Phật thủ

PHẬT THỦ – TRỊ ĐAU DẠ DÀY, ĂN KHÔNG TIÊU, VIÊM AMIDAN VÀ HO SUYỄN

Phật thủ hay còn được biết đến với cái tên quả tay phật, thọ tỷ cam, phật thủ phiến, phật thủ cam. Theo đông y, phật thủ có tác dụng chữa viêm dạy dày mạn tính, đau dây thần kinh bụng, chữa nấc, ăn vào nôn ngược trở ra. Cây có tên khoa học là Citrus medica L var. Sarcodactylis Swingle.ư, thuộc họ cam Rutacae.

Phật thủ trị huyết trắng ra nhiều, đau bụng kinh, viêm gan truyền nhiễm.

MÔ TẢ:

Phật thủ thuộc loại thân gỗ nhỏ, cành mềm, có thể cao từ 2 – 2,5 m. Cây phân cành nhiều, mọc ngang là trên mặt đất. Thân được phủ nhiều gai ngắn và nhọn.

Lá có hình trứng, cuống ngắn, chóp hơi tròn, có khi lõm và gốc thuôn. Hoa thường mọc thành chùm, 5 cánh màu trắng hoặc màu tím.

Quả dài, có vỏ màu vàng sẫm và có nhiều múi chạy dài theo quả. Phía ngọn tách ra trông như những ngón tay chụm lại. Phần cùi dày đặc, giòn và có mùi thơm. Cây ra hoa đầu mùa hạ và kết quả vào mùa thu. ( không copy dưới mọi hình thức).

BỘ PHẬN DÙNG:

Quả, hoa, lá và rễ được dùng để làm thuốc chữa bệnh.

PHÂN BỐ:

Cây có nguồn gốc từ Nhật Bản và Trung Quốc, hiện nay được trồng khá phổ biến ở Việt Nam.

THU HÁI:

Người ta thường thu hái quả vào mùa thu đông khi quả chuyển sang màu vàng. Còn rễ được thu hái vào mùa thu và lá thì có thể hái quanh năm.

CHẾ BIẾN:

Sau khi thu hái về, đem thái dọc thành từng miếng một rồi phơi hay sấy khô.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC

Theo các nhà khoa học thì trong phật thủ có tinh dầu và hesperidin. Vỏ quả chứa tinh dầu, limettin, diosmin và hesperidin.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, phật thủ có vị cay, đắng và tính ấm.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng trị đau gan, dạ dày tiêu hóa không tốt và ăn không tiêu. Chữa viêm amidan, ho suyễn, nhiều đờm, khó thở và viêm khí quản mạn tính. Trị huyết trắng ra nhiều, đau bụng kinh, viêm gan truyền nhiễm, đau dây thần kinh bụng.

Phật thủ chữa viêm amidan, ho suyễn, nhiều đờm, khó thở và viêm khí quản mạn tính.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Khi tiêu hóa không tốt và ăn không tiêu:

Lấy 50g phật thủ, đem thái mỏng rồi hong gió cho khô. Dùng 12g xuyên tiêu, 12g sa nhân, 12g tiểu hồi hương. Đem tất cả đi tán thành bột, rồi hòa với nước sôi để ấm rồi uống, mỗi ngày 2 lần.

Giúp kiện tỳ và trợ tiêu hóa:

Lấy 15g gạo, 100g đường phèn, đem nấu cùng phật thủ để lấy nước. Sau đó nấu cháo ăn vào các buổi sáng.

Chữa trị đau gan và dạ dày:

Dùng 10g quả phật thủ tươi, 6g thanh bì, rồi đem sắc nước uống. Hoặc có thể lấy 15g sa nhân, 15g bạch thược, 10g hoa phật thủ, 10g hương phụ, 6g ô dược, 3g cam thảo, đem sắc uống.

Trị ho suyễn, nhiều đờm, khó thở:

Lấy 9 – 15g quả phật thủ, 5 – 9g vỏ củ gừng, 9g lá hoắc hương, rồi sắc lấy nước uống.

Khi bị viêm amidan:

Lấy 10g hoa phật thủ, 10g hoa hồng, 10g hoa tường vi, 6g hoa mai, đem sắc nước ngậm, súc miệng hoặc uống.