Cửu tiên thảo

CỬU TIÊN THẢO – CHỮA TRẺ CON SUY DINH DƯỠNG, TRẺ CON VIÊM PHỔI

Cửu tiên thảo còn được dân gian gọi với cái tên thiết chế ba, sơn bá chi, tửu tiên thảo, tát hoa nhất khỏa châm, chân châu thảo. Theo đông y, cửu tiên thảo có tác dụng thanh nhiệt giải biểu, giải kinh, sát trùng chỉ ngứa, chỉ lị. Cây có tên khoa học Thesium longi folium Turcz, thuộc họ đàn hương Santalaceae.

Cửu tiên thảo điều trị kinh phong, khạc máu do trùng, chữa lị.

MÔ TẢ:

Cửu tiên thảo thuộc loại cỏ sinh trưởng nhiều năm. Có chiều cao trung bình từ 30 – 50 cm. Phần thân thốc sinh, có cấu trúc, lá hỗ sinh, không mang cuống.

Phiến lá dạng sợi hay khoang sợi, dài tầm 4 – 5cm và rộng đến 2,5mm. Có đỉnh lá nhọn rủ xuống, cuống hẹp, toàn bộ viền 2 mặt đều không có lông và chứa 3 mạch.

Hoa màu vàng trắng có thứ tự đỉnh sinh hoặc dịch sinh. Hoa có dạng chuông, cành dài 0,6 – 2cm, có đường vi văn. Nụ hoa một phiến, giống lá, dạng sợi, dài 1cm. Gồm 2 phiến, nụ hoa nhỏ, đối sinh, hẹp lại gần giống hình kim bảng. Chiều dài từ 4,5mm, viền thô, bao hoa và bầu nhụy hợp sinh.

Ống bao:

Phần ống bao hoa kéo dài thẳng đến bầu nhụy. Hoa có 5 cánh, phần đỉnh cánh hoa nhọn cùn, bên trong cong. Nhụy đực 5, trợ sinh trên bao hoa. Phần nhị hoa ẩn trong có bao phấn dạng noãn. Bên trong bao phấn phẳng, có nhị ở vị trí thấp.

Phần cuống dài tầm 0,6mm, ống nhị hoa cái ẩn phía trong. Quả mọng dạng cầu hay hình tròn ô van. Có màu vàng lục, dài tầm 3 – 4mm, góc dọc bề mặt có phân đường.

Đỉnh của quả ngắn hơn so với hoa, được bao bọc bởi lớp màng ở bên ngoài. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây thường sinh sống và phát triển ở độ cao 1200 – 2000m so với mặt nước biển, trong các bìa rừng hay ngoại ô.

Xuất hiện nhiều ở Đông Bắc, Hà Bắc, Nội Mông, Cam Túc, Ninh Hạ, Quý Châu, Tứ Xuyên,Vân Nam thuộc Trung Quốc.

BỘ PHẬN DÙNG:

Toàn cây đều được dùng.

THU HÁI:

Hoa sinh trưởng khoảng 6 tháng, còn quả sẽ là 7 tháng. Ta có thể thu hái toàn bộ cây vào mùa hè và mùa thu.

BÀO CHẾ:

Khi lấy dược liệu về, rửa sạch bùn đất và tạp chất, rồi dùng dưới dạng tươi. Ngoài ra có thể đem đi phơi khô, bảo quản dùng dần.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, toàn cây có vị hơi cay, đắng và tính mát.

BẢO QUẢN:

Để dược liệu ở nhiệt phòng, thi thoảng đem ra phơi dưới bóng râm.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng trị cảm mạo, trúng thử, viêm khí quản. Chữa trẻ con suy dinh dưỡng, trẻ con viêm phổi và ho lâu ngày. Điều trị kinh phong, khạc máu do trùng, chữa lị, da mẩn ngứa.