Cây nhân trần

CÂY NHÂN TRẦN – CHỮA BỆNH VÀNG DA, VIÊM GAN CẤP VÀ MÃN TÍNH

Cây nhân trần là vị thuốc quý thường được dùng để chữa bệnh viêm gan vàng da và rất hữu ích cho sản phụ. Có tác dụng thanh nhiệt, trừ phong thấp, tiêu thũng độc, hành khí tán ứ, giảm đau, tiêu viêm, chống ngứa…

Giống cây nhân trần là gì?

Nhân trần có tên gọi khác là Nhân trần nam, Tuyến hương, Mao xạ hương. Tên khoa học là Adenosma caeruleum R.Br (đồng danh Adenosma glutinosum (L.) Druce). Thuộc họ Hoa mõm sói Scrophulariaceae.

Cây nhân trần chữa bệnh tiểu tiện vàng đục và ít; phụ nữ sau sinh đẻ ăn chậm tiêu, thiếu máu

Cây nhân trần được biết đến như thế nào?

Mô tả:

Nhân trần thuộc cây thân thảo, cao khoảng 0,3 – 1 m. Thân tròn màu tím, trên có lông trắng mịn và ít phân nhánh. Lá mọc đối, hình trái xoan nhọn, khía tai bèo hay hình răng cưa; toàn cây có mùi thơm.

Hoa mọc đơn độc ở nách lá hay thành chùm bông đầu, cành dài tới 40 – 50cm. Tràng màu tía hay màu lam, chia làm 2 môi, nhị 4; bầu có vòi nhụy hơi dãn ra ở đỉnh. Quả hình trứng nang dài, có mỏ ngắn nở thành 4 van. Có nhiều hạt, bé, hình trứng. Mùa hoa và quả vào tháng 4-9.

Phân bố:

Ở Việt Nam cây mọc hoang ở các vùng đồi núi, bờ ruộng, bãi trống. Nhưng tập trung nhiều nhất là ở các tỉnh phía bắc.

Bộ phận dùng:

Sử dụng toàn cây làm thuốc.

Thành phần hóa học:

Có chứa tinh dầu và flavonoid.

Cách thu hái và chế biến:

Thu hái toàn cây vào mùa hè, khi mà cây đang ra hoa. Sau đó rửa sạch, phơi trong bóng râm đến khô.

Tính vị:

Trong Đông y, Nhân trần có vị hơi cay, đắng, nhưng mùi thơm và có tính ấm.

Tác dụng:

Có tác dụng thanh nhiệt, trừ phong thấp, tiêu thũng độc, hành khí tán ứ, giảm đau, tiêu viêm, chống ngứa…

Thường dùng chữa viêm gan vàng da cấp tính. Cả bệnh tiểu tiện vàng đục và ít; phụ nữ sau sinh đẻ ăn chậm tiêu, thiếu máu. Ngày dùng 20-30g dưới dạng thuốc sắc, cao hoặc hoàn tán. Có thể phối hợp với các vị thuốc khác.

Ở Trung Quốc, người ta còn dùng để chữa trị giai đoạn đầu của bệnh bại liệt trẻ em, thấp khớp đau nhức xương. Khí trệ đau bụng, rắn cắn, đòn ngã tổn thương, viêm mủ da, eczema, mề đay… và nhiều bệnh khác.

Liều dùng uống trong 15-30g, dùng dưới dạng thuốc sắc. Có thể lấy cây tươi giã đắp hoặc nấu nước tắm rửa.

Còn dùng để chữa trị giai đoạn đầu của bệnh bại liệt trẻ em, thấp khớp đau nhức xương

Cây Nhân trần những bệnh gì?

Một số bài thuốc:

Điều trị viêm gan cấp và mãn tính:

Nhân trần 30g thái vụn, hãm với nước sôi trong bình kín. Để sau khoảng 15 phút là có thể dùng được, có thể pha thêm chút đường phèn dùng uống thay trà hàng ngày. Ngoài ra còn dùng để phòng bệnh do thấp nhiệt gây ra.

Chữa viêm gan vàng da cấp tính có sốt:

Nhân trần 300g, sinh đại hoàng 60g, trà 30g. Tất cả tán vụn, mỗi ngày lấy 30g hãm với nước sôi trong bình kín trong khoảng 10-15 phút, Dùng uống thay trà trong ngày.

Chữa sốt, vàng da, mắt vàng, tiểu vàng, miệng khô:

Nhân trần 30g, Dành dành (hay Chi tử) 12g, Đại hoàng 4g. Sắc 500ml đến khi còn 250 ml, chia 3 lần uống trong ngày.

Chữa say nắng, nhức đầu, sốt nóng:

Nhân trần và Hành trắng, mỗi loại 1 nắm. Sắc uống trong ngày.

Chữa mắt sưng đỏ đau:

Nhân trần, Mã đề, mỗi loại 1 nắm. Sắc uống trong ngày.

Chữa hen suyễn:

Lấy lá Nhân trần xắt sợi nhỏ, trộn với lá Cà độc dược. Quấn thành điếu thuốc để hút.

Những người uống rượu, bia nhiều:

Nhân trần, hạt muồng sao, cam thảo sống, rau má khô. Tất cả sắc lên đùng uống hàng ngày. Mỗi ngày uống một chai nước nhân trần sẽ giảm phần nào tác hại của rượu đến gan.

Chữa viêm túi mật:

Dùng nhân trần, bồ công anh, nghệ vàng. Tất cả đem sắc lên uống hàng ngày.

Trị viêm gan giai đoạn có di chứng như rối loạn tiêu hóa, chán ăn, đầy bụng chậm tiêu:

Mạch nha 500 g, nhân trần 500 g, quất bì 250 g. Tất cả sấy khô, tán vụn; mỗi ngày dùng 60 g hãm với nước sôi trong bình kín. Sau 20 phút là dùng được, uống thay trà trong ngày.

Những điều cần lưu ý:

– Cần phân biệt Nhân trần nam với Nhân trần bắc (Artemisia capillaris Thunb. Thuộc họ Cúc – Asteraceae). Tên Nhân trần nam cũng được sử dụng cho 2 loài khác cũng thuộc họ Hoa mõm sói – Scrophulariaceae. Và có công năng tác dụng tương tự:

+ Nhân trần hoa đầu, còn gọi Chè nội, Chè cát, Đại đầu trần (大头陈). Tên khoa học là Adenosma indianum (Lour.) Merr. (A. capitatum Benth. et Hance).

+ Nhân trần nhiều lá bắc, còn gọi Nhân trần Tây ninh. Tên khoa học Adenosma bracteosum Bonati. Thuộc họ Hoa mõm sói – Scrophulariaceae.

– Tuyệt đối không được pha chung nhân trần với cam thảo. Do Nhân trần có tính hàn vị cay đắng tác dụng đào thải. Còn cam thảo bổ khí, thanh nhiệt, giải độc, chủ trị các chứng tỳ vị hư nhược, ho suyễn, hầu họng sưng đau, giải độc thuốc và thức ăn, chống suy nhược… Cả hai thứ đều có những công dụng tốt nhưng nếu phối hợp lại với nhau thì thành không tốt. Bởi cam thảo có tính chất giữ nước trong khi nhân trần lại giúp đào thải. Chính vì vậy, sẽ tiềm ẩn nguy hại bởi tương tác thuốc, nhất là tăng huyết áp.

– Phụ nữ mang thai, nếu không có bệnh lý về gan, không được bác sĩ chỉ định thì tuyệt đối không dùng. Bởi uống nhiều sẽ làm xuất tiết các tuyến trong cơ thể, dẫn đến người mẹ bị mất sữa hoàn toàn.

Thảo dược sinh phương chuyên cung cấp những loại thảo dược tốt nhất để chăm sóc sức khỏe cho quý khách hàng.