Ô Liễm Mai

Ô LIỄM MAI – ĐIỀU TRỊ UNG NHỌT SƯNG TO, ĐINH SANG, ĐAN ĐỘC

Ô liễm mai hay còn gọi là mẫu trư đằng, quá sơn long, chỉ huyết đằng, ngũ trảo kim long, ngũ tương thảo, quá giang long. Theo đông y, ô liễm mai có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi niệu tiêu thũng. Cây có tên tiếng trung là乌蔹莓, tên khoa học Cayratia japonica (Thunb. )Gagnep, thuộc họ nho Vitaceae.

Ô liễm mai chữa đau do phong thấp, lị, vàng da, khạc ra máu.

MÔ TẢ:

Ô liễm mai thuộc loại thân thảo, mọc leo sống lâu năm. Cành non có màu lục và được phủ một lớp lông mềm. Khi về già thì thân sẽ chuyển sang màu tím lục, có lăng dọc.

Dây bám với lá mọc đối nhau và phần trên có phân 2 thao. Phiến lá mọc xen lẫn nhau, chiều dài của cành lá hơn 4cm. Thác diệp dạng tam giác, nhanh rụng, tàu lá có dạng chân gà. Bên trên tàu có 5 lá nhỏ, dạng mạc chất.

Phiến lá ở giữa tàu khá nhỏ cọng khá dài. Mỗi lá nhỏ có dạng bầu dục tròn hoặc hình noãn hẹp. Chiều dài, chiều rộng từ 2,5 – 7cm và rộng 2 – 3cm.

Đỉnh lá:

Ở đỉnh lá nhọn, nhọn dần về phía đầu. Đáy lá có dạng hình chiêm và chiêm rộng. Ngoài bờ lá gồm nhiều răng cưa thưa. Hai mặt lá đều phủ lông ngắn mềm hoặc gần như không lông.

Cụm hoa dạng ô mọc ở kẽ thân và lá. Mỗi cụm hoa đều chứa cành dài, cành có hoặc không lông. Hoa nhỏ có sắc vàng lục, cành hoa ngắn.

Trên cành nhìn thấy rõ vi lông dạng phấn, đài hoa nổi rõ ở mặt dưới. Mỗi bông hoa gồm có 4 cánh, cùng 4 nhụy đực và mọc đối với cánh hoa.

Quả mọng, có dạng noãn tròn, đường kính trung bình từ 6 – 8mm. Khi chín quả sẽ chuyển sang màu đen, bên trong gồm 2 – 4 hạt. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây sinh sống dưới độ cao 1000m so với mặt nước biển. Thường mọc hoang tại các vùng đồi núi, sơn cốc, vệ đường, bìa rừng. Gặp ở các tán rừng dưới, bám trên các vật để leo hoặc phụ sinh.

Xuất hiện nhiều ở các tỉnh Hoa Đông, Hoa Nam, Hiệp Tây, Cam Túc, Tứ Xuyên của Trung Quốc.

THU HÁI:

Cây ra hoa vào tháng 5 – 6, kết quả từ giữa tháng 8 cho đến hết tháng 10. Thời điểm thu hoạch toàn bộ cây hoặc chỉ rễ, lá là vào mùa hạ.

BÀO CHẾ:

Đầu tiên ta đem đi rửa sạch, sau đó cắt thành từng đoạn rồi phơi cho khô.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Thành phần chính có trong ô liễm mai là araban, chất dính, potassium nitrate, sterol, a xít glutamic. Cùng các loại flavone và các chất tính phenol.

Trong rễ gồm nhiều sinh vật kiềm, a xít tanic, chất dính, chất thụ giao và tinh bột. Còn vỏ quả sẽ cho ra cayratinin sau khi ta điều chế.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, rễ ô liễm mai có vị ngọt, đắng cay và tính bình.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng chữa viêm tuyến nước bọt, bong gân trật khớp, độc cắn. Làm ức chế cầu chùm nho dung huyết tố, liên cầu dung huyết tố. Chữa trực khuẩn ruột, ức chế xoắn khuẩn, trị hầu họng sưng đau.

Chữa đau do phong thấp, lị, vàng da, khạc ra máu. Trị đi tiểu ra máu, bạch trọc, mờ mắt. Điều trị ung nhọt sưng to, đinh sang, đan độc.