Hậu phác

HẬU PHÁC – TRỊ BỤNG ĐAU DO LẠNH, TRƯỚNG MÃN VÀ NGỰC ĐẦY TỨC

Hậu phác hay còn được biết đến với cái tên liệt phác, xích phác, xuyên phác, tiểu xuyên phác, ngoa đồng phác. Theo đông y, hậu phác có tác dụng hành khí tiêu tích, táo thấp, hạ khí tiêu đàm bình suyễn, trị bụng đau, bụng trướng, bụng đầy. Cây có tên khoa học là Cortex Magnoliae Officinalis, thuộc họ Mộc lan (Magnoliaceae).

Hậu phác trị thấp đàm ủng phế, ngực đầy tức, ho suyễn và phế quản viêm mạn tính.

MÔ TẢ:

Hậu phác thuộc loại cây gỗ lớn, có thể cao tới 6 – 15m. Vỏ cây có màu nâu tím, cành non được phủ kín lông.

Lá nguyên mọc so le, thuôn hình trứng ngược, dài khoảng 20 – 45cm, rộng từ 10 – 20cm. Có mép nguyên hoặc hơi lượn sóng, khi còn non thì phủ kín lông màu tro, về sau chuyển dần sang màu trắng. Trên gân lá cũng có nhiều lông nhung và gân phụ có khoảng 20 – 40 đôi.

Hoa to, trắng thơm mọc ở đầu cành, có đường kính 15cm. Quả thuôn hình trứng, dài 12cm, đường kính 6cm và bên trong có chứa 1 – 2 hạt.

Vỏ thân cây khô như ống hặc nửa ống và dày 3,2 – 6,5mm. Mặt ngoài màu nâu tro hay màu nâu đậm. Hơi xù xì, có đường nhăn không qui tắc và thường có những khối ban màu nâu đậm. Mặt trong màu nâu tím hay đỏ nâu và có đường vân nhỏ, thẳng dọc. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây thường mọc nơi ẩm thấp, đất tốt ở sườn núi và có nhiều ở Hồ Bắc, Tứ Xuyên, An Huy, Triết Giang, Vân Nam (Trung Quốc). Hiện tại cây chưa thấy phát hiện ở Việt Nam, thường phải nhập từ nước ngoài.

BỘ PHẬN DÙNG:

Vỏ thân được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh. Nên chọn thứ vỏ dầy mềm, màu nâu tía, có đốm sáng thơm và có nhiều dầu để đạt kết quả tốt nhất.

THU HÁI:

Người ta thường thu hái vỏ cây trên 20 năm vào tiết Lập thu tới Hạ chí.

CHẾ BIẾN

Sau khi thu hái về, đem bóc vỏ, phơi nơi mát cho khô, rồi nhúng vào nước sôi. Sau đó lấy ra chất thành đống cho nước chảy hết. Rồi phơi khô, xong lại hấp để cho vỏ mềm. Cuối cùng cuộn thành những ống, phơi nơi thoáng mát cho khô.

BẢO QUẢN:

Đậy kín, để ở những nơi khô ráo và tránh nóng vì rất dễ mất tinh dầu thơm.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo các nhà khoa học thì trong hậu phác có khoảng 5% phenol gọi là magnolola, tetrahydromagnolola, Isomagnolola. Có 1% tinh dầu thành phần chủ yếu là machilola. Ngoài ra có onokiol, eudesmol và magnocurarine.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, hậu phác có vị đắng và có tính ôn.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng trị bụng đầy, khí trệ, trướng mãn, táo bón, thổ tả. Trị bụng đau đàm ủng, nôn khan, ngực đầy tức, ăn không xuống. Trị tâm tỳ không điều hòa, đi tiểu ra chất đục. Trị thấp đàm ủng phế, ngực đầy tức, ho suyễn và phế quản viêm mạn tính.

Hậu phác trị tâm tỳ không điều hòa, đi tiểu ra chất đục.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Trị khí trệ và trướng mãn:

Lấy 8g hậu phác, 8g sinh khương, 8g cam thảo, 12g bán hạ, 12g đảng sâm, rồi đem đi sắc nước uống.

Khi bụng đau do lạnh và bụng đầy tức:

Dùng 6g thảo đậu khấu, hậu phác, xích phục linh, sinh khương, đại táo mỗi vị 12g. Thêm 8g trần bì, 4g can khương, 4g mộc hương, 4g cam thảo, rồi đem tất cả đi sắc nước uống.

Điều trị ngực đầy tức, ho suyễn và phế quản viêm mạn tính:

Lấy 20g thạch cao (sống), 16g tiểu mạch, 12g hạnh nhân, 12g bán hạ, 8g hậu phác, 4g ma hoàng, 4g ngũ vị tử, 3,2g can khương, 2g tế tân. Sau đó đem tất cả các vị đi sắc nước uống trong ngày.

Chữa chứng sợ gió, tự ra mồ hôi, ngực đầy, ho, suyễn:

Lấy quế chi, bạch thược, sinh khương, đại táo, hậu phác, hạnh nhân, mỗi vị 12g. Thêm 4g cam thảo rồi đem tất cả đi sắc nước uống trong ngày.

Thảo dược sinh phương chuyên cung cấp những loại thảo dược tốt nhất để chăm sóc sức khỏe cho quý khách hàng.