PHÚC BỒN TỬ – VỊ THUỐC QUÝ ĐỐI VỚI SỨC KHỎE VÀ LÀM ĐẸP

Phúc bồn tử có hạt chứa hàm lượng kẽm rất cao. Đây là loại hạt được tiêu thụ chứ không phải vứt đi như nhiều loại quả khác. Kẽm là một trong các vi lượng không thể thiếu đối với sức khỏe của con người.

Phúc bồn tử trị viêm gan mạn tính, sưng gan, viêm tuyến vú

Phúc bồn tử có tên gọi là quả mâm xôi, mâm xôi đỏ, Ngấy tía, Dâu rừng, Đùm đùm. Có tên khoa học là Rubus idaeus. Là loài thực vật có hoa trong họ dâu.

Mô tả:

Quả mâm xôi gọi tên như vậy vì nó có quả kép trông giống như đĩa xôi, màu đỏ. Phúc bồn tử không những ngon miệng mà nó còn chứa nhiều chất dinh dưỡng, giúp cơ thể được khỏe mạnh.

Phúc bồn tử là quả tụ hình cầu, thường đính với cuống. Gồm có nhiều quả hạch nhỏ xếp xít nhau thành cụm hình mâm xôi. Quả khi chín khô màu đỏ thẫm, đường kính 0,5 – 1,0 cm.

Quả hạch nhỏ mang nhiều tua dài, uốn theo nhiều phía và bên trong chứa hạch hình thận. Đầu quả lồi tròn, gốc quả lõm gắn vào cuống và 5 lá đài. Phía trong lá đài có nhiều chỉ nhị màu nâu đen, rời nhau. Quả phúc bồn tử có vị chua, hơi ngọt. Mùa thu hoạch từ tháng bảy đến tháng tám hàng năm.

Phân bố:

Phúc bồn tử được trồng nhiều ở các địa phương có khí hậu lạnh.

Theo y học cổ truyền, quả mâm xôi đã được sử dụng làm thuốc từ rất lâu. Nó được thừa nhận có ba tác dụng chính là bổ can thận, ích tinh khí, cố niệu.

Bộ phận dùng, thu hái:

Phúc bồn tử dùng quả, chọn quả gần chín, phơi sấy khô. Khi chín có màu đỏ nâu phơi khô tóp lại có màu nâu đen, vị ngọt, không mối mọt là được.

Tính vị:

Vị ngọt, chua, tính hơi ôn.

Quy kinh:

Vào kinh can, thận.

Thành phần hóa học:

Đường, axit hữu cơ, chất pectic, tinh dầu. Đây là một trong những loại quả giàu vitamin C, nhóm vitamin B. Cũng như các vitamin và khoáng chất khác như Kali, magie, mangan…

Cách dùng và liều lượng:

Ngày dùng 6-12g, dạng thuốc sắc.

Tác dụng:

Đẹp da, đen tóc:

Vitamin E, carotenoid và các chất flavonoid có trong phúc bồn tử có tác dụng tiêu viêm, thải độc, bảo vệ da chống lại các tia cực tím làm giảm các vết thâm nám trên da, giúp da đàn hồi, tăng cường tuần hoàn ở các mao mạch ngoại vi; thúc đẩy sự tái tạo các tế bào collagen mới giúp da sáng đẹp. Các hoạt chất này còn có tác dụng ngăn cản sự rụng tóc, chậm bạc tóc.

Chống oxy hóa:

Quả mâm xôi còn có vitamin C, flavonoid, acid ellagic, là những chất chống oxy hóa. Acid ellagic có khả năng chống oxy hóa tương đương vitamin E, vậy nên ăn quả mâm xôi để chống lão hóa, ngừa bệnh tim mạch, đái tháo đường và ung thư.

Trị sạn thận:

Quả mâm xôi làm giảm lượng lớn canxi trong nước tiểu, vì vậy có khả năng chống sạn thận.

Trị đái tháo đường:

Đái tháo đường thuộc chứng tiêu khát do chân âm hao tổn; phế khát gây thích uống nhiều, vị khát gây ăn nhiều không biết no, thận khát sinh ra tiểu nhiều. Quả mâm xôi giúp thanh nhiệt, giải khát, giúp hỗ trợ thanh nhiệt ở các tạng phủ bệnh. Vị ngọt trong quả mâm xôi là fructose, một loại “đường chậm” vì thế người bị đái tháo đường không phải kiêng dùng.

Chống rối loạn cương dương, chữa liệt dương:

Phúc bồn tử giúp cải thiện vi tuần hoàn ở dương vật, giúp thần kinh hưng phấn làm dương vật mềm yếu sẽ cương trở lại. Trong y học cổ truyền cũng sử dụng thảo dược này để làm thuốc bổ can minh mục, ích thận trợ dương, bổ huyết, chữa liệt dương di tinh, xuất tinh sớm, mắt mờ, phụ nữ kinh nguyệt không đều, thận suy, tiểu tiện nhiều.

Giúp sáng mắt, tăng cường trí nhớ:

Trong thành phần của quả mâm xôi có chứa một hàm lượng lớn chất chống oxy hóa, loại chất này khi vào cơ thể sẽ có tác dụng phòng ngừa sự ôxy hóa của võng mạc và loại trừ những gốc tự do gây hại đến võng mạc. Do đó, quả mâm xôi được dùng làm thuốc để bảo vệ và nâng cao thị lực cũng như có tác dụng kiện não, ích trí, tăng khả năng tư duy.

Phòng và điều trị ung thư:

Một loại thành phần cực kỳ có lợi cho sức khỏe là anthocyanin đã được tìm thấy trong quả mâm xôi chất này có tác dụng phá vỡ các gốc tự do phòng chữa bệnh ung thư.

Giúp xương cứng cáp:

Chỉ cần 2 vốc quả mâm xôi cũng đủ cho lượng mangan cần thiết mỗi ngày. Mangan giúp cơ thể hình thành các mô kết nối và đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cấu trúc xương cứng chắc.

Có nhiều cách sử dụng quả phúc bồn tử

Một số bài thuốc:

Trị viêm gan mạn tính, sưng gan, viêm tuyến vú:

Dùng 30 – 40g cành lá cây mâm xôi, với cây ô rô, mộc thông, mỗi vị 15 – 20g, sắc uống hàng ngày.

Trị viêm gan cấp và mạn, viêm tuyến vú, viêm loét miệng:

Cành lá cây mâm xôi 30g, ba kích, kim anh, mỗi vị 10 – 15g, sắc uống hàng ngày.

Bổ thận ích khí, ôn dương điều trị chứng liệt dương, tiểu tiện nhiều lần do thận hư:

Hải sâm 200g (ngâm mềm, rửa sạch, thái miếng nhỏ vừa), thịt dê 150g (thịt dê rửa sạch, thái miếng), phúc bồn tử 12g, ích trí nhân 12g, nhục quế 6g, thêm gia vị vừa đủ. Đầu tiên, bỏ phúc bồn tử và ích trí nhân sắc bỏ bã lấy nước thuốc cho thịt dê, hải sâm và nhục quế vào đun nhỏ lửa cho đến khi nhừ thịt dê là được, bắc ra thêm gia vị vừa đủ là có thể dùng được.

Điều trị các chứng do thận hư gây ra di tinh, hoạt tinh, lưng gối yếu mỏi, lạnh đau:

Ba kích thiên, phúc bồn tử, thỏ ty tử mỗi thứ 15g cho vào ngâm trong 250g rượu gạo, sau 7 ngày có thể dùng được.

Dùng làm đẹp:

Lấy 4 quả phúc bồn tử, 1 thìa dầu ô liu, 1 thìa dầu hạt nho, 2 thìa bột yến mạch, trộn đều dầu ô liu với dầu hạt nho rồi rắc bột yến mạch lên. Xay nhuyễn quả phúc bồn tử rồi trộn vào hỗn hợp. Thoa hỗn hợp này lên mặt, cổ khoảng 15 – 20 phút rồi rửa sạch lại với nước ấm và rửa lại lần nữa với nước lạnh.

Dạng bột:

Xay mịn từ trái khô, ngày ba lần, mỗi lần một muỗng nhỏ, ngậm trong miệng cho tan rồi uống nước.