Đao đậu tử

ĐAO ĐẬU TỬ – DIỆT GIUN SÁN, LÀM THUỐC ĐIỀU TRỊ BỆNH PARKINSON

Đao đậu tử hay còn có tên gọi là mắt mèo, đậu mèo, đậu rựa, đậu ngứa, móc mèo, đậu mèo lông bạc, đậu mèo leo. Theo đông y, đao đậu tử có tác dụng hạ khí, ôn trung, vỏ có công dụng chỉ tả, giáng khí, trị chứng hư hàn sinh nấc, chữa lỵ mãn tính và nấc cụt. Cây có tên khoa học là Mucuna cochinchinensis, Thuộc họ Đậu (danh pháp khoa học: Fabaceae). Còn tên dược là Semen Mucunae Cochinchinensis.

Đao đậu tử điều trị rắn cắn, hư hàn sinh nấc, chữa lỵ mãn tính.

Mô tả:

Đao đậu tử thuộc loại thực vật dây leo sống hằng năm. Có thân tròn, bên ngoài có khía rãnh dọc. Toàn thân được bao phủ bởi lớp lông có màu trắng hoặc hung vàng.

Gồm 3 lá chét, phiến lá hình trái xoan. Phía mặt dưới có nhiều lông mềm màu trắng còn mặt trên thì ít lông hơn. Lá chét rộng 8cm, dài khoảng 13 – 15cm. Mỗi phiến gồm từ 9 đôi gân và cuống dài 18cm.

Hoa màu xanh nhạt, tím hoặc đỏ, tụ tập thành từng cụm, thõng xuống. Cụm hoa có chiều dài khoảng 25 – 30cm và đường kính 5cm. Phần cuống hoa to và dài đến 5mm.

Quả có hình đậu, cong giống hình chữ S. Với chiều ngang từ 1,3cm và dài đến 12cm. Quả có lông trắng hoặc hung vàng, sẽ gây ngứa da khi chạm vào. Bên trong quả chứa trên dưới 5 hạt hình trứng. Có chiều dài khoảng 1,2 – 15cm.

Cây ra hoa vào đầu tháng 7 đến cuối tháng 11 và kết quả từ tháng 11 – 12. ( không copy dưới mọi hình thức).

Phân bố:

Đây thuộc loại cây bản địa của Ấn Độ, được trồng và mọc hoang ở nước có khí hậu nhiệt đới. Ở nước ta, loài cây này mọc hoang ở các tỉnh miền núi, mọc leo vào những cây cỏ hoặc bụi cao. Do lông của loại quả này gây ngứa da, nên dân ta ít trồng.

Ngoài ra còn tìm thấy loại thực vật này ở Nhật Bản, Philipin, Lào, Campuchia.

Bộ phận dùng:

Hạt đa số được sử dụng để làm thuốc. Hạt có phẩm chất tốt thường mặt ngoài bóng và có nếp nhăn. Phần hạt dày 1cm, rộng 2cm và dài khoảng 2.5 – 2cm.

Sơ chế:

Thu hái những quả chín, bóc vỏ lấy hạt, rồi phơi hạt cho khô.

Bảo quản:

Dược liệu cần để nơi khô ráo và thoáng mát, tránh ẩm ướt.

Thành phần hóa học:

Theo tài liệu nghiên cứu trong hạt đậu mèo chứa lecithin, acid gallic, phốt pho. Cùng với canxi, protein, sắt và magie. Ngoài ra còn chứa alkaloid cùng 4-dihydroxy-phenylalanin (L-dopa).

Tính vị:

Theo đông y, đao đậu tử có vị ngọt và tính ôn.

Một số tài liệu lại cho rằng vỏ hạt đao đậu tử (đạo đậu xác) có vị đắng, chát và có tính bình.

Công dụng:

Có tác dụng làm thuốc kích dục, tăng khả năng sinh sản ở động vật. Diệt giun sán, làm thuốc điều trị bệnh Parkinson. Điều trị rắn cắn, hư hàn sinh nấc, chữa lỵ mãn tính. Trị nấc cụt, hạ khí, ôn trung, chỉ tả và giáng khí.

Ngoài tác dụng chữa bệnh, hạt còn dùng để nấu cháo, thổi xôi, làm tương. Hay làm nhân bánh hoặc làm thức ăn cho vật nuôi.

Đao đậu tử trị nấc cụt, hạ khí, ôn trung, chỉ tả và giáng khí.

Một số bài thuốc:

Trị rắn cắn:

Đem hạt đao đậu tử bổ đôi, đắp trực tiếp lên vết cắn. Sau khi sơ cứu cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay.

Đối với giun đũa:

Cần chuẩn bị hạt đao đậu tử cùng mật ong. Đầu tiên đem tán bột dược liệu. Sau đó trộn đều cùng mật ong làm thành thuốc dẻo. Đối với người lớn, mỗi ngày dùng 15g. Còn trẻ nhỏ dùng khoảng 4g, dùng liên tục trong vòng 4 – 5 ngày.

Lưu ý khi sử dụng:

Sử dụng dược liệu có thể gây ra một số tác dụng phụ:

Buồn nôn, chướng bụng, mất ngủ, nhức đầu.

Khiếp nhịp tim nhanh, tiếp xúc với da gây sưng tấy, nóng rát và ngứa ngáy.

Làm tăng nguy cơ chảy máu ở người bị viêm loét dạ dày, làm nghiêm trọng bệnh ung thư da.