Cây bút

CÂY BÚT – CHỮA ĐẠI TIỆN RA MÁU VÀ TRỊ BẠCH ĐỚI

Cây bút hay còn được gọi là xú xuân, thanh thất, càng hom. Theo đông y, cây bút có tác dụng diệt trích ấu trùng âm đạo, thanh nhiệt lợi thấp, thu liễm chỉ lỵ, sát trùng, chữa bệnh lỵ, bạch đới. Cây có tên khoa học là Ailanthus triphysa (Dennst.) Alston (A. malabarica DC., A. fauveliana Pierre), thuộc họ Thanh thất – Simaroubaceae.

Cây bút trị bạch đới, chữa sốt, bổ máu, tiêu cơm.

MÔ TẢ:

Thanh thất thuộc loại cây gỗ lớn, ở điều kiện thích hợp cây có thể cao tới 20m. Có lá kép lông chim lẻ, dài khoảng 40 – 60cm, đôi khi còn dài tới 1m. Thường tập trung ở đầu cành, còn lá chét lệch, hơi cong lưỡi liềm và có cuống.

Ở mặt trên thì không chứa lông, còn mặt dưới thì được phủ lông hoe hay vàng. Hai bên mép nguyên, lượn sóng nhẹ, gốc lá không cân và có đầu nhọn. Khi về già thì lá sẽ có màu đỏ, chuỳ hoa mọc ở các nách lá. Chiều dài vào khoảng 25 – 45cm, có hoa xếp thành xim co ở các nhánh.

Quả dạng trái xoan, phía trên có cánh và dài tới 5 – 8cm. Ở bên trong quả có chứa một hạt tròn dẹt. Cây mọc hoa từ tháng 5 – 6, kết quả vào tháng 7 – 9. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây thường sinh trưởng và phát triển ở độ cao 1000m. Loại thực vật này mọc hoang ở các rừng tại tỉnh Vĩnh Phú, Thanh Hóa, Nghệ An, Khánh Hoà. Ngoài ra cây còn được tìm thấy ở Ấn Độ và các nước Ðông Dương.

BỘ PHẬN DÙNG:

Vỏ thân, lá, quả ( Cortex, Folium et Fructus Ailanthi Triphysae) được dùng làm thuốc. Còn dùng gỗ của loại cây này trong xây dựng, vỏ và nhựa làm thuốc nhuộm đen.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo tài liệu nghiên cứu, đã phát hiện ra vỏ chứa một thứ nhựa màu đỏ hay xám đen. Khi đốt lên, sẽ tỏa ra một mùi thơm đặc biệt, dễ ngửi và dễ chịu.

Ngoài ra còn chứa các quassin, acid ailantic và một chất đắng malanthin.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, vỏ cây bút có vị đắng, mùi thơm, tính ấm và không chứa độc.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng diệt trích trùng ở âm đạo, thanh nhiệt lợi thấp. Giúp thu liễm chỉ lỵ, sát trùng, chữa bệnh lỵ. Trị bạch đới, chữa sốt, bổ máu, tiêu cơm. Chữa ho, điều kinh, đi lỵ ra máu, đau bụng chói và đại tiện ra máu.