Hỏa ma nhân

HỎA MA NHÂN – TRỊ MỤN NHỌT DO NHIỆT, HÀN MIỆNG VẾT THƯƠNG

Hỏa ma nhân hay còn gọi là đại ma nhân, ma tử nhân. Theo đông y, hỏa ma nhân có tác dụng nhuận trường, dưỡng âm, thanh nhiệt, sinh cơ, trị táo bón ở người già do âm suy. Cây có tên khoa học là Cannabis sativa L, thuộc họ Gai mèo Cannabinaceae. Còn tên tiếng Trung là 火麻仁.

Hỏa ma nhân điều trị xương tủy đau nhức, trị táo bón ở người già do âm suy.

MÔ TẢ:

Hỏa ma nhân thực chất là hạt của cây gai dầu. Thuộc loại thân thảo sống lâu năm, khác gốc. Thân thẳng đứng, chiều cao khoảng 1 – 2m thường phân nhiều cành.

Toàn thân đều có lông mịn, lá thường mọc cách và có lá kèm. Phần lá phía dưới chia thùy đến tận cuống. Có phiến thùy hình mác, nhọn méo và bên ngoài chứa răng cưa đều. Lá phía trên đơn hoặc chia thành 3 thùy.

Ở cây đực thường gầy và mảnh hơn, có hoa mọc thành chùy. Gồm có 5 cánh đài và chứa 5 nhị. Còn cây cái có hoa mọc thành các sim xen lẫn với lá bắc. Phần đài hoa cái hình mo bao bọc lấy bầu hình cầu. Ở vòi 2 nhụy thường đính ở phía gốc bầu hình chỉ. Phần vòi này dài hơn bầu nhiều.

Quả bế, dạng hình trứng, có chiều dài từ 2.5 – 3.5mm. Đường kính trung bình khoảng 2.5 – 3mm, bên trong quả chứa hạt có dầu. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Loại thực vật này thường được trồng ở các vùng cao vùng biên giới phía Bắc nước ta.

BỘ PHẬN DÙNG:

Hạt được dùng để chữa bệnh hoặc để lấy sợi dệt vải. Dược liệu có chất lượng tốt nhất là những hạt già chắc, mẩy, có màu vàng nâu và không mối mọt.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Nghiên cứu cho thấy trong quả chứa 30% dầu khô, có thành phần chủ yếu là các glycerid của acid linoleic và linolenic.

Trong nhân hạt gồm nhiều trigonellin L (d)-isoleucine betaine và edestinase.

Còn ở hoa và lá chứa chất độc gây nghiện như tetrahydrocannabinol và các chất cùng nhóm.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, hỏa ma nhân có vị ngọt cùng tính bình.

QUY KINH:

Dược liệu đi vào kinh Đại trường, Tỳ và Vị.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng chữa táo bón, điều trị lỵ ra máu không dứt. Chữa thai bị tổn thương, sinh đau bụng, phong độc. Điều trị xương tủy đau nhức, trị táo bón ở người già do âm suy. Trị mụn nhọt do nhiệt, hàn miệng vết thương.

Hỏa ma nhân trị mụn nhọt do nhiệt, hàn miệng vết thương.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Khi bị táo bón:

Sử dụng 12g hỏa ma nhân, 12g tía tô, đem đi giã nhỏ. Sau đó ngâm trong nước hoặc đun sôi, bỏ bã, dùng nước này nấu cháo ăn.

Điều trị lỵ ra máu không dứt:

Đem nhân hỏa ma nhân đi nấu với đậu xanh.

Chữa thai bị tổn thương, sinh đau bụng:

Đầu tiên đem đập dập 30g hạt gai dầu, rồi sao cho thơm sắc uống trong ngày.

Đối với phong độc và xương tủy đau nhức:

Đem sao thơm hỏa ma nhân rồi mang đi ngâm rượu uống.

Chú ý khi dùng:

Cần phân biệt hai loài Gai dầu hiện nay. Loài thứ nhất là Gai dầu Trung Quốc (Cannabis sativa L. var. chinensis). Được trồng chủ yếu để lấy sợi dệt vải và làm thuốc. Trong cây này có chứa hàm lượng chất gây nghiện thấp.

Còn loài thứ hai là Gai dầu Ấn độ ( Cannabis sativa L. var. indica). Loài này chứa hàm lượng chất gây nghiện cao, đã bị cấm trồng ở nhiều nước.