Na xiêm

NA XIÊM – TRỊ NHIỄM KHUẨN HÔ HẤP CẤP VÀ MỀ ĐAY MẨN NGỨA

Na xiêm hay còn được biết đến với cái tên nê xiêm, đào tiên, bình bát. Theo đông y. na xiêm có tác dụng kháng nấm, kháng khuẩn, có thể tiêu diệt các tế bào ung thư phổi, ung thư kết tràng, ung thư hầu mũi và ung thư bạch cầu dòng Lympho. Cây có tên khoa học là Annona reticulata L, thuộc họ Na – Annonaceae.

Na xiêm hỗ trợ cải thiện các bệnh xương khớp và điều trị tiểu đường.

MÔ TẢ:

Na xiêm thuộc loại thân gỗ nhỏ, có chiều cao từ 5 – 7 mét và có tán lá rộng. Phân thành nhiều cành nhỏ, cành non có lông mịn, còn cành già nhẵn, bóng và không chứa lông.

Lá mọc so le, hình mác, dài từ 12 – 15 cm và rộng khoảng 4 cm. Phía đầu lá nhọn, có gốc lá tròn, mặt trên thì nhẵn bóng. Còn mặt dưới thì có phủ một lớp lông mịn. Có gân lá nổi rõ ràng, cuống lá phủ lông và dài từ 1 – 2 cm.

Hoa màu vàng, thường mọc thành cụm ở các kẽ lá. Đài hoa chứa 3 phiến hình tam giác và mặt ngoài phủ nhiều lông. Tràng hoa có hai vòng, cánh hoa hẹp, khi nở 3 cánh tam giác ở bên ngoài sẽ mở ra. Cánh to, dày, phủ lông tơ, có 3 cánh hoa bên trong. Có nhiều nhị, trung đới dài và bầu gồm nhiều lá noãn có nhiều lông.

Quả dạng hình tim, chia làm 5 ô có góc mở. Khi còn non quả sẽ có màu xanh và mùi đặc trưng. Những quả có màu vàng hoặc hơi trắng ngà, có mùi thơm nồng, có thể ăn được. Cây có mùa hoa vào tháng 5 – 6 và kết quả vào tháng 7 – 8. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây có nguồn gốc từ Trung Mỹ, Brazil, Nam Mexico và ở Peru. Hiện nay ở nước ta, cây mọc ở các vùng đất nhiễm phèn ở các tỉnh ven biển. Cây ưa nước nên phát triển rất mạnh ở các bờ sông, rìa kênh, mương, ao hồ.

BỘ PHẬN DÙNG:

Thân, quả, hạt, lá và rễ cây được sử dụng để làm dược liệu.

THU HÁI:

Lá có thể thu hái quanh năm, rễ nên thu hái ở những cây lớn có rễ to khỏe. Còn quả tùy vào mục đích sử dụng, lấy hạt từ quả chín, gạt bỏ phần thịt ra.

SƠ CHẾ:

Sau khi rửa sạch để ráo nước, ta có thể đem đi phơi khô hay dùng tươi đều được.

BẢO QUẢN:

Dược liệu rất dễ thu hút côn trùng nhỏ, nên khi bảo quản cần chú ý tránh những nơi nhiều côn trùng. Bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh độ ẩm cao để khô làm ẩm mốc.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo nghiên cứu hiện nay, trong vỏ thân và rễ có chứa roliniastatin – 2, reticulacinon, các diterpen, reticulin, anonain. Còn có oxoushinsunin, michelalbin, assimilobin, hydroxynomuciferin, methoxyannomontin

Trong lá gồm có squamon, annoreticuin, solamin, squamon. Chứa nhiều roliniastin, annomonicin, anoreticuin và isoanoreticuin.

Hạt gồm nhiều reticulacin, uvariamicin, squamocin, trieporeticanin. Ngoài ra có cả dieporeticanin và nhiều chất thuộc nhóm n – acyltryptamin béo.

TÍNH VỊ:

Theo y học cổ truyền, na xiêm có vị đắng chát, còn ở vỏ thân và hạt có chứa độc.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng chữa đau dạ dày, viêm lợi, đau răng và chữa sốt. Giúp trừ chấy rận, điều trị kiết lỵ, tiêu chảy và chữa sốt. Trị nhiễm khuẩn hô hấp cấp, điều trị mề đay mẩn ngứa, lao phổi. Hỗ trợ cải thiện các bệnh xương khớp và điều trị tiểu đường.

Na xiêm trị nhiễm khuẩn hô hấp cấp, điều trị mề đay mẩn ngứa, lao phổi.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Khi bị mề đay mẩn ngứa:

Chuẩn bị một bó lá dừa khô nhỏ và vài nhánh cây na xiêm tươi, rửa sạch. Đốt lá dừa khô để tạo lửa, rồi đặt lá na xiêm đã ráo nước lên trên để tạo khói. Hơ khói trực tiếp vào những vùng da bị bệnh đến khi đổ hết mồ hôi thì lau khô người.

Chữa lao phổi:

Dùng 20g thân vỏ cây na xiêm, đem thái thành lát mỏng, phơi khô. Sau đó mang đi đun sôi với 1.2 lít nước, uống hết trong ngày.

Đối với đau nhức xương khớp, tay chân nhức mỏi:

Lấy trái na xiêm đập dập, hơ qua lửa nóng, rồi chườm vào vùng bị đau.

Trị tiểu đường lâu khỏi:

Đem quả na xiêm xanh đi thái thành những miếng mỏng, bỏ hạt rồi phơi khô. Mỗi lần lấy 5g đi đun nước dùng uống hàng ngày.

Chữa bướu cổ sưng phù:

Mang quả tươi đi cắm xuyên qua một cây đũa, rồi nướng cho cháy xém vỏ. Sau đó để nguội vừa phải, rồi lăn trực tiếp lên bướu. Mỗi ngày làm 3 lần, mỗi lần 30 phút, thực hiện cho đến khi bướu tan hẳn.

Điều trị tiêu chảy, kiết lỵ, trị giun sán:

Cần có quả na xiêm xanh, đem phơi khô, thái lát, mỗi lần lấy 8 – 12 g sắc nước uống.

Chú ý khi dùng:

Dược liệu có chứa độc, nên thận trọng trước khi dùng. Nhựa, nước của cây bắn vào mắt sẽ dẫn đến kích ứng. Khi sơ chế tránh tiếp xúc trực tiếp với da, vì nhựa có khả năng gây dị ứng, kích ứng và mề đay mẩn ngứa.