BẢN LAM CĂN – TRỊ SỐT CAO, CẢM MẠO CẤP TÍNH

Bản lam căn có công dụng thanh nhiệt giải độc, lương huyết, lợi yết hầu, tiêu đờm, tiêu viêm, giảm ho. Phù hợp với các bệnh phong nhiệt thấp độc, sinh ra đầu đau sưng, sốt cao, viêm não đơn độc, sởi, viêm họng, nói mê sảng, họng sưng rát, nóng ruột, phiền muộn, miệng khát, đổ máu cam, phát ban, đốm da và các bệnh viêm gan cấp, mạn tính, quai bị, viêm màng não và tuỷ sống có tính chất lưu hành.

Bản lam căn có tác dụng thanh nhiệt giải độc, thanh huyết nhiệt, kháng sinh

Bản lam căn có tên gọi khác: Bọ mẩy, Đại thanh, Đắng cay, Mây kỳ cấy, Thanh thảo tâm, Bọ nẹt. rau đắng, Mã tảo, Mã lam, Bản lam, Đại hiệp đông lam, Lưu cầu lãm.

Tên khoa học: Clerodenron cytophyllum Turcz. Họ khoa học: Verbenaceae.

Mô tả:

Bản lam căn là cây bụi hay cây nhỡ; các cành non tròn, phủ lông, sau nhẵn, vỏ màu nâu. Có lá hình bầu dục, mũi mác, đầu nhọn và thường có mũi, gốc tròn hay nhọt, gân nổi rõ ở mặt dưới. Hoa mọc thành ngù có lông, trục chính ngắn cho ra 8-14 nhánh, mang hoa nằm trên một mặt phẳng; lá bắc và lá bắc con hình dài, bé. Hoa thường màu trắng ít khi đỏ, đài có lông và tuyến ở mặt ngoài, có 5 răng. Tràng phủ lông ở mặt ngoài, ống mảnh, hình trụ hơi leo rộng ra ở họng tràng, có 5 thùy hình trái xoan. Nhụy thò ra ngoài và lớn 2 lần ống tràng, bao phấn thuôn. Bầu thượng nhăn, vòi nhị thường dài bằng nhị, đầu nhụy sẻ đôi ngắn. Quả hạch có đài phát triển bọc ở ngoài. Ra hoa vào mùa hè có quả vào mùa thu.

Phân bố:

Cây ưa sáng mọc ở đồi hoang, cạnh đường đi, gặp nhiều ở trung du, đồng bằng có nhiều ở Miền Bắc và nơi trung bộ ở nước ta.

Bộ phận dùng:

Đào rễ rửa sạch phơi khô.

Thành phần hóa học:

Bản lam căn chứa arginine, glutamin, indican, indigo, salicylic acid, indirubin, uridine, kinetin.

Tính vị:

Bản lam căn có vị đắng, tính hàn.

Quy kinh:

Quy vào kinh tâm, vị.

Công dụng:

Thanh nhiệt giải độc, thanh huyết nhiệt, kháng sinh. Trị sốt cao như cảm cúm, viêm não đơn độc, sởi, viêm họng, viêm đơn đào thể, sưng tuyến mang tai.

Bản lam căn trị các chứng phong, sưng đau, nhọt độc. Viêm họng, phù mặt, quai bị, ứ huyết da dùng kết hợp bản lam căn với Huyền sâm, Tri mẫu. Cảm sốt, người bứt rứt, họng khô, khát nước dùng kết hợp với Liên kiều, Kim ngân hoa.

Kiêng kị:

Đây là vị tả mạnh, người bệnh lâu ngày, sức yếu, không có nhiệt độc không nên dùng.

Bản lam căn trị bệnh rong huyết của phụ nữ

Một số bài thuốc:

Trị đàn bà rong huyết:

Ngẫu tiết, 1 khúc, giã nát, trộn với Bản lam căn, uống với rượu, mỗi lần 1 muỗng canh.

Trị sốt cao, cảm mạo cấp tính:

Bản lam căn 40g, Khương hoạt 12-20g, sắc uống trong ngày.

Trị viêm gan cấp tính:

Bản lam căn, Bại tương thảo mỗi thứ 20g, Nhân trần 16g, sắc uống trong ngày.

Trị sởi, viêm họng thanh quản, miệng lưỡi lở đinh nhọt, đơn độc:

Bản lam căn 16g, Kim ngân hoa, Đại hoàng, Hoàng bá, mỗi thứ 12g Cam thảo 6g, sắc uống trong ngày.

Trị viêm gan cấp tính:

Hoàng kỳ 20g, Diệp hạ châu Bản lam căn, Bạch hoa xà thiệt thảo, Đan sâm đều 15g, Xích thược, Bạch thược đều 12g, Đảng sâm, Bạch truật (sao), Hậu phác, Tiêu tan tiên, đều 10g, Sài hồ, Cam thảo, đều 6g. Sắc uống trong ngày..

Trị chứng nhiệt hỏa bốc, cấp cứu nóng sốt như lửa, viêm họng, giải các loại thứ thuốc độc:

Bản lam căn giã lấy nước uống.

Chữa bệnh sùi mào gà:

Bản lam căn 30g. Mã sĩ hiện 30g, Bại tương thảo, Mang tiêu, Thổ phục linh, Biển súc đều 20g. Cách dùng: Thuốc trên sắc lấy nước 500ml. Đổ vào trong chậu sạch, rửa ngâm chỗ bệnh 10 phút. Ngày 2 lần sáng và tối, 1 tuần là 1 liệu trình.

Thanh nhiệt lợi thấp, tiêu ứ tán kết:

Đài thanh diệp 20g, Bản lam căn 20g, Thương truật 10g, Hồng hoa 10g, Xà sàng tử 15g. Cách dùng: Sắc nước 2 lít nước, ngâm rửa chỗ bệnh, mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 20 phút.