Lệ dương

LỆ DƯƠNG – CHỮA RẮN ĐỘC CẮN, CẢM MẠO VÀ SƯNG AMYGDAL

Lệ dương hay còn được biết đến với cái tên tai đất ấn, dã cô. Theo đông y, lệ dương có tác dụng giải độc tiêu thũng, thanh nhiệt lương huyết, thư cân hoạt lạc, cường thân, giải nhiệt chỉ khái. Cây có tên khoa học là Aeginetia indica (L.) Roxb, thuộc họ Lệ dương (Orobanchaceae).

Lệ dương trị viêm nhiễm đường tiết niệu, bệnh đái đường, phù thũng do viêm thận cấp gây nên.

MÔ TẢ:

Lệ dương thuộc loại ký sinh, có thân thảo ngắn, nhẵn và cao 15 – 40cm. Có lá màu nâu, tiêu giảm thành dạng vảy hẹp ở gốc thân.

Hoa màu hồng tím nhạt, thường mọc riêng lẻ trên một cành hoa mảnh dài từ 15 – 20 cm. Đài hoa có dạng mo, đầu nhọn, màu nâu vàng và có các sọc đỏ tía. Tràng hoa hợp thành ống khoảng 1,5 – 2,5 cm và hơi cong. Có màu hồng tím, miệng ống hơi xòe ra với 5 thùy tròn. Có nhị 4, 2 dài, 2 ngắn và thường đính ở chỗ thắt của ống tràng.

Bầu trên, có vòi nhụy cao hơn nhị, và có quả nang, chứa nhiều hạt rất nhỏ. Hạt có màu vàng ngà và thường ra hoa, quả vào tháng 9 – 11. (không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây ưa ẩm, ưa sáng, thường gặp trên nương rẫy hay tầng cỏ thấp gần chân núi với độ cao 1300 – 1600 m ở nước ta. Ngoài ra cây còn phân bố ở Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Campuchia, Thái Lan, Myanma, Indonesia, Malaysia.

BỘ PHẬN DÙNG:

Hoa hoặc toàn cây ( Flos seu Herba Aeginetiae Indicae) được sử dụng phổ biến trong y học.

THU HÁI:

Vào lúc cây đang có hoa, thu hái hoa và cây vào mùa thu.

CHẾ BIẾN:

Sau khi thu hái về, đem phơi khô hoặc có thể dùng tươi.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Theo các nhà khoa học thì trong lệ dương chứa các chất polysaccharid và protein acid aeginetic, các aeginetolid và các polyen D, F, E (CA. 1985, 102, 56093 Z).

TÍNH VỊ:

Theo đông y, lệ dương có vị đắng và có tính mát.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng chữa mụn nhọt, vết thương, viêm tủy xương, hen suyễn và họng sưng đau. Chữa rắn độc cắn, cảm mạo, sưng amygdal, thần kinh suy nhược. Trị viêm nhiễm đường tiết niệu, bệnh đái đường, phù thũng do viêm thận cấp gây nên.