Mắc khén

MẮC KHÉN – GIÚP XƯƠNG KHỚP CHẮC KHỎE, CHỐNG GIÒN XƯƠNG Ở NGƯỜI GIÀ

Mắc khén là một trong những gia vị rất nổi tiếng trong thực phẩm vùng Tây Bắc. Chúng có vị rất thơm, đặc trưng và vị gần giống như hạt tiêu. Ngoài ra loại gia vị này còn gọi là cóc hôi, hoàng mộc môi, vàng me. Còn tên khoa học là Zanthoxylum Rhetsa, thuộc họ Cam.

Mắc khén điều trị bệnh gút, giảm đau lưng, đau dây chằng.

MÔ TẢ:

Cây mắc khén thuộc loại cây thân gỗ, chiều cao có thể lên tới 10 m. Toàn thân có gai mọc xung quanh, hoa mọc thành từng chùm. Mùa hoa rơi vào khoảng tháng 10 – 11 âm lịch. Đây cũng chính là thời điểm tốt nhất để thu hoạch loại quả này.

Khi còn non quả sẽ có màu xanh nhạt, còn khi chín thì nó chuyển dần sang màu hồng hay vàng nhạt. Hạt sau khi được phơi khô sẽ có màu đen nâu. Do đó màu sắc rất dễ bị nhầm với tiêu rừng, tuy nhiên mùi sẽ khác nhau. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Loại gia vị này thường mọc hoang ở khu vực miền núi nước ta. Tập trung nhiều tại các tỉnh phía bắc, phổ biến ở Lai Châu, Điện Biên, Cao Bằng, Hà Giang, Sơn La, Yên Bái.

THU HÁI:

Toàn thân có nhiều gai nên muốn thu hái phải dùng cây dài để quèo hái.

CHẾ BIẾN:

Khi quả già bắt đầu chín, thì đem cả chùm về rồi buộc lại thành từng bó. Sau đó treo lên gác bếp cho khô để dùng dần.

Để giữ được hương vị thơm ngon trọn vẹn, cần sơ chế theo cách sau:

Lấy một lượng hạt vừa đủ, rang đều trên ngọn lửa nhỏ. Đến khi nóng, đợi khoảng 30 – 45 phút thì đem giã nhỏ hoặc xay bột. Vì trong mắc khén có chứa nhiều tinh dầu, nên xay lúc còn nóng sẽ bị dính, bột không được mịn.

BẢO QUẢN:

Để ở nhiệt độ phòng trong các chai nhựa, lọ kín, không đòi hỏi bảo quản trong tủ lạnh.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Nghiên cứu cho rằng trong mắc khén chứa nhiều tinh dầu, alkaloid, b-pinen, d-terpinen. Cùng các d-a-phellandren, d-a-dihydrocarvol, 4-caren, 4-terpinol, dl-carvotanacetone. Ngoài ra còn các chất kháng khuẩn khác.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, mắc khén có tính ấm, cay nhẹ, mùi tương tự như vỏ cam, nhưng mùi nhẹ hơn, dễ chịu hơn.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng giảm đẩy bụng, khó tiêu, hỗ trợ kích thích tiêu hóa. Trị cảm lạnh và giảm đau nhức xương khớp hiệu quả. Điều trị đau nhức xương khớp, giảm bầm tím, tụ máu chân tay.

Hỗ trợ điều trị bệnh xương khớp, thấp khớp. Điều trị bệnh gút, giảm đau lưng, đau dây chằng. Giúp xương khớp chắc khỏe, chống giòn xương ở người già.

Tăng sức đề kháng, chống nhiễm trùng máu, sốt rét, sốt virus. Khử các loại độc từ côn trùng, trị rắn độc cắn, ngộ độc thực phẩm.

Giúp loại bỏ khí hàn, chống táo bón, trị đầy hơi. Giảm đau dạ dày, các bệnh về đường ruột, giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh.