NHŨ HƯƠNG – ĐIỀU TRỊ GÂN CỐT SƯNG ĐAU

Nhũ hương là vị thuốc được triết xuất từ nhựa của cây Nhũ Hương một loài cây có nguồn gốc ở một số nước ven bờ Địa Trung hải, Nhũ hương còn được biết đến với tên gọi Hắc Lục Hương, Thiên Trạch Hương, Địa Nhũ Hương.

Nhũ hương điều trị cơ thể đau nhức

Tên thuốc: Resina oliani; olibanum

Tên khoa học: Frankincense (nhũ hương) Mastic

Họ khoa học: Boswellia carterii Birdw

Mô tả cây dược liệu:

Nhũ Hương là loài cây nhỏ cao khoảng 4,5 – 5m, nếu cây gặp môi trường phát triển tốt hoặc lâu năm có thể cao tới 6m, cây thô, khỏe mạnh rắn chắc, vỏ cây trơn sáng màu vàng nâu nhạt. Lá mọc xen có kẽ dầy, mọc thưa ở vùng trên, lá kép dạng lông cách lẻ dài 15 – 25cm cuống lá có lông trắng, lá nhỏ 7-10 lá đôi, mọc đối, không cuống, vùng đáy lá rất nhỏ, hướng trên to dần. Lá nhỏ dài, hình trứng, dài 3,5cm, lá ở đỉnh dài 7,5cm, rộng 1,5cm, đầu lá tù, vùng đáy lá hình tròn, gần như hình tim, mé cạnh lá có răng cưa, tròn, không theo thứ tự nào hoặc gần như không có răng cưa, hai mặt lá đều phủ lông trắng hoặc mặt trên lá không có lông.

Có hoa nhỏ, bầy thành cụm hoa có tổng trạng thưa, nụ hình trứng, cánh hoa 5 cánh, mầu vàng nhạt, hình trứng, dài gấp 2 lần đài hoa, mé trước nhọn. Đài hoa dạng chén, mé trước xẻ 5, cánh xẻ dạng hình tam giác, hình trứng. Nhuỵ đực 10, mọc ở bên ngoài đài hoa. Vòi nhuỵ ngắn, tử phòng ở bên trên, có 3-4 ngăn, mỗi ngăn có 2 phôi châu mọc rũ, đầu trụ dạng đầu, hơi xẻ 3, hạch quả hình trứng ngược, dài khoảng 1 phân, có 3 góc, đầu tù, vỏ quả chất thịt, mỗi ngăn có 1 hạt.

Phân bố, thu hái và chế biến:

Nhũ Hương là loài cây có xuất sứ ở ven bờ Địa Trung hải, bộ phận dùng của nó là nhựa cây chính là vị thuốc Nhũ Hương mà bài viết này muốn đề cập đến, hàng năm mỗi cây Nhũ Hương trưởng thành cho khai thác từ 3 – 4kg nhựa thành phẩm.

Bào chế:

Cho một ít rượu vào nghiền nát, phi qua nước, phơi khô, hoặc nghiền tán với bột nếp

Theo kinh nghiệm Việt Nam: Nhặt bỏ tạp chất, tán với Đăng tâm để thành bột (cứ 1 lạng Nhũ hương (40g) dùng 1/4 đồng cân (1g) Đăng tâm), hoặc sao qua với đăng Tâm rồi tán. Nếu tán một mình Nhũ hương thì sau này hút ẩm và đóng cục

Với hai phương pháp trên ta thu được Dược liệu Nhũ Hương, bảo quản tránh ẩm để nơi khô giáo để giữ được mùi thơm.

Trị các khớp sưng đau, gân cốt sưng đau, cơ thể đau nhức

Tác dụng dược lý:

Nhũ hương có vị cay, đắng tính ẩm vào tâm, can, tỳ (Tim, Gan, Lách) có tác dụng giảm đau.

Một số bài thuốc ứng dụng lâm sàng:

Trị chứng kinh bế- đau kinh:

Phối hợp với thuốc Đương qui, Đào nhân, Hồng hoa.

Trị đau vùng thượng vị:

Phối hợp cùng thuốc hành khí như Xuyên luyện tử, Mộc hương, Trần bì.

Trị chấn thương ngoại khoa gây sưng đau:

Nhũ hương định thống tán: Nhũ hương, Một dược, Xuyên khung đều 5g, Bạch chỉ, Xích thược, Đơn bì, Sinh địa đều 10g, Cam thảo 3g, tán bột mỗi lần uống 3 – 4g, ngày 2 lần với rượu hoặc nước tiểu trẻ em chưng lên.

Thất ly tán (Lương phương tập dịch) Nhũ hương, Chu sa, Một dược đều 5g, Huyết kiệt, Hồng hoa đều 6g, Nhĩ trà 10g, Xạ hương 2g, Băng phiến 3g, tán mịn trộn đều thành thuốc tán. Mỗi lần uống 0,2g với rượu.

Trị ung nhọt sưng đau:

Nhũ hương tiêu độc tán: Nhũ hương, Một dược đều 5g, Thiên hoa phấn, Đại hoàng, Hoàng kỳ, Ngưu bàng tử, Mẫu lệ đều 10g, Kim ngân hoa 15g, Cam thảo 3g, sắc nước uống.

Những nhọt vỡ lâu ngày khó lành miệng, dùng Nhũ hương, Một dược tán mịn trộn đều đắp ngoài có tác dụng tiêu sưng, sinh cơ tốt ( bài Hải phù tán trong Ngoại khoa trích lục).

Trị viêm gan, vùng gan đau:

Dùng bài thuốc gồm: Nhũ hương, Một dược, Miết giáp, Ngũ linh chi, lượng bằng nhau sắc đặc tẩm gạc đắp lên vùng đau lúc còn ấm. Thẩm tích lâm dùng trị 32 ca, khỏi 21 ca, bớt đau rõ 6 ca, tiến bộ 3 ca

Trị hạch vú:

Dùng bài Nhũ một băng hoàng cao ( Nhũ hương, Một dược, Hoàng bá, Đại hoàng) tán bột mịn trộn đều cho Băng phiến cất vào lọ nâu. Lúc dùng lấy tròng trắng trứng trộn thuốc cho vào gạc đắp lên vùng đau ( gạc dày 1mm) chườm nóng ngoài càng tốt, cứ 24 giờ thay thuốc cho tới khi tiêu hạch

Trị các khớp sưng đau, gân cốt sưng đau, cơ thể đau nhức:

Khương Hoạt Nhũ Hương Thang

Vị thuốc: Đan bì . 8g, Đào nhân 8g, Độc hoạt . 4g, Đương quy … 8g, Hồng hoa 8g, Khương hoạt 4g, Kinh giới. 8g Phòng phong … 8g, Trần bì … 8g, Tục đoạn 8g, Xích thược … 8g, Xuyên khung …8g,

Sắc uống.

* Lưu ý:

Nhũ Hương là thuốc uống cho vào thang, liều dùng từ 3 – 10g.
Thuốc cho vào thang làm nước thuốc đục. Uống dễ gây nôn, nên người đau bao tử dùng lượng nhỏ hơn, và không dùng lâu.
Với những bài thuốc ứng dụng nêu trên đối với người bệnh chỉ để tham khảo. Khi dùng phải có đơn và hướng dẫn cụ thể.
Lưu ý: “Kết quả đạt được còn phụ thuộc vào cơ địa của từng người”