Đem lọc lấy nước để uống. Ngoài ra nếu bị đờm thì cho thêm mật ong vào để long đờm.

Những điều cần lưu ý:

Nếu lạm dụng nước sắc từ vỏ cây có thể gây nôn mửa.

Phần quả non bên trong cánh hoa có vị đắng, nên loại bỏ khi sử dụng hoa để chế biến món ăn.