Rau dớn

RAU DỚN – GIÚP MÁU DỄ LƯU THÔNG, NHUẬN TRƯỜNG VÀ LÀM GIẢM ĐAU LƯNG

Rau dớn hay còn được biết đến với cái tên ráng song, quần rau, dớn rừng, dớn nhọn, thái tuyết. Theo đông y, rau dớn có tác dụng giải nhiệt, lợi tiểu, chống táo bón hiệu quả, ho, viêm họng, giảm đau, giúp đẩy lùi các cơn đau âm ỉ. Cây có tên khoa học là Diplazium esculentum, thuộc họ rau Dớn (Athyriaceae).

Rau dớn điều trị tiêu chảy và còn để luộc, nấu canh, xào thịt hoặc ăn sống.

MÔ TẢ:

Rau dớn thuộc loại dương xỉ, có thân rễ nghiêng và mọc bò. Thường sống rất dai và có chiều cao trung bình từ 15cm. Toàn thân được bao phủ bởi một lớp vẩy ngắn hình mũi mác. Có hình răng cưa màu hung ở bên ngoài mép và kích thước khoảng 1mm.

Cây có cuống lá dài khoảng 25 – 30cm và có lông kín suốt chiều dài. Phiến lá có chiều dài từ 35 – 45cm và rộng 20 – 15cm. Phiến lá kép lông chim 1 lần ở lá non hay 2 lần ở lá già.

Lá có hình mũi mác rộng, thường nhọn dần về phía mũi. Mọc so le và gồm nhiều lá chét gồm 12-16 cặp mọc cách lên dần. Lá chét trên không có cuống còn các lá chét ở phía dưới thì có cuống.

Ô túi bào từ có hình tròn, tập trung trên gân con ở mặt sau của lá. Bào tử màu vàng thì có hình bầu dục và có mào hẹp. Có hình dáng bên ngoài giống cây dương xỉ, nhưng kích thước nhỏ hơn. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây phân bố chủ yếu ở những vùng rừng núi hay bờ suối, bờ khe. Loại cây này ưa ẩm thường mọc dại ở các tác rừng thấp hay ven khe suối.

Ở nước ta, rau dớn tập trung nhiều ở các tỉnh miền núi có độ cao từ 1000-2000m. Chủ yếu ở Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ngãi.

Ngoài ra cây còn phân bố ở Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Lào, Campuchia, Malaysia, Indonesia.

BỘ PHẬN SỬ DỤNG:

Toàn cây rau dớn đều được sử dụng.

THU HÁI:

Thời điểm thích hợp nhất để thu hái rau là vào đầu mùa mưa, lúc rau mọc lá non tươi tốt nhất.

Còn ở một số nơi, rau dớn sẽ mọc nhiều từ tháng 9 – 10.

CHẾ BIẾN:

Có thể dùng lá tươi để sắt hoặc giã dập để làm thuốc. Ngoài ra cũng được đem đi phơi khô nấu lấy nước.

BẢO QUẢN:

Đối với loại tươi nên được bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng. Còn dược liệu khô thì để ở trong keo hay hộp đậy kín để ở nơi thoáng khí.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Nghiên cứu hiện nay cho thấy trong rau dớn có chứa:

Nước: 86%

Hydratcarbon: 8%

Năng lượng: 20

Protid: 4%

Protein: 2,4 – 3,4%

Sắt: 6mg

Calcium: 20 – 24mg

TÍNH VỊ:

Theo đông y, rau dớn có tính mát.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng chữa cảm, ho, viêm họng, viêm đại tràng, giúp dễ ngủ và ngủ sâu hơn. Giúp máu dễ lưu thông, nhuận trường và làm giảm đau lưng. Chữa mụn nhọt, ghẻ lở, hạ sốt, hen suyễn, đau bụng, kiết lỵ. Điều trị tiêu chảy và còn để luộc, nấu canh, xào thịt hoặc ăn sống.

Rau dớn chữa mụn nhọt, ghẻ lở, hạ sốt, hen suyễn, đau bụng, kiết lỵ.

MỘT SỐ BÀI THUỐC:

Giúp cầm máu, kháng khuẩn và hàn vết thương:

Chuẩn bị 50g lá rau dớn non, đem rửa sạch giã nhỏ, rồi đắp trực tiếp lên vết thương.

Điều trị bệnh sốt rét:

Sử dụng thân rễ rau dớn, đem cắt bỏ hết rễ con, rửa sạch, cắt nhỏ. Rồi sắc với 200ml nước, đến cạn còn 50ml nước. Đem chia làm 2 lần, uống trong ngày và dùng liên tục trong tuần.

Chữa ghẻ, nhiễm trùng da cho trẻ sơ sinh:

Dùng lá rau dớn non, rửa sạch rồi giã nhuyễn để đắp vào vùng bị bệnh.

Giúp làm giải nhiệt, giải độc vào mùa nắng nóng:

Lấy rau khô, đem đi nấu nước uống hết trong ngày.