Cơm nếp rừng

CƠM NẾP RỪNG – GIÚP ĐIỀU HÒA KINH NGUYỆT, CHỮA GÃY XƯƠNG

Cơm nếp rừng hay còn được biết đến với cái tên chuỗi sò. Theo đông y, cơm nếp rừng có tác dụng điều hòa kinh nguyệt, an thần, lợi sữa, trị nhức đầu. Cây có tên khoa học là Tarphochlamys affinis (Griff.) Bremek, thuộc họ Acanthaceae (Ô rô).

Cơm nếp rừng dùng làm thuốc lợi sữa, chữa đau đầu khó ngủ.

MÔ TẢ:

Cây cơm nếp rừng thuộc loại thân thảo, mọc bò và bén rễ ở những mấu. Có lá mọc đối, dạng bầu dục hay hình trứng. Gốc tròn, đầu hơi nhọn, bên ngoài mép có răng tròn và nhăn nheo.

Phiến lá có chiều dài vào khoảng 2,5 – 6 cm và rộng từ 1,5 – 4 cm. Được bao phủ bởi một lớp lông rải rác ở cả hai mặt. Khi héo lá có mùi thơm như cơm nếp.

Cụm hoa mọc ở kẽ lá và đầu cành thành bông dày đặc. Lá bắc có lông trắng và hoa màu trắng, đôi khi lại hơi tím hồng. Lá đài không đều, rời nhau và có lông.

Tràng hoa hợp cánh, ống tràng dài bằng nửa ở phía gốc. Phần trên loe rộng, nhị thò ra ngoài tràng và bầu có lông.

PHÂN BỐ:

Hiện nay trên thế giới chi Strobilanthes Blume có khoảng 180 loài. Còn ở Việt Nam, hiện tại có khoảng 30 loài.

Ở nước ta, loại cây này thường được ít người biết đến. Do phạm vi phân bố cũng như ý nghĩa sử dụng còn hạn chế. Cây phân bố tự nhiên ở một số tỉnh miền núi phía bắc. Như Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Hòa Bình, Lào Cai, Lai Châu.

Ngoài ra cây còn xuất hiện ở Ấn Độ và Nam Trung Quốc.

Với đặc tính ưa ẩm, ưa bóng, cơm nếp thường mọc thành khóm dưới tán rừng núi đá vôi ẩm hoặc rừng kín thường xanh.

THU HÁI:

Cây có ra hoa vào tháng 3 – 5 và từ tháng 8 – 9. Cây ra hoa quả chỉ ở những cành mọc lên từ chồi của năm trước. Cây rất dễ sinh trưởng, chỉ cần để thân và cành tiếp xúc với đất đều có khả năng ra rễ.

BỘ PHẬN DÙNG:

Phần trên mặt đất, có thể thu hái quanh năm. Nhưng thời điểm tốt nhất là vào đầu mùa hạ, hái về đem phơi khô.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo các nhà khoa học, trong cơm nếp có chứa một số thành phần dễ bay hơi. Chủ yếu là 3-metyl-2(5H)-furanon (83,82%), 2-axetyl-1-pyrrolin (3,15%) đây đều là chất tạo mùi nếp đặc trưng.

TÍNH VỊ:

Theo y học cổ truyền, lá cơm nếp có vị hơi đắng, mùi thơm và tính ấm.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng an thần, bồi dưỡng sức khỏe cho phụ nữ sau đẻ. Dùng làm thuốc lợi sữa, chữa đau đầu khó ngủ. Giúp điều hòa kinh nguyệt, bó gãy xương. Ngoài ra còn có thể làm hương liệu cho bánh, kẹo, rượu, xôi nếp. Dùng để nấu chè, làm kem, gói bánh chưng, làm si-rô.