CÂY MỘC HƯƠNG – CHỮA BỆNH ĐAU DẠ DÀY

Cây Mộc Hương chữa bệnh đau dạ dày là một trong những phương pháp chữa bệnh đau dạ dày một cách rất an toàn và mang lại hiệu quả cao. Được sử dụng nhiều trong Đông Y và trong dân gian giúp điều trị bệnh đau dạ dày và một số chứng bệnh liên quan đến đường tiêu hóa.

Cây Mộc Hương chữa bệnh đau dạ dày

Tên khác:

Vị thuốc Mộc hương còn gọi Ngũ Mộc hương (Đồ Kinh), Nam mộc hương (Bản Thảo Cương Mục), Tây mộc hương, Bắc mộc hương, Thổ mộc hương, Thanh mộc hương, Ngũ hương, Nhất căn thảo, Đại thông lục, Mộc hương thần (Hòa Hán Dược Khảo), Quảng Mộc hương, Vân mộc hương, Xuyên mộc hương, Ổi mộc hương (Đông Dược Học Thiết Yếu).

Tên khoa học: Osmanthus fragrans. Mộc hương thuộc họ Tường vi, cây mọc bụi có tính leo bám rụng lá.

Mô Tả:

Cây Mộc Hương là loài cây thảo sống lâu năm, rễ to, đường kính có thể đến 5cm. Thân của cây Mộc Hương có hình trụ rỗng, cao từ 1,5 đến 2m. Vỏ ngoài có màu nâu nhạt. Lá của cây Mộc Hương mọc so le, phiến lá chia thùy không đều ở cuống. Lá dài từ 12 đến 30cm. Mép lá của cây Mộc Hương khía răng, có lông ở cả hai mặt nhất là ở mặt dưới; cuống lá dài từ 20 đến 30cm. Hoa hình đầu; hoa có màu lam tím. Quả hơi dẹt, có màu nâu nhạt xen lẫn những đốm nhỏ màu tím.

Mùa hoa vào các tháng 7-9. Mùa quả tháng 8 – 10.

Đa số trồng ở Vân Nam (Trung Quốc – Vì vậy mới gọi là Vân Mộc hương).

Thu hái, Sơ chế:

Về mùa đông, sau khi đào lên, rửa sạch đất, rễ tơ và thân lá, cắt thành những khúc ngắn 6,6 – 13,3cm. Loại thô to, rỗng ruột thì chẻ dọc thành 2-4 miếng, phơi khô, bỏ vỏ ngoài là được.

Mô tả dược liệu:

Mộc hương hình trụ tròn, hình giống xương khô, dài từ 5 – 11cm, đường kính từ 1,6 – 3,3cm; mặt ngoài màu vàng nâu, nâu tro, có vằn nhẵn và rãnh dọc rõ rệt, đồng thời có vết của rễ cạnh. Chất chắc, khó bẻ gẫy, vết bẻ không phẳng, chung quanh méo; ở giữa màu trắng tro hoặc mầu vàng. Còn phần khác màu nâu tro, nâu tối, có tâm hình hoa cúc. Cả thân rễ có thể nhìn thấy điểm dầu màu nâu phân tán. Có mùi thơm đặc biệt, vị đắng.

Bảo quản:

Dễ mốc mọt. Cần để nơi khô ráo, kín. Kỵ nóng. Không nên phơi nhiều làm mất mùi thơm.

Bộ phận dùng:

Rễ khô. Loại cứng chắc, mùi thơm nồng, nhiều dầu là tốt. Loại hơi xốp, ít mùi thơm, ít dầu là loại vừa.

Mộc Hương

Có nhiều loại Mộc Hương:

– Vân Mộc Hương hoặc Quảng Mộc Hương có tên khoa học: Saussurea lappa Thuộc họ Cúc (Asteraceae). Cây thảo, lá phía gốc hình 3 cạnh tròn, mép nguyên hoặc hơi lượn sóng, 2 mặt đều có lông, mặt dưới nhiều hơn. Lá phía thân cũng hình 3 cạnh, càng lên cao lá càng nhỏ, mép có răng cưa. Cụm hoa hình đầu, màu lam tím. Quả bế.

– Thổ Mộc Hương hoặc Hoàng Hoa Thái có tên khoa học: Inula helenium thuộc họ Cúc (Asteraceae). Cây thảo. Lá phía gốc to, lá phía thân nhỏ hơn, mọc so le. Mép lá có răng cưa không đều. Cụm hoa hình đầu, màu vàng. Quả bế.

– Xuyên Mộc Hương hoặc Thiết Bản Mộc Hương có tên khoa học Jurinea aff souliei Thuộc họ Cúc (Asteraceae). Cây thảo. Mép lá chia thùy. Mặt trên có lông thưa, mặt dưới có lông nhung trắng. Cụm hoa hình đầu. Quả dẹt.

– Có nơi còn gọi vỏ cây Tai Nghé (Hymenodictyon excelsum (Roxb) Wall var. veluttinum Pierre, họ Cà phê (Rubiaceae) là vỏ Rụt, cần chú ý tránh nhầm lẫn. Loại cây này cao 7-8m, lá rộng 8-13cm, 2 mặt lá đều có lông. Hoaậppp trung thành bông dài, quả nang.

Ngoài ra, trong nhân dân còn dùng với tên Mộc hương nam cây Aristolochia balansae Franch. Thuộc họ Mộc hương (Aristolochiaceae). Cây bụi, cành đen. Lá nhẵn hình trái xoan dài. Hoa màu đỏ. Quả nang.

Đơn thuốc từ cây mộc hương:

– Trị trúng ác khí bất tỉnh, mắt nhắm, cấm khẩu, giống như trúng phong:

Một hương, tán bột. Hạt Bí đao nấu lấy nước, hòa Mộc hương cho uống

– Trị đầy hơi, không muốn ăn uống:

Thanh mộc hương, tán bột cho uống. Nếu nhiệt, uống với sữa bò, nếu hàn uống với rượu

– Trị khí đau xóc:

Mộc hương 40g, Tạo giáp (nướng kỹ) 40g. Tán bột. Trộn với hồ làm viên, to bằng hạt Ngô đồng lớn. Mỗi lần uống 50 viên với nước sôi

+ Mộc hương, Diên hồ sách, tán bột Trộn với hồ làm viên, to bằng hạt Ngô đồng lớn. Mỗi lần uống 50 viên với nước sôi

– Trị khí đau xóc:

Mộc hương, mài với nước sôi, thêm ít nước, uống

– Trị sán khí:

Mộc hương 160g. nấu với rượu uống, mỗi ngày 3

– Trị nội điếu, ruột đau thắt:

Mộc hương, Nhũ hương, Một dược nấu lấy nước uống

– Trị khí trệ, lưng đau:

Mộc hương, Nhũ hương mỗi thứ 8g, ngâm vào trong rượu, hấp trong nồi cơm cho sôi, uống

+ Mộc hương, Trần bì, Sa nhân, Bạch đậu khấu, Tử tô (lá) (Thánh Huệ Phương).

– Trị tai bỗng nhiên ù, điếc:

Mộc hương 40g, ngâm giấm 1 đêm, rồi cho vào ít dầu Mè, đun sôi 3 lần. Dùng bông gòn lọc bỏ bã. mỗi ngày nhỏ vào tai 2 – 3 giọt

– Trị trong tai đau:

Mộc hương, tán bột, lấy củ Hành nhúng vào mỡ ngan rồi chấm vào thuốc bột, nhét vào trong lỗ tai

-Trị lỵ:

Mộc hương 1 tấc, Hoàng liên 20g. Nấu với nước cho cạn, bỏ hoàng liên đi, chỉ lấy Mộc hương, thái mỏng, bồi khô, tán bột. Chia làm 3 lần uống. Lần thứ nhất uống với nước sắc Trần bì, lần thứ 2 uống với nước sắc Trần mễ, lần thứ 3 uống với nước sắc Cam thảo. Bài này do ông Lý Cảnh Thuần truyền cho. Ngày trước có người phụ nữ bị lỵ lâu ngày, gần chết. Trong lúc ngủ mơ thấy Phật Bà Quan Âm dậy cho bài thuốc trên, rồi uống và khỏi

– Trị trường phong hạ huyết:

Mộc hương, Hoàng liên, 2 thứ bằng nhau, tán bột, cho vào trong ruột gìa của heo, buộc chặt 2 đầu, nấu cho nhừ, bỏ thuốc đi, chỉ ăn ruột. Hoặc để chung, tán nhuyễn, làm thành viên, uống

– Trị tiểu đục như nước gạo:

Mộc hương, Một dược, Đương quy, lượng bằng nhau. Tán bột. Làm viên to bằng hạt Ngô đồng lớn. Mỗi lần uống 30 viên với nước muối

– Trị hôi nách hoặc chỗ kín bị ẩm ướt, lở loét:

Mộc hương, ngâm giấm. Tán bột. Xtá vào vết thương

– Trị bụng đầy, bụng đau do hàn thấp trở trệ ở trường vị:

Mộc hương, Bạch đậu khấu, Đàn hương, Cam thảo đều 4g, Hoắc hương 12g, Đinh hương 2g, Sa nhân 6g. Sắc

– Trị ruột viêm cấp, lỵ, bụng đau, bụng đầy trướng:

Mộc hương 4g, Hoàng liên 8g, sắc uống

– Trị bụng đầy, táo bón, lỵ, ruột viêm cấp, bụng đau do khí trệ:

Mộc hương 4g, Ngô thù 4g, Binh lang, Hương phụ, Đại hoàng, Khiên ngưu, Mang tiêu (để riêng) đều 12g, Thanh bì, Trần bì, Chỉ xác, Nga truật, Tam lăng đều 8g, sắc uống

– Trị tiêu hóa rối loạn, ruột viêm cấp, dạ dày viêm mạn:

Mã Văn Quang dùng dịch Mộc hương 100% chích bắp 2ml/lần, ngày 2 lần, kết quả 93%.