NHỤC QUẾ – VỊ THUỐC BỔ HỎA, HỒI DƯƠNG

Nhục quế hay còn gọi là Quế đơn, Quế bì, Quế Trung quốc, người dân tộc Tày gọi là Mạy quẻ còn người Dao gọi là Kía… Nục quế chính là phần vỏ của cây Quế được tách đem phơi khô, Quế có vị ngọt, cay tính nóng. Ai cũng biết Quế có mùi rất thơm và có rất nhiều công dụng không chỉ trong y học Quế là một vị thuốc mà trong cuộc sống qus còn được dùng rất nhiều như dùng làm gia vị.

Nhục quế có công dụng trừ lạnh và giảm đau, làm ấm kinh lạc

Tên khoa học: Cinnamomum cassia Nees & Eberth.

Tên đồng nghĩa: Laurus cassia L., Cinnamomum aromaticum Nees, Persea cassia (L.) Sprengel.

Họ khoa học: Long não (Lauraceae)

Mô tả:

Quế là cây thân gỗ vừa, cao khoảng 15-25 m. Thân non màu xanh có nhiều khía dọc và lông mịn, tiết diện hình chữ nhật; thân già màu xám đen có nhiều nốt sần, tiết diện tròn. Toàn cây có mùi thơm. Lá đơn, mọc cách, các lá gần ngọn gần như mọc đối, không có lá kèm.

Phiến lá hình bầu dục, đầu và gốc nhọn, dài 20-25 cm, rộng 8-9 cm, cứng giòn; mặt trên bóng láng, màu xanh đậm hơn mặt dưới; bìa phiến nguyên. Hệ gân lá có 3 gân chính gồm 1 gân giữa và 2 gân bên nổi rõ ở hai mặt; cặp gân bên hình cung, xuất phát cách gốc lá 0,5-1 cm, cách bìa phiến 1,5-2 cm, chạy dọc tới ngọn; gân phụ nhiều, hình mạng lưới, không rõ. Cuống lá mặt trên phẳng, mặt dưới lồi tròn, màu xanh pha xám, dài 2-2,5 cm.

Cụm hoa xim 2 ngả tụ thành chùm, mọc ở nách lá hay ngọn cành; cuống cụm hoa hình trụ dài 10-12 cm, màu xanh, có nhiều lông mịn. Hoa đều, lưỡng tính, mẫu 3. Lá bắc và lá bắc con dạng vẩy tam giác màu xanh, có nhiều lông mịn, rụng sớm; lá bắc dài 1-2 mm, lá bắc con dài 0,4-0,6 mm. Cuống hoa hình trụ dài 0,3-0,4 cm, màu xanh, có nhiều lông mịn. Bao hoa 6 phiến hình bầu dục hơi nhọn ở đầu, màu vàng xanh, đều, rời, có nhiều lông mịn, dài 0,2-0,3 cm, rộng 0,2-0,3 cm, xếp xen kẽ nhau trên 2 vòng, tiền khai van.

Mô tả:

Bộ nhị 4 vòng xếp xen kẽ nhau, mỗi vòng 3 nhị dài 1,2-2 mm rộng 0,4-0,5 mm. Vòng trong cùng nhị lép; 3 vòng nhị ngoài chỉ nhị hình bản gốc có nhiều lông mịn, 4 ô phấn hình bầu dục dài xếp chồng lên nhau. Mở bằng nắp bật lên, 2 vòng nhị ngoài hướng trong. Riêng vòng nhị thứ 3 đáy chỉ nhị có 2 tuyến nhỏ hình khối màu vàng, bao phấn hướng ngoài. Vòng nhị lép chỉ nhị hình bản dài 0,4-0,5 mm, rộng 0,3-0,4 mm, phía trên là khối màu vàng hình mũi tên dài 0,4-0,5 mm.

Hạt phấn hình cầu đường kính 25-35 µm, nhẵn. Lá noãn 1, bầu giữa 1 ô, 1 noãn đính nóc. Bầu màu xanh, hình bầu dục dài 0,9-1 mm, nằm tự do trong đế hoa lõm hình chén. Vòi nhụy hình trụ dài 1,5-2 mm, đính ở đỉnh bầu, đầu nhụy dạng điểm màu nâu. Quả hình cầu đường kính 2-3 mm, màu xanh, nằm trên 1 đấu nguyên.

Vị thuốc bổ hỏa, hồi dương

Phân bố và thu hái:

Quế là loài cây ưa khí hậu nóng ẩm và ưu sáng ánh sáng càng nhiều Quế phát triển càng tốt, có thể sinh trưởng và phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, là loài cây mọc hoang nhưng ngày nay Quế được trồng rất nhiều thành những khu rừng lớn nhằm phục vụ nhu cầu của con người.

Quế có nhiều ở các quốc gia khác nhau, ở nước ta cây có mặt ở khắp mọi nơi nhưng nhiều nhất là ở các tỉnh: Yên Bái, Quảng Ninh, Thanh Hóa – Nghệ An và Quảng Nam – Quảng Ngãi.

Hàng năm khi cây đã trưởng thành có thể khai thác người ta tách lấy vỏ từ thân cây, sau đó cạo sạch lớp vỏ mỏng bên ngoài thu được lớp vỏ thịt dầy bên trong đem phơi khô bảo quản đó là Nhục Quế.

Mô tả dược liệu:

Vỏ quế khô cạo sạch biểu bì gọi là Nhục quế tâm. Vỏ quế cuộn tròn thành hình ống gọi là Quan Quế. Loại Quế này mọc và trồng nhiều tại các tỉnh Quảng đông, Quảng tây, Vân nam Trung quốc, ta cũng có loại quế này thuộc loại Quế tốt thứ hai trên thế giới sau loại quế quan của Xirilanca. Ở nước ta có nhiều loại quế khác như Quế thanh hóa (Cinamomum loureirii Nees) cũng là loại Quế tốt, Cinamomum burmannii Blume còn có tên là Trèntrèn, cây Quế rành. Trung quốc dùng với tên Quế bì, Sơn nhục quế, Cinnamomum caryophyllus Moore (cũng gọi là Quế rành) mọc ở cả 2 miền Nam Bắc, Cinnamomum tetragonum A chev có tên là Quế đỏ.

Nhục quế có tính ngọt, cay tính nóng, quy kinh vào thận, tỳ, tâm, can

Nhục quế có tính ngọt, cây tính nóng, quy kinh vào thận, tỳ, tâm, cần

Tính vị, quy kinh:

Nhục quế có tính ngọt, cay tính nóng, quy kinh vào thận, tỳ, tâm, can. Có công dụng Trừ lạnh và giảm đau, làm ấm kinh lạc và tăng lưu thông.

Liều dùng:

Dùng trong 2-5g cho sau, không nên sắc lâu, hoặc hòa bột uống mỗi lần 1 – 2g.

Có thể dùng bột Nhục quế với các dạng: Bột quế 0,05 – 5g/ngày.

Rượu quế 5 – 15g/ngày.

Xirô quế 30 – 60g/ngày là liều dùng đối với Quan quế (Quế Xirilanca) do tác dụng nhẹ hơn, yếu hơn.

Một số bài thuốc ứng dụng lâm sàng:

– Trị đau bụng tiêu chảy kéo dài do thận dương hư, tỳ vị hư hàn hoặc tỳ thận dương hư:

Tam khí đơn: Nhục quế 3g, Lưu hoàng 3g, Hắc phụ tử 10g, Can khương 3g, Chu sa 2g, chế thành viên, mỗi lần uống 3g ngày 2 lần với nước sôi ấm. Trị chứng nôn ỉa nhiều, quyết nghịch hư thóat.

Quế linh hoàn: Nhục quế 3g, Mộc hương 3g, Can khương 5g, Nhục đậu khấu, Chế phụ tử đều 9g, Đinh hương 3g, Phục linh 9g, chế thành hoàn mỗi lần uống 8g, ngày 2 – 3 lần với nước ấm. Trị đau bụng tiêu chảy do tỳ thận dương hư.

– Trị viêm thận mạn, phù thũng do dương khí hư chân tay lạnh, tiểu ít chân phù:

Tế sinh Thận khí hoàn (Tế sinh phương): Can địa hoàng 15g, Sơn dược 12g, Sơn thù 6g, Phục linh, Đơn bì, Trạch tả đều 12g, Nhục quế 4g, Phụ tử 10g, Xuyên Ngưu tất 12g, Xa tiền tử 15g, luyện mật làm hoàn. Mỗi lần uống 15g, ngày uống 2 – 3 lần.

– Trị chứng bụng đau, phụ nữ có kinh đau bụng do hư hàn:

Nhục quế tán bột mịn, mỗi lần uống 3 – 4g với nước ấm hoặc rượu càng tốt.

Lý âm tiễn: Thục địa 16g, Đương qui 12g, Nhục quế 5g, Can khương 5g, Cam thảo 4g, sắc uống. Trị phụ nữ đau bụng kinh.

– Trị đau thắt lưng:

Châu Quảng Minh dùng bột Nhục quế trị đau lưng do thận dương hư 102 ca. Gồm có viêm cột sống do phong thấp, viêm cột sống dạng thấp. Đau do chấn thương và đau lưng chưa rõ nguyên nhân. Mỗi lần uống 5g ngày 2 lần, liệu trình 3 tuần. Tỷ lệ có kết quả 98%. Những ca có xương tăng sinh chụp lại X quang đều không thay đổi nhưng đau giảm hoặc hết. Uống thuốc có tác dụng phụ là khô mồm, táo bón

– Trị vảy nến, mề đay:

Truyền thế Trân dùng chất chiết xuất của Nhục quế trị 19 ca vẩy nến và 23 ca mề đay. Mỗi lần uống 25 – 50mg (1 – 2 viên) ngày uống 3 lần. Đối với vẩy nến uống liên tục 4 – 8 tuần, mề đay sau khi hết uống tiếp 5 -14 ngày.

– Trị nhiễm độc phụ tử:

Theo kinh nghiệm dân gian, tác giả đã dùng Nhục quế trị nhiễm độc Phụ tử cấp. Dùng Nhục quế 5 – 10g ngâm nước uống. Sau khi uống 5 – 15 phút, bệnh nhân nôn, sau 15 – 30 phút các triệu chứng giảm. Nếu không giảm tiếp tục uống 3 – 5g cách uống như trên. Theo báo cáo của bệnh nhân, sau khi uống thuốc 15 – 30 phút. Có cảm giác tim đập mạnh hơn, chân tay ấm lại, cảm giác tê ở môi lưỡi và chân tay giảm dần .

* Lưu ý:

– Với những bài thuốc ứng dụng nêu trên đối với người bệnh chỉ để tham khảo, khi dùng phải có đơn và hướng dẫn cụ thể.

– Không nên sắc chung Quế với Xích thạch chỉ, vì sắc chung: Xích thạch chỉ làm cho thành phần hữu hiệu của Nhục quế trong nước sắc giảm (các tác giả Trung quốc đã chứng minh). Cho nên không nên sắc chung, mà hoặc sắc trước Xích thạch chỉ bỏ xác xong cho Quế vào hoặc sắc riêng Quế rồi trộn uống hoặc bột Quế hòa thuốc uống.

– Không dùng cho thai phụ.

“Kết quả đạt được còn phụ thuộc vào cơ địa của từng người”

Mua Nhục Quế ở đâu là đảm bảo. Cách dùng như thế nào?

Hiện nay vì nhu cầu người bệnh nên những nơi bán các vị thuốc như Nhục Quế có rất nhiều, vì vậy người mua rất dễ mua phải hàng pha trộn và có nhiều tạp chất từ đó dẫn đến việc trị bệnh không xong còn khiến tiền mất tật mang?

Để đặt mua Nhục Quế an toàn và đúng nguồn gốc, giá cả phải chăng quý bạn đọc có thể liên hệ trực tiếp theo địa chỉ :

Tại Hà Nội: Số 226A Ngô Quyền, P.La Khê, Q.Hà Đông, TP.Hà Nội