Cây nắm cơm

CÂY NẮM CƠM – TRỊ VIÊM LOÉT DẠ DÀY, VIÊM DẠ DÀY RUỘT CẤP TÍNH

Cây nắm cơm là một trong ba vị thuốc quan trọng dùng để bổ dương, điều trị yếu sinh lý.

Cây nắm cơm hay còn được gọi với tên gọi khác là: cây na rừng, na dây, Xưu xe tạp, Dây xưn xe, Ngũ vị nam. Có tên tiếng Trung: 黑老虎. Tên khoa học là Kadsura coccinea (Lem) A. C. Smi (K.chinensis Hance). Thuộc họ khoa học: Ngũ vị – Schisandraceae.

Cây nắm cơm chữa trị phong thấp đau xương, đòn ngã ứ đau.

Mô tả:

Cây nắm cơm thuộc loại dây leo to, có nhánh mọc trườn, mảnh. Bao phủ bởi lớp lông tuyến màu sậm, nhưng về sau lại có lỗ bì hình dải. Lá hình dạng bầu dục hay thuôn, dạng góc ở gốc, thon hẹp, tù. Dài khoảng 6-10cm, rộng khoảng 3-4cm, nhạt màu ở dưới và rất nhẵn. Hoa đơn tính ở nách lá dài khoảng 15mm, rộng khoảng 10mm, màu tía. Quả cây nắm cơm giống hệt như một quả Na to.

Phân bố:

Cây hay mọc rải rác trong các rừng kín, rừng tái sinh ở độ cao từ 200-1000m. Thường ở các vùng như Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai, Vĩnh Phúc, Hoà Bình, Hà Nội, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Kon Tum, Lâm Đồng.

Thu hái, chế biến:

Thu hái rễ cây quanh năm rồi đem về rửa sạch. Sau đó thái phiến, phơi khô để dùng dần. Có thể dùng để ngâm rượu cũng được.

Thành phần hoá học:

Có thành phần hoá học khá phức tạp, trong đó đã nhận biết được 36 hợp chất đạt 97,23%. Thành phần hoá học của tinh dầu cây nắm cơm có các chất chính như: β- Caryophyllene (52,17%). Các chất khác có hàm lượng thấp hơn lần lượt là β- Himachalene (5,95%). α- Humulene (5,04%), 2- β- Pinene (4,38%), α- Copaene (3,47%), δ- Cadinene (3,47%)…

Hàm lượng tinh dầu trong rễ cây nắm cơm thu tại Tràng Định, Lạng Sơn như sau: 0,18% đối với rễ tươi và 0,26% đối với mẫu khô tuyệt đối.

Bằng phương pháp sắc ký khí khối phổ liên hợp (GC/MS) đã định tính và định lượng được 36/43 hợp chất của tinh dầu có trong rễ cây nắm cơm đạt 97,23%.

Thành phần hoá học của tinh dầu có trong rễ cây nắm cơm ở Lạng Sơn. Có thành phần chính như sau β- Caryophyllene (52,17%). Các chất khác có hàm lượng thấp hơn lần lượt như sau: β- Himachalene (5,95%), α- Humulene (5,04%). 2- β- Pinene (4,38%), α- Copaene (3,47%), δ- Cadinene (3,47%)…

Tính vị:

Rễ có vị cay ấm, hơi đắng và có hương thơm.

Quy kinh:

Quy kinh vị, đại trường

Công dụng:

Cây na rừng có công dụng hành khí chỉ thống, hoạt huyết, tán ứ, khư phong tiêu thũng

Quả có thể ăn được, đem rang lên làm thuốc an thần và thuốc gây ngủ.

Rễ cây có công dụng trị viêm ruột mạn tính, viêm dạ dày ruột cấp tính, viêm loét dạ dày và hành tá tràng.

Chữa trị phong thấp đau xương, đòn ngã ứ đau.

Đau bụng trước khi hành kinh, sản hậu ứ đau sưng vú.

Liều dùng:

Lấy 15-30g rễ khô sắc nước uống.

Bảo quản:

Đựng vào trong lọ kín và để nơi khô ráo.

Rượu cây nắm cơm

Một số bài thuốc:

Sử dụng cho phụ nữ sau sinh đẻ:

Lấy 12- 15 g khi bốc vào thuốc để đem ngâm với rượu 50- 100 g; còn khi uống hãm nước uống thay trà hàng ngày thì dùng 20-30gam. Thường hay hãm cùng với các vi thuốc khác như: Sâm cau , Bổ béo, Hồi sức thì càng tốt .

Uống liên tục sẽ có tác dụng ăn uống ngon hơn và giảm đau sau khi sinh do dạ con co bóp. Ngoài ra còn làm nhanh sạch máu hôi tanh. Còn hay thường dùng vỏ thân, vỏ rễ làm thuốc bổ, kích thích tiêu hoá, giảm đau. Dùng với liều lượng như sau: 8-16 g sắc hoặc ngâm rượu uống.

Chữa các bệnh Phong tê thấp người suy nhược, đau dạ dày hành tá tràng, đại tràng ngoại thương xuất huyết:

Dùng hãm nước riêng thì có vị đài hơi chát ,tính ôn không độc.

Thân rễ ngâm rượu đánh gió xoa bóp vào chỗ đau nhức mỏi.

Hành khí tiêu viêm chỉ thống, chữa đau dạ dày tá tràng, giúp người ăn uống kém:

Dùng 15-30g rễ khô. Sắc lấy nước uống hàng ngày.

Thảo dược sinh phương chuyên cung cấp những loại thảo dược tốt nhất để chăm sóc sức khỏe cho quý khách hàng.