Kê Nhãn Thảo

KÊ NHÃN THẢO – CHỮA NHIỄM KHUẨN TIẾT NIỆU, BONG GÂN TRẬT KHỚP

Kê nhãn thảo hay cáp bất tề, cỏ đinh lăng dại có tác dụng thanh nhiệt giải độc, kiện tỳ lợi thấp, trừ hỏa độc. Cây có tên tiếng Trung là 长萼鸡眼草, còn tên khoa học là Kummerowia stipulacea (Maxim.) Makino, thuộc họ đậu Leguminosae.

Kê nhãn thảo trị lị tật, cấp tính viêm dạ dày ruột.

MÔ TẢ:

Kê nhãn thảo thuộc loài thân cỏ có vòng đời năm một. Cây có chiều cao trung bình từ 8 – 15cm. Rễ có dạng râu nhỏ dài, thân bò, mọc hướng thẳng hoặc thẳng đứng. Phần thân chia làm nhiều nhánh, thân trên phủ lông nhỏ cứng, đôi khi có mấu trên lông.

Lá có lông dạng bàn tay có 3 lá nhỏ tẽ ra, cọng tầm dài 3-6mm. Thác diệp hình tròn dài bằng cọng lá. Chiều dài tầm 3 – 8mm, ở đầu đỉnh thường nhọn rủ xuống.

Bờ không lông, gồm nhiều gân nhỏ, lá nhỏ dạng noãn đảo. Chiều dài chiều rộng của lá lần lượt là 5 – 18mm và rộng 3 – 12mm. Phần đỉnh lá hơi lõm xuống hoặc đôi khi có dạng hình túi.

Phần bờ lá phẳng, mặt trên của lá có màu xanh đậm, còn mặt dưới thì màu nhạt hơn. Phần gân ở giữa gần bờ lá được phủ một lông lớp lông cứng, ngắn.

Hoa:

Hoa mọc từ 1 – 2 bông ở kẽ lá, cành hoa có lông rám. Mỗi bông chứa có 3 phiến nụ nhỏ. Trên nụ thấy rõ từ 1 – 3 đường gân, phần đài dạng chuông rộng. Gồm 5 cánh nhỏ, cánh dạng xỉ noãn rộng hay hình bầu dục tròn.

Vành hoa có màu tía nhạt, dài khoảng 5,5 – 7mm. Cánh kỳ có dạng bầu dục tròn dài, ở phí đỉnh hơi lõm. Dưới đáy cũng hơi lõm xuống và có vuốt.

Cánh long cốt dài hơn cánh kỳ và cánh rực, nhụy đực gồm 10 cái. Cùng 1 nhụy lưỡng tính, đoạn trên của trụ hoa hơi cong.

Quả sóc có dạng gần giống hình bầu dục tròn. Chiều dài trung bình tầm 3 – 5mm. Cả hai mặt đều lồi ra và chứa vi lông. Quả có phần đỉnh tròn, toàn thân được bao bọc bởi lớp gai nhỏ. ( không copy dưới mọi hình thức).

PHÂN BỐ:

Cây thường xuất hiện nhiều ở các vùng đồi núi, chân núi. Hay ở vệ đường, bờ ruộng, bìa rừng và các bãi cỏ ven sông.

Phân bố chủ yếu ở các tỉnh của Trung Quốc như Đông Bắc, Hoa Bắc, Hoa Đông, Hà Nam, Hồ Bắc và Hồ Nam.

BỘ PHẬN DÙNG:

Toàn cây đều có tác dụng trong đông y.

THU HÁI:

Quả mọc từ tháng 8 – 10, còn hoa ra vào tháng 7 – 8, ta thường hái toàn bộ cây vào mùa hè và thu.

BÀO CHẾ:

Rửa sạch tất cả bùn đất và tạp chất sau khi thu hái về, rồi mang đi phơi khô.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Thành phần chính có trong lá kê nhãn thảo là glucoluleolin.

TÍNH VỊ:

Theo đông y, toàn cây kê nhãn thảo hơi có vị đắng và tính lương.

CÔNG DỤNG:

Có tác dụng ức chế một số loại trực khuẩn, thanh nhiệt giải độc, kiện tỳ lợi thấp. Giúp trừ hỏa độc, trị vàng da do viêm gan, thủy thũng. Chữa nhiễm khuẩn tiết niệu, bong gân trật khớp. Trị lị tật, cấp tính viêm dạ dày ruột. Giúp thoát giang, sa thoát tử cung, ức chế khuẩn lị, dạ mang chứng.