Hồ hoàng liên

HỒ HOÀNG LIÊN – ĐIỀU TRỊ CHỨNG BỤNG ĐẦY DO GIUN ĐŨA, ỐM YẾU BỨT RỨT

Hồ hoàng liên có tên gọi khác là cát cô lô trạch, có tác dụng thanh thấp nhiệt, giải độc, sát trùng, trị trẻ nhỏ bị cam tích, động kinh, tiêu chảy, vàng da, đỏ mắt. Cây có tên khoa học là Picrorhiza kurrosa Royl, thuộc họ Berberidaceae. Có tên tiếng Trung là 胡黃連.

Hồ hoàng liên điều trị chứng bụng đầy do giun đũa, ốm yếu và bứt rứt.

MÔ TẢ:

Hồ hoàng liên thuộc loại cây cỏ, sống lâu năm. Toàn thân đều được phủ một lớp lông rám. Rễ ở dưới đất lớn như ngón tay út.

Lá mọc cách, phần đầu nhọn dạng viên chùy. Nhỏ dần về phía gốc lá, bên ngoài mép có răng cưa không đều.

Hoa mọc lên tử giữa thân rễ, tụ tập thành chùm, tạo ra các bông. ( không copy dưới mọi hình thức).

Mô tả dược liệu:

Hồ hoàng liên thực chất là thân rễ khô, có dạng hình tròn. Hơi cong, dài khoảng 4,8 – 6,5cm. Trên thân chứa nhiều mắt tròn dày đặc. Trên mỗi mặt có màu vàng tro. Ở lá vẩy có chất mỏng màu nâu đậm bao quanh. Thân rễ phình lớn, phân nhiều nhánh có các lá vẩy dày.

Phần đỉnh có vết của mầm và sẹo rễ. Thân nhẹ xốp, mặt bẻ ngang có màu nâu đậm, không bằng phẳng. Ở chính giữa có một lớp vòng màu trắng. Đôi khi phân làm nhiều điểm trắng vòng tròn bao quanh.

PHÂN BỐ:

Loại thực vật này vẫn chưa phổ biến đối với nhân dân nước ta. Do cây này mới di thực vào Việt Nam. Hiện nay chúng ta vẫn phải nhập từ nước ngoài, chủ yếu là từ Trung Quốc.

BỘ PHẬN DÙNG:

Thân rễ được sử dụng khá phổ biến trong đông y.

THU HÁI:

Đào rễ vào giữa tháng 7 cho đến cuối tháng 8.

BÀO CHẾ:

Đem rễ đi ngâm nước cho sạch bụi bẩn và đất cát. Để ráo, bào thành từng lát để phơi khô. Có thể dùng sống hoặc mang đi sao qua.

BẢO QUẢN:

Để nơi khô ráo, thi thoảng phơi trong bóng râm cho thoáng.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, hồ hoàng liên có vị đắng, tính hàn.

QUY KINH:

Vị thuốc đi vào kinh Tâm, Tỳ, Can và Đởm.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng trị trẻ nhỏ bị cam tích, động kinh, đỏ mắt. Trị thương hàn lao phục mình nóng, đại tiểu tiện đỏ như máu. Trị trẻ nhỏ bị cam tích do nhiệt, tiêu chảy, vàng da. Chữa bụng đầy, sốt về chiều, tóc khô, cam tích vàng cả người. Trị sốt sau buổi trưa, hai gò má hồng, ho ra đàm huyết. Chữa lao phổi, tiêu hoá kém, đau bụng. Điều trị chứng bụng đầy do giun đũa, ốm yếu và bứt rứt.

Hồ hoàng liên trị trẻ nhỏ bị cam tích do nhiệt, tiêu chảy, vàng da.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Chữa trẻ con cam tích:

Cần có hồ hoàng liên 30g, xuyên hoàng liên 30g. Đem cả hai đi tán bột, thêm 1 trái hoàng qua ( đã bỏ múi), rồi nhét thuốc vào bên trong. Bọc một lớp miến xung quanh hoàng qua. Đem nướng chín, rồi bỏ miến, tán bột. Làm thành hoàn to bằng hạt đậu xanh, chiêu thuốc với nước nóng.

Trị sốt sau buổi trưa, ho ra đàm huyết do lao phổi:

Chuẩn bị tri mẫu, địa cốt bì, ngân sài hồ, thanh hao, miết giáp, tần giao đều 9g. Thêm hồ hoàng liên 6g, cam thảo 3g rồi đem tất cả đi sắc uống khi còn ấm.

Điều trị trẻ nhỏ tiêu hoá kém, đau bụng,:

Sử dụng hồ hoàng liên, cam thảo, hoàng liên mỗi vị 3g. Thêm đảng sâm, bạch truật, phục linh, sử quân tử, thần khúc, mạch nha tất cả 9g. Cùng với sơn tra 6g, lô hội 5 phân, cánh mễ 12g, rồi mang đi sắc uống hàng ngày.

Khi bị cam tích:

Lấy hồ hoàng liên 15g, xuyên hoàng liên 15g, chu sa 10g, dùng ở dạng bột. Bỏ tất cả vào túi mật heo, buộc lại treo lơ lửng trong nồi đất. Trong nồi thì nấu nước tương bốc hơi lên thuốc thật lâu. Được một thời gian thì lấy ra nghiền nát, cho thêm 0,3g lô hội cùng xạ hương. Dùng nước cơm trộn thuốc đều lên, rồi làm thành hoàn to bằng hạt mè. Mỗi lần sử dụng thì lấy 5 – 20 viên ( tùy cơ địa) rồi uống với nước cơm.

CHÚ Ý:

Cây hoàng liên có đặc tính tương tự nên cần phân biệt cẩn thận. Đối với người tỳ vị hư nhược tuyệt đối không dùng.