Sao đen

SAO ĐEN – GIÚP CẦM MÁU CHO VẾT THƯƠNG, TRỊ CÁC BỆNH LIÊN QUAN ĐẾN RĂNG LỢI

Sao đen còn được biết đến với cái tên cây sao, Koky (Campuchia), May khèn (Lào). Theo đông y, sao đen có tác dụng làm săn da, cầm máu, làm chắc chân răng, chữa viêm lợi, áp xe lợi và trị sâu răng. Cây có tên khoa học là Hopea odorata Roxb, thuộc họ Sao dầu – Dipterocarpaceae.

Sao đen chữa viêm lợi, áp xe lợi, trị sâu răng và làm thuốc cầm máu.

MÔ TẢ:

Sao đen là cây gỗ lớn, thường xanh, chiều cao trung bình từ 30 – 40m. Có thân hình trụ thẳng với đường kính khoảng 60 – 80cm. Chiều cao dưới cành là 15 – 25m, toàn thân được bao bọc bởi một lớp vỏ màu nâu đen. Phần vỏ này nứt dọc sâu tạo thành nhiều miếng dày và xù xì.

Vỏ bên trong có màu nâu đỏ chứa nhiều sợi, các cành non và cuống lá có nhiều lông hình sao xám. Lá dạng trái xoan thuôn hoặc hình mũi mác. Chiều dài từ 8 – 14cm và chiều rộng khoảng 3 – 6cm. Phần đầu có mũi tù ngắn chứa gốc hơi lệch.

Phần gân cấp hai chứa 8 – 10 đôi thường nổi ở mặt dưới của lá. Gân nhỏ cong queo, song song ở hai mặt đều có lông hình sao. Còn ở nách gân cấp hai mặt dưới lá thường có tuyến, cuống dài 18mm.

Hoa:

Cụm hoa dạng chuỳ, mọc ở nách lá hoặc đỉnh cành. Mỗi cụm mang nhiều bông, phần trục cụm hoa có lông xám trắng. Mỗi cụm mang 10 -12 bông, ở mỗi bông gồm 4 – 6 hoa.

Hoa gần như là không cuống, chứa lá đài 5. Phần phía bên ngoài và bên trong đều có lông. Cánh hoa 5, dạng lưỡi hái bên ngoài mép chứa răng cưa không đều. Gồm nhị 15 – 19, chỉ nhị rộng, dẹt phần trên thót lại. Ở bao phấn có trung đới hình dùi, mảnh, còn bầu có lông và vòi nhẵn.

Quả gần giống hình trứng, đường kính khoảng 7 – 8mm. Mang 2 cánh phát triển, chiều dài đến 6cm và rộng từ 1 – 2cm. Quả có từ 7 – 11 gân song song. Khi non quả có màu xanh lá cây, còn khi chín sẽ chuyển sang màu vàng nâu. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Ở nước ta, cây mọc hoang dại nhiều ở các tỉnh Tây Nguyên, Nam Bộ trong các rừng rậm. Được trồng phổ biến để làm cây bóng mát.

Ngoài ra ta còn bắt gặp loại cây này ở Ấn Độ, Thái Lan, Mianma, Lào, Campuchia.

BỘ PHẬN DÙNG:

Vỏ cây, nhựa ( Cortex et Resina Hopeae Odoratae) được dùng nhiều trong đông y.

THU HÁI:

Có thể thu hái vỏ cây quanh năm.

CHẾ BIẾN:

Đầu tiên rửa sạch rồi cạo bỏ lớp vỏ ở bên ngoài. Sau đó thái thành những mẩu nhỏ rồi phơi cho khô.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo tài liệu nghiên cứu, trong sao đen chứa một chất nhựa có màu sắc thay đổi từ vàng nhạt đến vàng đỏ. Thành phần chính gồm có các acid damarolic và damaresen a, b.

Mặt trong của vỏ cây chứa 14,57% trọng lượng tanin khô. Nhựa dammar có màu vàng nhạt hay đỏ hoặc nâu sẫm. Loại tốt thì hầu như không màu.

TÍNH VỊ:

Theo y học cổ truyền, vỏ sao đen có vị chát.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng chữa viêm lợi, áp xe lợi, trị sâu răng và làm thuốc cầm máu. Còn ứng dụng nhựa cây vào ngành công nghiệp sơn, vecni và công nghiệp thuốc ảnh. Giúp cầm máu cho vết thương, trị các bệnh liên quan đến răng lợi.

Sao đen giúp cầm máu cho vết thương, trị các bệnh liên quan đến răng lợi.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Dùng để ngâm rượu:

Đầu tiên cạo sạch lớp vỏ ngoài, rồi cho vào rượu 30 – 40^o. Để trong vài giờ sẽ thu được dịch chiết màu nâu đen, ngả sang màu sôcôla. Súc miệng bằng rượu này 3 lần một ngày. Mỗi lần thực hiện khoảng 3 lượt liền, ngậm rồi nhổ.

Giúp cầm máu:

Đem tán nhựa sao đen thành bột mịn, rồi đắp trực tiếp vài vết thương.

Khi bị viêm lợi và sâu răng:

Chuẩn bị 50g vỏ sao đen, mang đi sắc cùng 30ml nước. Giữ sôi trong khoảng 15 phút, dùng để súc miệng, mỗi lần ngậm trong vòng 10 – 15 phút. Mỗi ngày thực hiện khoảng 2 – 3 lần và kiên trì dùng trong 3 – 4 ngày.