Tô hạp hương

TÔ HẠP HƯƠNG – TRỊ CÁC BỆNH CHÀM, MỤN NHỌT NGOÀI DA

Tô hạp hương còn có tên gọi là tô hạp, tô hợp du. Theo đông y, tô hạp hương có tác dụng khai khiếu, tịch uế chỉ thống, trị các chứng trúng phong đàm quyết, kinh phong, ngực bụng lạnh đau. Cây có tên khoa học là Liquidambar orientalis Mill, thuộc họ Sao sau (Hamamelidaceae).

Tô hạp hương làm giảm sự bài tiết của phế quản, giảm ho, long đờm.

MÔ TẢ:

Tô hạp hương thuộc dạng cây to, ở điều kiện thích hợp có thể cao từ 12 – 15m. Có lá hình chân vịt, cuống dài và chứa 3 đến 5 thuỳ, ngoài mép có răng cưa. Gân lá chia làm 3 – 5 đường và nổi ở phía sau mặt lá. Phần trên của lá nhẵn bóng.

Hoa dạng đơn tính, thường tụ tập ở kẽ lá. Hoa đực tạo thành những bông, còn hoa cái hợp thành hình cầu, bên trong chứa hạt dẹt.

Quả được bao phủ bởi một lớp gai, khi già sẽ chuyển sang màu đen. Bên trong quả có chứa nhiều hạt dẹt. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Đây là loài cây phổ biến ở nước ta, tỉnh Điện Biên có loại tô hạp hương bình khang hạp cũng chứa nhựa trắng.

Cây có nguồn gốc từ các nước Châu Phi, còn xuất hiện ở Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kì và Ba Tư.

BỘ PHẬN DÙNG:

Nhựa cây cùng tinh dầu được sử dụng nhiều trong y học.

THU HÁI:

Đa số thường thu hái tô hạp hương vào mùa thu.

CHẾ BIẾN:

Sau khi thu hái về, đem bóc lớp vỏ của cây. Rồi đun sôi với nước cho nhựa và dầu nổi lên.

Thu được một chất sền sệt như mật thường chia làm 2 lớp. Lớp dưới màu xám còn lớp trên lỏng màu sẫm hơn. Tỏa ra một mùi thơm như bông, tan trong cồn nên có thể tinh chế được.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Trong cây tô hạp hương chứa nhựa do cồn resitanola và axit xinamic. Phần lỏng có 17 – 23% axic xinamic tự do và 24% este của axit xinamic. Trong đó có xinamat xinamyl hay styraxin xinamat etyl, xinamat phenylpropyl.

Cùng với các Axit xinamic tự do hoặc kết hợp chiếm khoảng 47% nhựa lỏng. Ngoài ra gồm các tinh dầu ( xinamen hay phenyletylen), ête xinamic, còn có cả vanillin.

TÍNH VỊ:

Theo y dược cổ truyền, tô hạp hương có vị ấm và tính nóng.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng sẽ làm giảm ho, long đờm, kích thích niêm mạc đường hô hấp. Điều trị các bệnh mạnh vành, làm giảm nhịp tim. Cải thiện lưu lượng máu ở bệnh mạch vành. Trị các bệnh chàm, mụn nhọt ngoài da, giúp vết thương mau lành. Làm giảm sự bài tiết của phế quản, giảm ho, long đờm. Giúp kích thích đường hô hấp, kinh phong, cảm lạnh. Chữa bụng và ngực đau do bị lạnh.

Tô hạp hương cải thiện lưu lượng máu ở bệnh mạch vành.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Trị ho hen:

Dùng nhựa cây tô hạp hương quét ra giấy, rồi dính trực tiếp vào ngực.

Khi trúng phong cảm lạnh:

Cần có tô hạp hương, bạch truật, thanh mộc hương, chu sa, kha tử, bạch đàn hương. Cùng với an tức hương, trầm hương, đinh hương, xạ hương mỗi vị 40g. Thêm long não, tô hợp hương, nhũ hương mỗi loại 20g.

Đầu tiên đem các vị đi nghiền bột mịn trừ tô hạp hương, xạ hương, long não. Sau đó trộn đều rồi cho tô hạp hương, xạ hương, long não vào. Luyện mật thành hoàn nặng 4g, mỗi lần dùng 1 viên, mõi ngày uống 1 – 2 lần với nước sôi nóng.

Chữa bệnh mạch vành:

Sử dụng dầu tô hạp hương, băng phiến, mộc hương, đàn hương, chu sa với lượng vừa đủ. Sau đó luyện thành dạng viên, mỗi ngày dùng 3 lần, mỗi lần hai viên trong ba ngày.

Kiêng kị:

Các trường hợp âm hư hỏa vượng, hàn bế cùng không được dùng thuốc.