Cúc Kim Tiền

CÚC KIM TIỀN – CHỮA VIÊM PHỔI, VIÊM HỌNG, VIÊN TAI VÀ VIÊM LỢI

Cúc kim tiền hay còn gọi là Xu si, cây có tên khoa học là Calendula offcinalis L, thuộc họ Asteraceae (Cúc). Theo đông y, cúc kim tiền có tác dụng chữa vết thương, bỏng, lở loét, mụn cóc, nhọt loét, ra mồ hôi và giúp điều kinh.

Cúc kim tiền chữa sai khớp, bong gân, phình giãn tĩnh mạch và u xơ tử cung.

MÔ TẢ:

Cúc kim tiền thuộc loại thân thảo, sống hàng năm. Cây có chiều cao trung bình từ 20 – 30 cm. Phần thân mềm phân thành nhiều nhánh, có cạnh và khía.

Lá mọc so le, ở gốc có phiến men theo cuống ôm lấy thân. Phần đầu lá tròn, đôi khi có khía răng ngoài mép. Cả hai mặt đều có lông mềm, lá ở gốc thuôn hẹp còn lá ở trên thì hình mác.

Cụm hoa thường mọc ở ngọn thân thành đầu. Có màu vàng nhạt hoặc vàng da cam. Đường kính tầm 3 – 5 cm, hoa đơn hoặc kép. Phía ngoài là hoa hình lưỡi xếp thành nhiều vòng. Còn ở giữa lá hoa có hình ống, có tràng hoa 5 cánh, 5 nhị. Cùng bao phấn đính xung quanh nhị, hoa hình lưỡi không có nhị.

Quả bế, hơi cong và được phủ một lớp lông dày ở lưng. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Chi Calendula L., có khoảng 25 loài trên thế giới,

Cây có nguồn gốc từ vùng Ðịa Trung Hải và phân bố chủ yếu ở vùng Nam Âu, Bắc Phi và Tây Á. Thường mọc hoang dại ở Punjab và Sind của Ấn Độ.

Loài thực vật này đã được nhập trồng vào nước ta khoảng hơn 100 năm nay. Chúng thuộc khí hậu ôn đới, ưa ẩm mát, chỉ trồng được vào vụ đông – xuân.

BỘ PHẬN DÙNG:

Thân, lá và hoa được dùng để bào chế thuốc.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Nghiên cứu từ các nhà khoa học cho thấy trong cúc kim tiền chứa nhiều carotenoid. Mà thành phần bao gồm caroten 30mg% và lycopen. Cùng chất có oxy như violaxanthin citroxanthin, rubixanthin và flavoxanthin.

Bên cạnh đó còn tìm thấy tinh dầu 0,02%, chất nhựa 3%, chất nhày 4%, acid salicylic. Cùng các triterpen arnidiol, faradiol, taraxasterol, amyrin. Có một chất đắng là calendin và các flavonid (heterosid của isorhamnetol).

Trong hạt chứa nhiều dầu béo glycerid của acid lauric và acid palmitic.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, cúc kim tiền có vị nhạt và tính bình.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng làm tăng tiết mật, lợi tiểu, chữa viêm loét dạ dày. Điều trị tiêu chảy ra máu, cảm cúm, vàng da, viêm ruột. Chữa viêm phổi, viêm họng, viên tai và viêm lợi. Trị viêm áp xe vú, viêm loét âm đạo, đau khớp, đau cơ. Chữa sai khớp, bong gân, phình giãn tĩnh mạch và u xơ tử cung.

Cúc kim tiền trị viêm áp xe vú, viêm loét âm đạo, đau khớp, đau cơ.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Chữa cảm cúm, lợi tiểu:

Cần có 30 – 40g hoa cúc kim tiền, đem đi hãm cùng 1 lít sôi. Trong 10 – 15 phút, có thể dùng thay thế cho chè trong ngày.

Trị lở loét, mẩn ngứa:

Chuẩn bị cúc kim tiền thái nhỏ, đem đi ngâm với cồn 70°. Theo tỷ lệ 1:10 trong vòng 10 ngày. Thỉnh thoảng lắc rồi lọc lấy nước dịch. Khi dùng thì sử dụng khoảng 25 giọt. Đem hòa cùng 150ml nước đun sôi để nguội, mỗi ngày rửa từ 2 – 3 lần.

Cách làm trà:

Sử dụng 1 hoặc 2 muỗng cà phê cánh hoa cúc kim tiền khô. Rồi đem hãm với nửa lít nước và dùng như trà.