Cây chuồn chuồn

CÂY CHUỒN CHUỒN – NGĂN NGỪA BỆNH TIỂU ĐƯỜNG VÀ CAO HUYẾT ÁP

Cây chuồn chuồn có hoa đẹp và nổi bật nên người ta thường trồng cây để làm cảnh. Tuy nhiên loài cây này còn có tác dụng chữa bệnh mà ít ai biết đến. Cây chuồn chuồn được ứng dụng làm thuốc chữa chứng tim đập nhanh và giúp mọc răng. Ngoài cái tên chuồn chuồn ra, loài thực vật này còn được biết đến với cái tên cây sao nhái, hoa cúc chuồn chuồn. Có tên khoa học là Cosmos, thuộc họ Cosmos bipinnatus – họ Cúc.

Cây chuồn chuồn ngăn ngừa bệnh loãng xương ở người lớn tuổi.

MÔ TẢ:

Cây chuồn chuồn là loài thân thảo hằng niên, hai lá mầm. Thân mọc đứng, chiều cao từ 0,3 – 2 m hoặc có thể lên đến 3m nếu ở trong điều kiện thích hợp. Thân cây có vỏ dọc màu xanh nhạt. trơn láng và có lông thưa. Rễ trụ, gồm nhiều rễ con và phát triển mạnh trong môi trường đất ẩm.

Lá kép 3 lần, mọc so le, gốc có cuống phát triển thành bẹ, dài 1-7 cm. Lá kép dài từ 10 – 20 cm, còn lá chét thì mọc đối diện. Mỗi cuống chỉ chứa 1 lá chét ở phía đỉnh. Lá chét hình thon, đỉnh nhọn, có gân hình lông chim.

Hoa mọc đơn độc hoặc thành từng chùm, hoa kép mọc ở đỉnh. Cụm hoa có hình đầu, cuống chung dài. Mỗi cánh là một mảnh đơn độc và thường hợp thành thùy thưa.

Lá bắc tổng bao, thuôn hình giáo nhọn, phía ngoài vòng hoa có cánh môi lớn và mỏng. Có gân và đỉnh chia răng không đều màu hồng ánh tím. Hoa ở giữa hình ống nhỏ, màu vàng, ra hoa từ tháng 6 – 11.

Quả dạng hạt bế thuôn, có mỏ, mỗi hoa chứa khoảng 5-10 quả. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây sinh trưởng và phát triển tốt ở môi trường đất cạn, ẩm. Có sức cạnh tranh mạnh cùng các loài cỏ dại hai lá mầm khác. Cây có nguồn gốc từ Mexico và được nhập vào nước ta do có hoa đẹp. Tại Việt Nam, cây phân bố chủ yếu ở Đồng bằng sông Cửu Long.

BỘ PHẬN DÙNG:

Thân có lá (Herba Cosmoris) được sử dụng chủ yếu để bào chế dược liệu.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Trong lá cây chuồn chuồn có chứa khoảng 0,3% protein, 0.4% chất béo và carbohydrate. Ngoài ra lá cũng rất giàu các lacsium và vitamin A.

Thành phần của lá cây chứa hơn 20 chất có tác dụng chống oxy hóa. Như hecsamer, axit neochlorogenic, cuersetin glycoside. Cùng với axit chlorogenic, axit kripto-chlorogenic.

Trung bình trong 100 gram lá sẽ chứa đến 2400 mg Vitamin C. Lượng carbohydrate, protein, muối khoáng và vitamin trong cây cao hơn hẳn so với bắp cải và nhiều loại rau khác.

CÔNG DỤNG:

Theo đông y:

Lá của cây có lợi cho sức khỏe, có tác dụng lọc sạch và làm tăng lượng máu. Đồng thời giúp giải độc và bồi dưỡng xương cốt.

Cây chuồn chuồn được dùng để làm thuốc bổ máu, trị các cơn co thắt tử cung. Ngăn ngừa bệnh tiểu đường, cao huyết áp, sốt và ho. Duy trì thói quen ăn rau chuồn để ngăn ngừa bệnh loãng xương ở người lớn tuổi. Đặc biệt là nữ giới đã qua thời kỳ mãn kinh.

Cây chuồn chuồn ngăn ngừa bệnh tiểu đường, cao huyết áp, sốt và ho.

Theo tây y:

Trong cây có trên 20 hóa chất chống oxy hóa và chống lão hóa. Cứ 100 gam lá cây thì sẽ có đến 2400 mg L-ascorbic acid, với tác dụng tương đương chất chống oxy hóa.

Có chất chống oxy hóa tổng hợp nhân tạo như butylated hydroxytoluene (BHT) và butylated hydroxyanisole (BHA).

Dùng dịch chiết của lá với liều lượng 500 mg/kg để điều trị loãng xương. Bổ sung dịch chiết lá cây từ 500 mg/kg với Canci và Vitamin E để trị bệnh loãng xương.

Ngoài tác dụng về làm cảnh ra, loài cây này cũng được đánh giá cao nhờ sự bổ dưỡng. Một số nơi dùng cây này như một loại rau ăn sống. Dùng thân non và lá làm món rau sống ăn riêng hoặc ăn chung với nhiều loại khác. Món ăn này phổ biến dùng kèm với cá linh, cá đồng kho, thịt kho, mắm kho.

CHÚ Ý KHI SỬ DỤNG:

Loài cây này chủ yếu được trồng để làm cảnh và chưa có trường hợp ngộ độc nào khi dùng. Tuy nhiên để an toàn, bạn vẫn nên hỏi ý kiến bác sỹ trước khi sử dụng dược liệu này để chữa bệnh.