CỦ TỤC ĐOẠN – BỔ GAN, ÍCH THẬN

Củ tục đoạn dân gian còn gọi là Sâm nam, đầu vù, Rễ kế là một trong vô vàn những vị thuốc quý trong đông y, với công dụng tuyệt vời là bổ gan, thận, hoạt huyết, mạnh gân cốt được rất nhiều người tìm và sử dụng.

Củ tục đoạn có tác dụng bổ gan, ích thận

Tên dược: Radix Dipsaci

Tên thực vật: Dipsacus asper Wall.

Tên thường gọi: Tục đoạn

Mô tả:

Tục đoạn thuộc loại cây thảo, thân có cạnh, trên mỗi cạnh có một hàng gai quắp xuống dưới. Lá mọc đối, có cuống dài, phiến lá chia thành 8 – 9 thùy, mép có răng cưa. Hoa tự hình đầu, màu trắng. Quả bế có 4 cạnh màu xám trắng.

Phân bố và thu hái:

Tục đoạn là loài thảo dược mọc hoang nhiều ở miền bắc nước ta ở các tỉnh như Sơn La, Lào Cai, Hà Giang và những vùng núi cao, mát mẻ hay trên nương rẫy có bóng cây râm mái.

Củ được đào vào khoảng từ tháng 7 đến tháng 8. Sau khi loại bỏ những củ bị xơ, củ được thái lát và đem phơi nắng.

Tính vị và công dụng:

Theo Đông y, củ tục đoạn vị đắng cay, tính hơi ôn; vào kinh can và thận. Có tác dụng bổ can ích thận, nối liền gân cốt, thông huyết mạch, cầm máu, giảm đau. Chủ trị can thận hư, lưng đau, chân yếu, gẫy xương, bong gân, dọa sảy thai, an thai, chỉ huyết, chữa băng lậu đới hạ. Liều dùng 12g – 20g. Làm thuốc trừ phong nên dùng sống, làm thuốc cầm máu thì phải sao.

Chủ trị lưng đau, chân yếu, gẫy xương

Một số bài thuốc:

– Trị đau lưng và chân (thuộc thể hư và hàn thấp), chân gối mỏi, gân cốt co cứng: củ Tục đoạn, Tỳ giải, Ngưu tất sao, Đỗ trọng, Mộc qua, mỗi thứ 80g, nghiền bột mịn luyện mật làm hoàn. Cứ mỗi viên nặng 10g, mỗi lần uống 1 viên, ngày uống 2 – 3 lần, uống với nước nóng hoặc rượu nóng.

– Trị té gây đau lưng gối, chân tay đau sưng hoặc trường hợp gãy xương kín, bong gân: Tiếp cốt tán: chích Nhũ hương, chích Một dược, Đồng tự nhiên, Thổ miết trùng, Huyết kiệt, Tục đoạn, Đương qui, Cốt toái bổ, Hồng hoa, mỗi thứ 12g, Mộc hương 8g, tán bột mịn, mỗi lần uống 12g, ngày 2 – 3 lần, uống với nước sôi nguội hoặc hòa với dấm rượu đắp ngoài.

– Trị phụ nữ băng lậu, khí hư, bạch đới, hoặc động thai, thai lậu (dọa sẩy): Tục đoạn, Đương qui, Hoàng kỳ, Long cốt, Xích thạch chỉ, Địa du mỗi thứ 12g, Thục địa 16g, Xuyên khung, Ngãi diệp mỗi thứ 6g, tán bột làm hoàn, mỗi lần uống 8g, ngày 2 lần.

– Chữa động thai: Tục đoạn (tẩm rượu) 80g, Đỗ trọng (tẩm nước gừng sao cho đứt tơ) 80g. Hai vị tán nhỏ trộn với thịt táo tàu (Đại táo) viên bằng hạt ngô, ngày uống 30 viên với nước cơm.