Hạt đậu đỏ

HẠT ĐẬU ĐỎ – CHỮA BỆNH LẬU ĐÁI BUỐT RA MÁU, PHÙ THŨNG, TIỂU TIỆN KHÔNG THÔNG

Hạt đậu đỏ hay còn gọi là xích tiểu đậu, mao sài xích, mễ xích. Theo đông y, đậu đỏ có tác dụng lợi thuỷ tiêu thũng, giải độc bài nung, trị thuỷ thũng đầy trướng, sưng phù chân tay, vàng da đái đỏ, phong thấp tê đau, mụn nhọt lở ngứa. Cây có tên khoa học là Vigna angularis (Willd.) Ohwi et Ohashi (Dolichos angularis Willd., Phaseolus angudaris (Willd.) W.F. Wight), thuộc họ Ðậu – Fabaceae.

Hạt đậu đỏ chữa viêm tiểu cầu thận, chữa thấp nhiệt sinh lở và sưng chân.

MÔ TẢ:

Đậu đỏ thuộc loại cây thảo mọc hằng năm, đứng hay leo, cao 25 – 90cm. Phân thành nhiều nhánh có cạnh và được phủ một lớp lông nhám dài.

Lá kép 3 lá chét, cuống 10 – 12cm, có lông và lá chét xoan. Có thuỳ dài 5 – 10cm và rộng 2 – 5cm, có lông. Gồm 4 – 5 cặp gân phụ, lá kèm thon và cao khoảng 8mm. Chùm ở nách lá, dài từ 3 – 10cm và có 6 – 12 hoa. Có đài 5 răng ngắn, tràng vàng sáng cao 15mm và lườn xoắn 360 độ.

Quả hình trụ dài 6 – 12,5cm, rộng 0,5 – 0,7cm có chót nhọn. Hạt màu nâu đỏ, hình trụ tới dạng tim, tròn 4 cạnh, có rốn nổi rõ. Cây thường ra hoa vào tháng 6 – 7 và kết quả từ tháng 7 – 8. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây có nguồn gốc từ Nhật Bản và ở nước ta cây được trồng để lấy hạt. Ngoài ra cây còn phân bố ở Triều Tiên, Mông Cổ, Trung Quốc, Ấn Độ Nam Hoa Kỳ, Angola, Zaia.

BỘ PHẬN DÙNG

Hạt ( Semen Phuseoli (Adzuki bean) được sử dụng rộng rãi trong y học và ẩm thực.

THU HÁI:

Người ta thường thu hái hạt vào tháng 8 hàng năm.

CHẾ BIẾN:

Quả già được thu hái sẽ có màu đen, đem quả về phơi nắng to khoảng 3 – 4 ngày. Sau đó đập tách hạt ra, tiếp tục phơi thêm 1 – 2 nắng nữa mới cất đi.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo các nhà khoa học thì trong hạt khô chứa 10,8% nước, 19,9% protid, 0,5% lipid, 64,4% glucid, 7,8% xơ, 4,3% tro. Ngoài ra còn các vitamin A1, B1, B2, calcium, phosphor và sắt.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, đậu đỏ có vị ngọt, chua và có tính bình.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng trị viêm thận cấp tính, phù thũng, tiểu tiện không thông. Chữa viêm tiểu cầu thận, chữa thấp nhiệt sinh lở và sưng chân. Trị mụn nhọt mới phát, sưng nóng đỏ đau, trẻ chậm biết nói.

Hạt đậu đỏ trị mụn nhọt mới phát, sưng nóng đỏ đau, trẻ chậm biết nói.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Khi bị thấp nhiệt sinh lở và sưng chân:

Lấy 20g đậu đỏ, núc nắc, ngưu tất, kim ngân hoa, bồ công anh, đơn đỏ, mỗi vị 12g, rồi đem sắc uống.

Trị phù thũng, da căng, khát nước:

Lấy đậu đỏ, cỏ may, cà gai, dây bòng bong, mỗi vị 30g. Đem các vị cắt nhỏ sao qua, rồi đổ nước ngập thuốc. Đem sắc lấy 250ml, chia làm 2 – 3 lần uống trong ngày.

Chữa phù thũng, tiểu tiện không thông:

Dùng 20g đậu đỏ, 30g hạt bo bo, 30g gạo tẻ. Đem đậu đỏ ngâm mềm nấu trước, rồi cho gạo tẻ, hạt bo bo vào nấu nhừ. Chế thêm đường, mỗi ngày ăn 2 lần.

Giúp thanh nhiệt, lợi thủy, an thần:

Lấy 20g đậu đỏ, 8g đảng sâm, 8g đương quy, 1 quả tim lợn, nấm hương vừa đủ. Sau đó mang tất cả đi hầm mềm, ăn cái, uống nước.

Đối với viêm tiểu cầu thận:

Dùng 90g đậu đỏ, 60g râu ngô, 20g táo đỏ, một ít đường. Đem nấu nước uống trong ngày và dùng liên tục từ 1 – 3 tháng.