Cây Mã Bột

CÂY MÃ BỘT – CHỮA SƯNG PHỔI, PHẾ UNG THŨNG, VIÊM HỌNG CẤP TÍNH

Cây mã bột hay khinh mã bột có tác dụng thanh nhiệt giải độc, làm mát họng, trị các chứng sưng họng, đau họng và mất tiếng. Cây có tên khoa học là Lycoperdon Bovista L, thuộc họ nấm.

Cây mã bột trị chứng sưng họng, ngoại thương xuất huyết.

MÔ TẢ:

Mã bột thực chất là một loại nấm, có thể quả gần giống quả lê hoặc hình cầu. Có đường kính trung bình từ 1.5 – 3.5cm. Vì hình dáng của cây giống như cục bột nên gọi là mã bột.

Bề mặt nấm gồm nhiều mụn nhỏ dạng hạt. Phần gốc nhỏ, chắc, có bào thể màu vàng đất. Sau khi thành thục thì sẽ đổi thành màu khói nhạt.

Bào tử có dạng cầu, nhẵn bóng và màu nâu xanh nhạt. Đường kính trung bình khoảng 3,5 – 4 micromet. Thường ngậm một giọt dàu, sợi bào tử có màu giống với bào tử. Phân thành nhánh có kích thước tầm 2.5 – 4.5 micromet. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Ở nước ta, cây được tìm thấy ở Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Bắc Cạn. Xuất hiện nhiều ở Thái Nguyên, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bắc Giang. Cả ở Hà Nội, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.

BỘ PHẬN DÙNG:

Thể quả ( Lycoperdon) được dùng dưới dạng khô.

BÀO CHẾ:

Sau khi đã thu hoạch nấm về, đem bỏ vỏ ngoài, rồi cắt thành từng miếng vuông nhỏ.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, mã bột có vị cay và tính bình.

QUY KINH:

Dược liệu quy vào kinh lạc phổi.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng cầm máu, trị chứng nôn ra máu, chảy máu cam. Chữa xuất huyết bởi chấn thương, đau họng, ho và mất tiếng. Giúp sơ thông phế khí, giải trừ uất nhiệt. Trị vết thương chảy máu, thanh nhiệt giải độc, mát họng. Trị chứng sưng họng, ngoại thương xuất huyết. Chữa sưng phổi, phế ung thũng, viêm họng cấp tính, viêm phổi.

Cây mã bột giúp sơ thông phế khí, giải trừ uất nhiệt.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Chữa mụn nhọt chảy máu, vết thương do đao chém:

Dùng mã bột đắp trực tiếp bên ngoài vùng bị bệnh để cầm máu.

Chữa họng đau khạc ra máu:

Cần có mã bột và xạ can, lượng mã bột nhiều hơn.

Giúp bài tiết được đờm bám lâu ngày:

Thì dùng mã bột và xạ can, nhưng vị xạ can lại nhiều hơn.

Khi họng sưng đau bí tắc:

Sử dụng mã bột cùng diêm tiêu với lượng bằng nhau. Sau đó đem hai vị đi tán nhỏ. Mỗi lần thổi vào họng 1/4 của đồng tiền cổ có bốn chữ xúc đầy rồi lấy một chữ tức là 1/4 của đồng tiền là được.

Trị ngoại thương xuất huyết:

Đem mã bột nghiền vụn rồi rắc lên chỗ đau. Hoặc có thể hòa tan bột sau đó bôi lên chỗ đau.

Kiêng kỵ:

Đối với trường hợp gió lạnh thâm nhập phổi dẫn đến ho và mất tiếng thì tuyệt đối không được dùng.