Cây ô môi

CÂY Ô MÔI – KÍCH THÍCH, TĂNG CẢM GIÁC THÈM ĂN

Cây ô môi hay còn được biết đến với cái tên bọ cạp nước, krêête, brai xiêm, aac phlê, rich choupu, cây quả canhkina, may khoum. Trong đông y, cây ô môi có tác dụng kích thích hệ thống tiêu hóa, tăng cảm giác thèm ăn, ăn uống ngon miệng hơn. Chữa các bệnh đau nhức xương khớp, nhuận tràng, thông tiện, điều trị kiết lỵ. Cây có tên khoa học là Cassia grandis L. F, thuộc họ Fabaceae cây họ Đậu.

Cây ô môi chữa hắc lào, ghẻ ngứa, điều trị rắn, rết, bò cạp cắn

Mô tả:

Cây ô môi có thân gỗ cao từ 10 – 20m, thân nhẵn màu nâu đen. Cây có nhiều cạnh lớn, thường mọc ngang thẳng. Có vỏ nhẵn, cành non được phủ một lớp lông mịn màu rỉ sắt bao quanh.

Lá kép, hình lông chim thường có khoảng 8 – 20 đôi lá phụ. Lá thon dài từ 7 – 12 cm và rộng khoảng 4 – 8 cm, tròn ở hai đầu lá. Mặt trên phủ nhiều lông mịn, có màu xanh sáng bóng và gân lá rõ ràng.

Hoa màu hồng tươi thường mọc thành chùm ở nách lá đã rụng. Hoa thường mọc thành cụm hóa lớn, buông thõng xuống, dài khoảng 20 – 40 cm.

Quả hình trụ, dẹt dài từ 40 – 60 cm và có đường kính khoảng 3 – 4 cm. Vỏ ngoài cứng, màu nâu đen và cong giống hình lưỡi liềm. Bên trong quả chứa 50 – 60 ô nhỏ, mỗi ô chứa một hạt nhỏ. Có hình tròn hay bầu dục, dẹt, cứng và có màu vàng.

Xung quanh hạt là thịt ô môi có màu nâu đen, mùi hắc. Cây kết quả vào tháng 5 – 10 và hoa thường nở vào tháng 2 – 3. ( không copy dưới mọi hình thức).

Phân bố:

Cây có nguồn gốc từ các nước phía Nam của châu Mỹ. Ở Việt Nam, cây thường mọc hoang và trồng ở nhiều tỉnh thuộc khu vực phía Nam. Cây cũng được tìm thấy ở một số tỉnh phía Bắc, để ngâm rượu dùng.

Bộ phận dùng:

Lá, vỏ thân và hạt được sử dụng để làm dược liệu.

Thu hái:

Quả được thu hái vào mùa thu, khi đã chín đều, còn vỏ thân và lá thu hái quanh năm.

Sơ chế:

Bỏ phần vỏ, bỏ phần hạt, lấy cơm để ngâm rượu, dùng dần. Ngoài ra, một số nơi có thể nấu quả thành cao mềm. Lấy 1 kg cơm và hạt ô môi nấu với 1 lít nước. Tiếp đến đem đi cô đặc cách thủy thành cao và bảo quản dùng dần.

Vỏ thân và lá thường được dùng tươi, khi cần thì thu hái để dùng.

Bảo quản:

Rượu ô môi cần đậy kín nắp bình, tránh sâu bọ, côn trùng và không khí. Đặt rượu ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh sáng trực tiếp và những nơi ẩm ướt.

Quả tươi để ở nơi khô thoáng, tránh độ ẩm cao và có thể bảo quản được đến vài năm không bị hư hỏng.

Thành phần hóa học:

Theo các nhà khoa học thì trong phần cơm của quả có chứa tanin, gluxit, canxi oxalat, antraglucozit. Ngoài ra còn có saponin, tinh dầu, chất nhựa, chất nhầy.

Tính vị:

Theo đông y, cây ô môi có vị ngọt, hơi đắng chát và có mùi hăng đặc trưng.

Công dụng:

Có tác dụng kích thích hệ thống tiêu hóa, tăng cảm giác thèm ăn. Giúp ăn uống ngon miệng hơn, chữa các bệnh đau nhức xương khớp. Điều trị viêm da, nhuận tràng, thông tiện, kiết lỵ. Chữa hắc lào, ghẻ ngứa, điều trị rắn, rết, bò cạp cắn.

Có tác dụng kích thích hệ thống tiêu hóa, tăng cảm giác thèm ăn

Một số bài thuốc:

Có tác dụng làm thuốc bổ:

Đem 500 ml rượu nếp nguyên chất 25 – 30 độ cồn ngâm với một quả ô môi, trong vòng 15 – 20 ngày. Mỗi ngày dùng 2 chén, ngày uống 2 lần trước bữa ăn chính.

Chữa trị thấp khớp và viêm khớp:

Chuẩn bị 50g vỏ thân ô môi, 100g dây đau xương, 100g cốt toái bổ, 30g nhục quế. Cùng ngâm trong 1000 ml rượu nếp 30 – 40 độ cồn, trong 15 – 20 ngày. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần dùng khoảng 30 – 60ml.

Giúp nhuận tràng:

Dùng 10g lá non và lá già của ô môi đun cùng 1,2 lít nước. Mỗi ngày uống 3 lần sau khi ăn và dùng liên tục trong 1 – 3 tháng.

Hỗ trợ hệ thống tiêu hóa khỏe mạnh:

Lấy 3 – 4 quả ô môi, tách lấy phần cơm thịt ngâm với 1 lít rượu trên 40 độ trong 30 ngày. Mỗi ngày dùng 2 lần, mỗi lần lấy khoảng 30 ml và uống liên tục trong một tuần.

Chữa viêm da, hắc lào, lở ngứa:

Đem lá ô môi đi giã nát, xát trực tiếp vào vùng da bị bệnh. Hoặc có thể ngâm lá đã giã nát với rượu 40 độ theo tỷ lệ 1:1. Sau đó dùng bôi vài lần mỗi ngày.