Dương can thái

DƯƠNG CAN THÁI – CHỮA TRỊ CẢM MẠO VÀ SỐT

Dương can thái hay còn được biết đến với cái tên rau gan chó, lá diễn, lim long bổng, mạch huệ hồng, rau gan heo. Theo đông y, dương can thái có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu, làm mát máu, sinh tân dịch, trị cảm mạo, sốt cao, viêm phổi nhẹ. Cây có tên khoa học là Dicliptera chinensis (L.) Ness, thuộc họ Ô rô – Acanthaceae.

Dương can thái trị mắt đỏ sưng đau, hầu họng sưng đau mụt nhọt lở loét

Mô tả:

Dương can thái (rau gan heo) thuộc loại cây thảo sống hằng năm, cao khoảng 30 – 80cm. Thân và cành non có 4 cạnh và được phủ một lớp lông tơ. Có các mấu phình to tựa như đầu gối.

Lá màu xanh lục, mọc đối và có phiến lá hình trứng thuôn. Lá dài từ 2 – 7cm, rộng khoảng 2 – 4cm, đầu và gốc đều nhọn và có lông thưa.

Hoa màu trắng hồng, thường mọc thành xim ở nách lá và ở đầu cành. Các lá bắc có hình trái xoan dài 8 – 11mm và các tiền diệp hẹp.

Quả nang ngắn, phủ đầy lông tơ ở phía đầu và có hạt dẹt. Cây thường ra hoa từ tháng 12 – 5 năm sau, có quả vào cuối mùa hè hoặc đầu mùa thu ( không copy dưới mọi hình thức).

Phân bố:

Cây dương can thái thường mọc hoang ở nơi ẩm mát, ven đường, ven suối, bãi trống, dọc bờ mương, rãnh nước.

Bộ phận dùng:

Toàn cây được sử dụng để làm thuốc.

Thu hái:

Người ta thường thu hái toàn cây quanh năm.

Chế biến:

Sau khi thu hái về, đem rửa sạch, rồi có thể dùng tươi hay phơi khô.

Tính vị:

Theo đông y, dương can thái có vị ngọt nhạt và có tính mát.

Công dụng:

Có tác dụng trị viêm phổi nhẹ, viêm ruột thừa cấp, viêm gan cấp, viêm kết mạc. Chữa phong thấp viêm khớp, giảm niệu, đái ra dưỡng trấp. Trị mắt đỏ sưng đau, hầu họng sưng đau mụt nhọt lở loét. Chữa cảm mạo, sốt, tiểu tiện ra máu, tiểu tiện nhỏ giọt.

Dương can thái chữa cảm mạo, sốt, tiểu tiện ra máu, tiểu tiện nhỏ giọt

Một số bài thuốc:

Chữa trị cảm mạo và sốt:

Dùng 40g toàn cây dương can thái, 40g đơn buốt, 40g rau má, rồi đem đi sắc nước uống.

Trị tiểu ra máu:

Lấy 100g lá dương can thái, 100g rau sam, rồi sắc cùng 2 lít nước, đến cạn còn 1 lít. Sau đó cho thêm thêm chút muối, rồi chia làm 2-3 lần uống trong ngày.

Khi bị bệnh lỵ:

Lây 30g dương can thái, 15g cỏ sữa lá nhỏ, 15g tước sàng rồi đem đi sắc uống.

Trị hầu họng sưng đau:

Lấy 30 – 60g dương can thái tươi, rửa sạch rồi đem đi giã, vắt nước ngậm nuốt từ từ. Ngoài ra có thể lấy 30g lá diễn, 15g thù lù cái đem đi sắc uống.

Chữa viêm xoang miệng:

Dùng 30g lá dương can thái, 30g rau má, 30g lá rau muống, rồi sắc nước uống.

Điều trị viêm phổi:

Dùng 30g lá diễn, 30g dâu núi, 24g ba chạc, rồi đem đi sắc uống.

Hỗ trợ điều trị viêm túi mật:

Dùng 30g lá dương can thái, 30g bòng bong, 15g bồ công anh, đem đi sắc uống.

Điều trị viêm niệu đạo:

Dùng 30g dương can thái, 15g bán biên liên, 15g rau mã đề, 15g cỏ bờm ngựa, rồi đem đi sắc uống.